“SÂYE” KELİMESİ HAKKINDA BAZI MÜLAHAZALAR

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 4, 914 - 926, 31.10.2018

Savaşkan Cem Bahadır

https://doi.org/10.20322/littera.432441

Cited By: 1

Öz

Sâye kelimesi, klasik şiir
metinlerinde sıklıkla karşılaşılan kelimelerden bir tanesidir. Sâye kelimesi
metinlerde, çoğunlukla herkes tarafından bilinen gölge veya himaye anlamları
ile yer almaktadır. Yapılan okumalar sırasında karşılaşılan bazı beyitlerde,
kelimenin akla ilk gelen gölge, himaye, cin, yansıma gibi anlamlarının sözü
edilen beyitlere tam olarak uymadığı dikkati çekmiştir. Bunun üzerine sâye
kelimesinin farklı anlamlarının olup olamayacağı yönünde araştırma yapılmaya
başlanmış ve başlıca sözlükler taranmak suretiyle sâye kelimesinin farklı
anlamları ortaya konulmaya çalışılmıştır. F. Steıngass’ın, A Comprehensive
Persian-English Dictionary isimli sözlüğünde, sâye kelimesinin içinde
barındırdığı anlamlardan birisinin de “a petticoat/ iç eteklik” olduğu
görülmüştür. Kelimenin, iç eteklik anlamının beyitlerde yer alan ifadelere
uygunluk sağladığı görülmüş bunun üzerine başta Giyim Kuşam ve Süslenme Sözlüğü
olmak üzere; Tarama Sözlüğü, Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü vb. sözlükler
taranarak kelimenin sözü edilen ve giyim kuşamla ilişkili anlamı pekiştirilmeye
çalışılmıştır. Nihayetinde sâye kelimesinin çalışmada değinileceği üzere; kaftan, yelek,
cepken, kadın giysisi, iş önlüğü, şayak
cinsinden kalın kumaş vb. anlamları olduğu görülmüştür. Çalışmada, sâye
kelimesinin sözlüklerdeki mevcut anlamlarına yer verilmesi; kelimenin, giyim
kuşamla ilgili anlamına dönük örnek beyitlerin ortaya konulması ve beyitlerin
kısa izahı ile tamamlanması öngörülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sâye, elbise, astar

Kaynakça

• Çavuşoğlu, Mehmet (1982). Helâkî Divan, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul.Devellioğlu, Ferit (2013). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lugat, Aydın Kitabevi, Ankara.Doğan, Muhammet Nur (2001). Şeyhülislam Es‘ad Divanı, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul.Gölpınarlı, Abdülbaki (2005). Nedîm Divanı, İnkılap Kitabevi, İstanbul.Kanar, Mehmet (2000), Farsça-Türkçe Sözlük, Deniz Kitabevi, İstanbul, 2000. s 641-642.Küpeli, Özer (2016). Revan Seferine Götürülen Padişah Kıyafetleri, Cihannüma Tarih ve Coğrafya Araştırmaları Dergisi, S.II/2, s.33-74.Mütercim Asım (2009). Burhân-ı Katı, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara. Redhouse, Sir James (2000). Redhouse Sözlüğü-Türkçe/Osmanlıca-İngilizce, Sev Matbaacılık ve Yayıncılık A.Ş., İstanbul.