TOKAT MÜZESİNDE SERGİLENEN BİR SATIR ARASI KUR’AN-I KERÎM TERCÜMESİ

Yıl 2016, Cilt: 2 Sayı: 1, 439 - 450, 16.02.2016

Ali Solmaz

https://doi.org/10.20322/lt.30043

Cited By: 1

Öz

Türklerin İslam dinine girmesiyle birlikte İslamiyet’e dair eserlerin Türk dili sahasında ortaya çıktığı görülür. Bu eserler arasında Kur’an-ı Kerîm  tercümeleri önemli yer tutar. Kur’an tercümeleri; tefsirler, sure tefsirleri ve satır arası tercümeler şeklindedir. Satır arası tercümeler öncelikle Doğu Türkçesi sahasında  görülüyor olsa da Anadolu’da da oldukça fazla satır arası tercümeye rastlanmaktadır. Satır arası tercümelerin birebir kelime tercümesi olması dönemlerinin söz varlıklarını yansıtmaları bakımından oldukça önemlidir. Bu tercümeler üzerine bazı akademik çalışmalar yapılmış olsa da hâlâ kütüphane ve müzelerimizde yer alan üzerinde çalışılmamış farklı tercümeler bulunmaktadır. Bu eserlerin bazılarının müellifi ve müstensihi bilinmekteyken bazılarınınki bilinmemektedir. Durum böyle olmakla birlikte   bu tercümelerin bir kısmının  birbirine çok benzediği görülmektedir. Çalışmamızda şimdiye kadar üzerinde çalışılan Anadolu sahası satır arası tercümelerin isimleri verilip, bazı benzerlikleri üzerinde durularak Tokat Müzesinde sergilenmekte olan yazılış tarihi, müellifi ve müstensihi bilinmeyen satır arası Kur’an tercümesinin özellikleri anlatılacak ve benzer bazı nüshalarla karşılaştırılması yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler

-

Kaynakça

• Akar, Ali (1992), Eski Anadolu Türkçesiyle Yazılmış Satırlar Arası Bir Kur’an Tercümesi (Metin-Gramer-Sözlük 53b-105b) Cumhuriyet Üniversitesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sivas.
• Alper, Mehtap (1998). Eski Anadolu Türkçesiyle yazılmış bir Kur'an tercümesi (Gramer-Metin-Tertip-Sözlük 315a-388a) Cumhuriyet Üniversitesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sivas.
• Ata, Aysu (2004), Türkçe İlk Kur’an Tercümesi (Rylands Nüshası), Ankara: TDK Yayınları.
• Ayhan, Vefa (2007), Eski Anadolu Türkçesiyle Yazılmış Satır Arası Kur’an Tercümesi (Gramer-Metin- Sözlük 245b – 320a) Cumhuriyet Üniversitesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sivas.
• Budak Eskivar, İlkay (2005), Eski Anadolu Türkçesiyle Yazılmış Satırlar Arası Bir Kur’an Tercümesi (388b-458a) Cumhuriyet Üniversitesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sivas.
• Delice, Halil İbrahim (1992), Eski Anadolu Türkçesi ile Yazılmış Satır Arası Bir Kur’an Tercümesi (Gramer-MetinÇeviri Sözlük 105b-170b) Cumhuriyet Üniversitesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sivas.
• Eminoğlu, Emin (1995). Eski Anadolu Türkçesiyle Yazılmış Satırlar Arası Bir Kur’an Tercümesi (Gramer-MetinTertip-Sözlük 171a-245b) Cumhuriyet Üniversitesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sivas.
• Gül, Ali (2014). British Library Or. 9515'teki Türkçe Kur'an Tercümesi (Giriş-Metin-Notlar-Dizin), Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
• Işıkcan Yılmaz, Buket (2015). Kayseri Raşit Efendi Kütüphanesi’ndeki Satır Arası Kur’an Tercümesi 1a - 216b (Giriş - Metin - Sözlük - Tıpkıbasım), Yüksek Lisans Tezi
• İnan, Abdülkadir (1961). Kur’an‐ı Kerim’in Türkçe Tercemeleri Üzerinde Bir İnceleme, Ankara: Diyanet İşleri Bşk. Yay.
• Karabacak, Esra (1994). Eski Anadolu Türkçesi satır-arası Kur'an Tercümesi: Giriş, Metin, Harvard Üniversitesi.
• Kök, Abdullah (2004). Karahanlı Türkçesi satır-arası Kur'an tercümesi (TİEM 73 1v-235v/2) (giriş-incelememetin-dizin) Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi.
• Küçük, Murat (2001). Eski Anadolu Türkçesi Dönemine Ait Satır Arası İlk Kur`an Tercümesi( inceleme-metindizin)Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi, Ankara
• Küpeli, Harun (2006). Eski Anadolu Türkçesiyle Yazılmış Satırlar Arası Bir Kur’an Tercümesi (Gramer-MetinTertip-Sözlük 464a-535b) Cumhuriyet Üniversitesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sivas.
• Kütükçü, Mehmet (2005). Eski Anadolu Türkçesiyle Yazılmış Satır Arası Bir Kur’an Tercümesi (Gramer-MetinTertip-Sözlük 535b-616b) Cumhuriyet Üniversitesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sivas.
• Özkan, Mustafa (2010). Tarihten Günümüze Kur’an’a Yaklaşımlar, Eski Anadolu Türkçesi Döneminde Yapılmış Kur’an Tercümeleri s. 516-568, İstanbul.
• Sağol, Gülden (1993), Harezm Türkçesi: Satır arası Kur'an tercümesi, Giriş-metin-sözlük (2 cilt), Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Doktora Tezi.
• Sağol, Gülden (1997), Kur'an'ın Türkçe Tercüme ve Tefsirleri Üzerinde Yapılan Çalışmalar, Marmara Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Türklük Araştırmaları Dergisi 8, İstanbul, s.379-396
• Toker, Mustafa (2011), Anonim Satır Altı Kur’an Tercümesi, (İnceleme‐Metin‐Tıpkıbasım Örnekleri) I, Selçuk Üniversitesi Basımevi Konya, II. BASKI
• Topaloğlu, Ahmet (1978). XV. Yüzyıl Başlarında Yapılmış “Satır Arası” Kur’an Tercümesi. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Ünlü, Suat (2004), Karahanlı Türkçesi Satır Arası Kur'an Tercümesi TİEM 73,( giriş-metin-inceleme-analitik dizin) Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi.
• Üşenmez, Emek (2010), Eski Kur’an Tercümelerinden Özbekistan Nüshası Üzerinde Dil İncelemesi (Girişİnceleme-Metin-Sözlük-Ekler Dizini), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Doktora Tezi, İstanbul
• Yılmaz, Hikmet (1992), Eski Anadolu Türkçesiyle Yazılmış Satırlar Arası Bir Kur’an Tercümesi (Metin-GramerSözlük 1b-53a) Cumhuriyet Üniversitesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sivas.