DİL BİLGİNİ VE ŞAİR NAÎM HÂZIM’IN SEBÎLÜRREŞÂD’DA YAYIMLANAN ŞİİRLERİNİN TESPİTİ VE DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2023, , 64 - 102, 31.01.2023

Davut Ertem

https://doi.org/10.20322/littera.1167689

Cited By: 1

Öz

Sebilürreşad, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten gibi dergilerde şiir ve yazıları yayımlanan, Türkçemize birçok kelime kazandıran ve Arap dili ve edebiyatı uzmanı olan Naîm Hâzım Onat, bir divan teşkil edecek kadar şiirleri vardır. Daha çok akademik çalışmaları ile bilinen dil bilgini Naîm Hâzım, Sebilürreşad’da yayımlanan şiirlerinde ağırlıklı olarak dinî ve millî konuları işlemiştir. Sebilürreşad’daki şiirlerinde çoğunlukla İbni Hâzım Naîm imzasını kullanan şair, gerek dinî ve millî konularda yazılmış şiirlerinde gerekse de kişisel hayatını konu edinen şiirlerinde doğrudan veya dolaylı olarak Balkanlarda çıkan isyanlara temas etmiş, ayaklanmaların ve toprak kayıplarının millette yol açtığı psikolojik yıkımı derinden hissederek aktarmıştır. Naîm Hâzım’ın Sebilürreşad’da yayımlanan şiirlerinde üzerinde önemle durduğu diğer konular ise tembellik, gaflet, geri kalmışlık ve eğitimdir. Bu temaları işlediği şiirlerinde Mehmet Âkif’in etkisi altındadır. Şiirlerinde maziyi günümüzle karşılaştırarak ecdadımızın bilim ve sanat alanlarında ortaya koyduğu eserlerin ve elde ettikleri başarıların yeni nesiller tarafından örnek alınması gerektiğini vurgular. Geçmişte bilim ve sanatta elde edilen üstünlüklerin, sebebini Kur’an hakikatlerinin doğru anlaşılmasına ve hükümlerinin tatbik edilmesine bağlar. Bu makale ile Naîm Hâzım’ın Sebilürreşad’da yayımlanan şiirleri Din ve Ahlak Temalı Şiirler, Vatan, Millet ve Hürriyet Temalı Şiirler, Kişisel Hayatı Konu Edinen Şiirler, Hikemî Şiirler, Aşk ve Tabiat Temalı Şiirler başlıkları altında sınıflandırılıp içerik bakımından incelenmekte böylelikle daha çok dil bilimi alanındaki çalışmaları ve Mustafa Kemal için Atatürk soyadını önermesiyle tanınan Naîm Hâzım Onat’ın edebî yönüne dikkatleri çekme amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Naîm Hâzım, Dil, Sebilürreşad, Din, Şiir.

Kaynakça

• Arabacı, Caner (1998). Osmanlı Dönemi Konya Medreseleri 1900 –1924, Konya: Konya Ticaret odası Yayınları.
• Asiltürk, Baki (2021). Mehmet Âkif Ersoy’un Manzum Hikâyelerinde Anlatım Teknikleri, S.35 ,Haccettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları.
• Ceyhan, Abdullah (1991). Sırat-ı Müstakîm ve Sebîlürreşâd Mecmuaları Fihristi, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• Ergun, Saadettin Nüzhet; Uğur, Mehmet Ferid (1926). Konya Vilayeti Hakiyat ve Harsiyatı, Konya: Vilayet Matbaası.
• Göçgün, Önder (2001). Ziya Paşa’nın Hayatı, Edebî Kişiliği, Bütün Şiirleri ve Eserlerinden Açıklamalı Seçmeler, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• İnal, İbnülemin Mahmut Kemal (1988). Son Asır Türk Şairleri , İstanbul: Dergah Yayınları.
• Keser, Fatma (2008). Konya Vilayet Gazetesi’ne Göre II. Meşrutiyet Başlarında Konya Sancağı, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Küçükbezirci, Seyit (2016). Mustafa Kemal Atatürk’ün Konya İle Yakınlığı, 2. Baskı, Konya: Necmettin ErbakanÜniversitesi Yayınları.
• Lewis, Geoffrey (2019). Trajik Başarı Dil Reformu, (Çev. Uslu, Mehmet Fatih) İstanbul: Çeviribilim Yayınları.
• Öztürk Kazım (1995). Türk Parlamento Tarihi 3. Dönem 1927 - 1931 C. 2, Ankara: Türkiye Büyük Millet Meclisi Vakfı Yayınları.
• Sural, Mahmut (1976). “50 yıl Önceden Bu Yana Her Yönüyle Konya”, (Yazı Dizisi) Yeni Konya.
• Taşer, Seyit (2017). Basında Arnavutluk İsyanı Tanin, Sada-yı Millet ve Yeni Gazete Örneğinde-1910, C. 4, Route Education and Social Science Journal.
• Tuman, Mehmet Nâil (2001). Tuhfe-i Nâilî (haz. Kurnaz, Cemal; Tatçı, Mustafa), Ankara: Bizim Büro Yayınları.
• Tüccar, Zülfikar (2007). “ Onat, Naim Hazım”, C. 33, TDV İslam Ansiklopedisi, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Uluçay, Mustafa (2016). Mehmet Âkif: Dil Üslup ve Sanatı, Ankara: Atlas Yayınları.
• YAZIR, Elmalılı Hamdi (2012). Kuran-ı Kerim Meali, İstanbul: Mushaf Neşriyat.
• TBMM ALBÜMÜ https://www5.tbmm.gov.tr/TBMM_Album/Cilt1/Cilt1.pdf erişim tarihi: 15.07.2022
• http://www.konyagazetecilercemiyeti.org./konya_basini_uzerine, erişim tarihi: 20.06.2022