CEVÂMİ‘Ü’L-HİKÂYÂT VE LEVÂMİ‘Ü’R-RİVÂYÂT’IN DİL VE ÜSLUP ÖZELLİKLERİ ÜZERİNE

Yıl 2021, , 937 - 963, 31.10.2021

Kübra Batar , Bahir Selçuk

https://doi.org/10.20322/littera.997465

Öz

Cevâmi‘ü’l-hikâyât ve Levâmi‘ü’r-rivâyât, Nâsırüddin Kabâce’nin emriyle İranlı yazar Muhammed Avfi tarafından Farsça kaleme alınmıştır. Dinî, tarihî, mitolojik, ahlâkî hikâyelerden meydana gelen eser dört kısımdan oluşmaktadır. Kaynaklara göre eserin İbn Arabşah, Celalzâde ve Necati tarafından Türkçeye üç çevirisi yapılmıştır. Ancak bu çevirilerden sadece Celâlzâde çevirisine ulaşılmıştır. İbn Arabşah ve Necati Bey’in çevirileri tespit edilememiştir. Cevâmi‘ü’l-hikâyât ve Levâmi‘ü’r-rivâyât’ın Türkçe bir tercümesi Hasan Hüsnü Paşa Yazma Eser Kütüphanesi, Hasan Hüsnü nr.720’de kayıtlıdır. Dört bölümden oluşan eserde 1385 hikâye ve 97 bâb bulunmaktadır. Bu çalışmada dil, üslup ve tercüme tekniği ile dikkat çeken bu tercüme eserin 2, 3 ve 4. bölümlerindeki dil ve üslup özellikleri üzerinde durulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Cevâmi‘ü’l-hikâyât, Levâmi‘ü’r-rivâyât, hikâye, tercüme, dil

Kaynakça

• Aksoy Ö. (1984). Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü, Ankara: TDK Yayınları.
• Banguoğlu T. (1974). Türkçenin Grameri, İstanbul: Baha Matbaası.
• Cevâmi‘ü’l-hikâyât ve Levâmi‘ü’r-rivâyât, Hasan Paşa Yazma Eser Kütüphanesi, Hasan Hüsnü, nr.720.
• Coşkun, M. (2012). “Üslûp Çalışmaları Üzerine.” Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları V, Nesrin İnşası:Düzyazıda dil, üslup ve türler, (Haz., Hatice Aynur vd.) İstanbul: Turkuaz Yay.
• Çaldak S. (1997). “Nergisî ve Nihâlistân’ı (İnceleme-Metin)”, Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çaldak S. (2010). Nergisî ve Nihâlistân’ı (İnceleme-Metin), İstanbul: Kesit Yayınları.
• Çetin N. (2019). Roman Çözümleme Yöntemi, Ankara, Akçağ Yayınları.
• Devellioğlu F. (2001). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Ankara, Aydın Kitabevi.
• Durmuş T. İ.-M. Gürbüz (2018), “Osmanlı Nesrinin Folklorik Üslup Özellikleri”, Bilig, (87), 101-128.
• Ergin M. (2013). Türk Dil Bilgisi, İstanbul: Bayrak Yayım.
• Kavruk, Hasan (1998). Eski Türk Edebiyatında Mensur Hikâyeler, İstanbul: MEB Yayınları.
• Köksal, M. Fatih vd. (2012). Klasik Dönem Osmanlı Nesri, İstanbul: Kesit Yayınları.
• Külekçi, N., (2013). Açıklamalar ve Örneklerle Edebî Sanatlar, (6. baskı), Ankara: Akçağ Yayınları.
• Levend A. S. (1967). Divan Edebiyatında Hikâyeler, Ankara: TDAY/Belleten.
• Mazıoğlu, H. (1992). “Divan Edebiyatında Hikâye”, Doğumunun Yüzüncü Yılında Ömer Seyfettin, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayını.
• Özkan M.-V. Sevinçli (2009). Türkiye Türkçesi Söz Dizimi, İstanbul: Akademik Kitaplar.
• Öztürk E. (2017). Eski Anadolu Türkçesi El Kitabı, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Sami Ş. (2015). Kâmûs-ı Türki, İstanbul: Çağrı Yayınları.
• Saraç, Y. (2015). Klâsik Edebiyat Bilgisi Belâgat, İstanbul: Gökkubbe Yayınları.
• Selçuk B. (2009). Meşâkku’l-Uşşâk (İnceleme-Metin), Erzurum: Salkımsöğüt Yayınları.
• Steingass F. (1998). A Comprehensive Persian-English Dictionary, Beirut: Typopress.
• Tanrıverdi E, M. Koç (2014). Mütercim Âsım Efendi, el-Okyânûsu’l-Basît fi Tercemeti’l-Kâmûsi’l-Muhît Kamûsu’l Muhît Tercümesi, C. 6, İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları.
• Timurtaş K. (2019). Eski Türkiye Türkçesi XV. Yüzyıl Gramer-Metin-Sözlük, İstanbul: Kapı Yayınları.
• Türkçe Sözlük (1998). C. 1, Ankara: TDK Yayınları.
• Yazıcı H. (1998). “Hikâye”, TDV İslam Ansiklopedisi, C.17, İstanbul: TDV Yayınları.
• www.acikkuran.com https://kuran.diyanet.gov.tr