REFİK ERDURAN’IN ROMANLARINDA SOSYO-KÜLTÜREL YOZLAŞMA VE YABANCILAŞMA

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 3, 541 - 566, 31.08.2020

Veysel Şahin

https://doi.org/10.20322/littera.747201

Öz

Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatının temsilcilerinden olan Refik Erduran, çok yönlü kişiliğiyle dikkati çeken bir sanatkârdır. Yazar, fıkra, senaryo, anı, roman ve deneme türünde eserler verir. Romanlarında, sosyo-kültürel yozlaşma, yabancılaşma, sömürü, suç ve ceza gibi izlekleri, toplumcu gerçekçi bir anlayışla ortaya koyan yazar bireyin yaşam karşısında takındığı tavır ve tutum onun kişiliğini yansıtan ayna gibidir. Bireyin kendisi dışında başka bir ‘ben’e dönüşmesi sonucunda yaşadığı yabancılık, kişiyi değerlere ve ahlaki ilkelere karşı öteki hale getirir.
Erduran romanlarında Anadolu yaşam biçimi ve algısını, sosyal medyanın içinde bulunduğu çürümeyi bireyden toplumsal olana kaydırarak derinlemesine ele alır. Eserlerinde sosyal adaletsizlik, kültürel erozyon, plansız ekonomi, anarşik üretim, nihilizm, kriz ve kaos sosyal çürümeyi ve yabancılaşmayı hızlandırır. Yazar göre ahlak ve kendilik eksenli bir yaşam tarzının sürdürülmesi eğitim ve kolektif üretim, ulusal birlik ve kolektif aksiyonla mümkündür.

Anahtar Kelimeler

Refik Erduran, yozlaşma, yabancılaşma, sosyal adaletsizlik

Kaynakça

• KAYNAKÇA COŞKUN, Murat (2005). “Dostoyevski Düşüncesinde İnsanın Ögürlüğü Problem”. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. (Yüksek Lisans Tezi). Ankara.
• ÇOBAN, Sevgi (2013). “Suç. Sapma ve Toplumsal Kontrol”. Sosyoloji’ye Giriş. (Edit: İhsan Çapcıoğlu- Hayati Beşerli). Ankara: Grafiker Yayınları. s. 245 286.
• DOSTOYEVSKİ, Fyodor Mihailoviç (2004). Suç ve Ceza I. Cilt. (Çev. Muttalip Özkan). İstanbul: Trend Yayıncılık.
• DOSTOYEVSKİ, Fyodor Mihailoviç (2004). Suç ve Ceza II. Cilt. (Çev. Muttalip Özkan). İstanbul: Trend Yayıncılık.
• ERDURAN, Refik (1954). Yağmur Duası. İstanbul: Çağlayan Kitapevi.
• ERDURAN, Refik (1992). Gülerek. İstanbul: Cem Yayınevi.
• ERDURAN, Refik (2003). Domuz. İstanbul: Remzi Kitapevi.
• ERDURAN, Refik (2004). Er Oyunu. İstanbul: Remzi Kitapevi.
• ERDURAN, Refik (2004). Kavşak. İstanbul: Remzi Kitapevi.
• ERDURAN, Refik (2004). Neşe’nin Şarkıları. İstanbul: Remzi Kitapevi.
• ERDURAN, Refik (2004). Sabiha. İstanbul: Remzi Kitapevi.
• ERDURAN, Refik (2005). İblisler, Azizler, Kadınlar. İstanbul: Dünya Yayıncılık.
• FROMM, Erich (2001). Yanılsama Zinciri. (Çev. Akın Kanat). İzmir: İlya Yayınları.
• FROMM, Erich (2004). Yeni Bir İnsan Yeni Bir Toplum. (Çev. Necla Arat). İstanbul: Say Yayınları.
• KACIROĞLU, Murat (2011). Türk Öykücülüğünde 1940 Kuşağı ve Toplumcu- Gerçekçi Yönelişler. İstanbul: Asitan Yayınları.
• KIZILTAN, Güven Savaş (1986). Çağımızda Yabancılaşma Sorunu. İstanbul: Metis Yayınları.
• Marx, Karl (2007). Yabancılaşma, 1884 El Yazmaları. (Çev. Kenan Somer-Ahmet Kardan). Ankara: Sol Yayınları.
• ÖZBUDUN, Sibel –MARKUS, George- DEMİRER, Temel (2008). Yabancılaşma ve ... Ankara: Ütopya Yayınları.
• SARTRE, Jean Paul (1985). Varoluşçuluk. (Çev. Asım Bezirci). İstanbul: Say Yayınları.
• SERDAR, Mehmet (1996). “Yabancılaşma”. Adam Sanat. S.126. s.28-34. Mayıs.
• ŞAHİN, Veysel (2007). Turgut Uyar’ın Şiirlerinde ‘Ben ve Öteki’nin Görüntü Düzeyleri. Ankara: Akçağ Yayınları.
• ŞAHİN, Veysel (2014). Bilge Kadının Aynadaki Yüzü (Halide Edip Adıvar’ın Romanlarında Yapı ve İzlek). Ankara: Akçağ Yayınları.
• TUĞCU, Tuncer (2002).Yabancılaşma Problemi Hıristiyanlığın ve Marksizm’in Kökenleri. Ankara: Alesta Yayınları.
• TÜRK DİL KURUMU (2005). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.