FASÎH’İN YENİ TÜRKÇE ŞİİRLERİ

Yıl 2016, Cilt: 2 Sayı: 1, 189 - 204, 16.02.2016

Ahmet İçli

https://doi.org/10.20322/lt.54591

Cited By: 2

Öz

Asıl adı Ahmed olan Fasîh’in Türkçe ve Farsça divanları vardır. Sebk-i Hindî üslubunun 17. Yüzyıldaki önemli temsilcilerinden olan Fasîh’in mesnevileri ve mensur eserleri de bulunur. Hattat olan şair, farklı şairlere ait divanları, gazelleri, kasideleri, mesnevileri de farklı zamanlarda istinsah etmiştir.

Fasîh’in yayınlanmış Divanı ve Gül ü Mül’ü ve üzerinde yüksek lisans yapılan Behişt-âbâd’ı ile diğer küçük mensur eserlerinde geçen şiirlerinden başka hem kendisine hem de başkalarına ait mecmualarda yayınlanmamış birçok şiiri bulunmaktadır. Bunların bir kısmı şairin daha önce yayınlanmamış yeni şiirleri adı altında yayınlanmıştır. Şairin yayınlanmamış şiirlerin bir kısmı da onun mektuplarında geçen manzum bölümlerdir.

Edebiyat, sosyal, siyasal, tıp, müzik, antropoloji ve ekonomi gibi birçok alanda metni ve bilgiyi barındıran mecmualar, büyük önem arz etmektedir. Edebiyat açısından bakıldığında ise mecmualar; içindeki şiir örnekleri ve şairler açısından kayda değer birer hazine niteliği taşırlar. Birer derleme eser olan mecmualarda kimi şairlerin yeni şiirlerine rastlamak mümkündür. Bu türden manzumeler, şairin divanına veya eserleri arasına alamadığı metinler olabilir. Bazen birsine gönderilen bir mektupta geçen çeşitli manzumeler de bu mecmualarda görülebilir. Ayrıca şairlerin kendilerinin de mecmuayı derleyene vermiş olduğu şiirler de bulunabilir. Bununla birlikte şairin kendisine ait farklı mecmuları da bulunabilir ve şair, bu şiirleri divanını tertip ettikten sonra yazmış olabilir. Fasîh de kendisine ait mecmualarda böyle bir yol takip etmiştir.

Bu çalışma, Fasîh’e ait olup daha önce yayınlanmamış Türkçe gazeller ile beyitlerin, bentlerin, manilerin çeşitli mecmualarda geçen çevriyazılı yayınıdır. Bunlardan bazıları şairin kendisine ait mecmualarda bulunurken bazıları da başka kişilerce tutulan mecmularda geçmektedir. Çalışmamız, Fasîh’e ait Türkçe şiirlere yenilerinin eklenmesini hedeflemektedir.

Anahtar Kelimeler

Anahtar Kavramlar: Fasîh, Divan, Mecmua, gazel, beyit, mani

Kaynakça

• Aydemir, Yaşar. (2007). Metin Neşrinde Mecmuaların Rolü ve Karşılaşılan Problemler (Cilt 2). Ankara:
• TurkishStudies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic.
• Ayverdi, İlhan. (Dü.). (2011). Misalli Büyük Türkçe Sözlük Kubbealtı Lugati. İstanbul : Kubbealtı
• Baki, Zeynep Safiye. (2016, 2, 5). Nasûhî Mehmed. 2, 5, 2016 tarihinde www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com:
• http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=7197 adresinden alındı
• Çıpan, Mustafa. (1991). Fasîh Ahmed Dede Hayatı, Edebi Kişiliği, Eserleri ve Divanının Tenkidli Metni. Konya:
• Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çıpan, Mustafa. (2003). Fasîh Divanı, İnceleme-Tenkidli Metin. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Devellioğlu, Ferit. (2010.). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lugat. Ankara: Aydın Kitapevi.
• Dilçin, Cem. (1983). Yeni Tarama Sözlüğü. Ankara : TDK Yay.
• Doğan, A. (2016, 2 5). Semî Mustafa Efendî. 2 5, 2016 tarihinde www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com: http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=115 adresinden alındı
• Fasih. Mecmua. İstanbul: Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Nafiz Paşa 1514 .
• Fasîh. Mecmua. İstanbul: Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi, Revan 1978 .
• İçli, Ahmet. (2014). Fasîh-i Mevlevî Gül ü Mül. Ankara: Karadeniz Dergi Yayınları.
• İçli, Ahmet. (2015a). Fasih'in Yayınlanmamış Türkçe Şiirleri, Gazeller. Belgü, Ardahan Üniversitesi İnsani Bilimler ve Edebiyat Fakültesi Dergisi(1), 49-73.
• İçli, Ahmet. (2015b). Fasîh’in Yayınlanmamış Türkçe Rubâileri. Türk Dünyası Araştırmaları(219), 209-222.
• Kanar, Mehmet. (2010). Etimolojik Osmanlı Türkçesi Sözlüğü. İstanbul: Derin Yayınları.
• Kesik, Beyhan. (2016, 2 5). Nigînî, Mehmed (Mühürdâr) Çelebi. 2 5, 2016 tarihinde
• www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com:
• http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=2925 adresinden alındı
• Kurnaz, Cemal., & Aydemir, Yaşar. (2013). Mecmualara Sorulması Gereken Sorular (Cilt 8). Ankara: Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic.
• Kurnaz, Cemal., & Çeltik, Halil. (2013). Divan Şiiri Şekil Bilgisi. Ankara: Kurgan-Edebiyat.
• Levend, Agâh Sırrı. (1998). Türk Edebiyatı Tarihi. Ankara: TTK Yay.
• Mecmua. Atatürk Üniversitesi Kütüphanesi, Seyfettin Özege Yazmaları ASL 558 .
• Mecmua. Atatürk Üniversitesi Kütüphanesi, Seyfettin Özege Yazmaları ASL 555 .
• Mecmua. Atatürk Üniversitesi Kütüphanesi, Seyfettin Özege Yazmaları ASL 596.
• Muallim Naci. (2009). Lugat-ı Naci. (A. Kartal, Dü.) Ankara: TDK Yay.
• Mütercim Asım Efendi. (2009 ). Burhan-ı Katı. (Derya Ör,s Mürsel Öztürk, Dü.) İstanbul: TDK Yay.
• Parlatır, İsmail. ( 2011). Osmanlı Türkçesi Sözlüğü. Ankara: Yargı Yayınları
• Redhouse, Sir James W. (2006). Turkish and English Lexicon. İstanbul: Çağrı Yayınları
• Sevindik, Hakan. (2011 ). Fasîh Ahmed Dede’nin Behişt-Âbâd Adlı Mesnevisi, (İnceleme-Metin-Dizin). Konya:
• Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Eski Türk Edebiyatı Bilim Dalı.
• Steingass, Francis Joseph. (2005). A Comprehensive Persian-English Dictionary. İstanbul: Çağrı Yayınları
• Şemsettin Sami,. (1996). Kamus-ı Türkî. İstanbul: Çağrı Yay.
• Tulum, Mertol. (2013). Osmanlı Türkçesi Büyük El Sözlüğü. İstanbul: Kapı Yay. 1.Baskı.
• Türkçe Sözlük, (2011) Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Yıldırım Ali (2006) Divan Edebiyatında Mahlas ve Mahlas-nâmeler, Ankara: Akçağ Yayınları.