FATMA BARBAROSOĞLU’NUN SON ON BEŞ DAKİKA ROMANINDA ÇOKSESLİLİK

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 2, 347 - 366, 30.04.2021

Zehra Ergeç

https://doi.org/10.20322/littera.895246

Cited By: 1

Öz

Fatma Barbarosoğlu (1962), yayınladığı dördüncü romanı olan Son On Beş Dakika’da (2011) kader izleği etrafında toplumsal ve bireysel meseleleri işler. Roman, cadde sakinlerinin tanıtılması ve bu kişilerin caddeden geçen iki beyaz gömlekli gence odaklanıp onların kimliği hakkında fikir yürütmeleri ile başlar. Beyaz gömlekli erkeğin caddede öldürülüşüne şahit olan her kahraman, olayı kendi algısına göre yorumlar. Cinayetten en çok etkilenen Doktor Sami Yavaş’ın özel hayatı, işlenen cinayetin onda yarattığı tesir ve cinayete şahit olan diğer kişilerin olayla ilgili değerlendirmeleriyle devam eden roman, kader kavramının sorgulanması ile son bulur.
Kültür ve edebiyat alanlarındaki çalışmalarıyla öne çıkan Rus düşünür Mihail Mihailoviç Bahtin (1985-1975), ortaya koyduğu kavramlarla (diyaloji, karnaval, heteroglossia, kronotop, çokseslilik gibi) eleştiri alanında yeni bir pencere açar. Bu çalışmada, Fatma Barbarosoğlu’nun Son On Beş Dakika adlı romanı Bahtin'in çokseslilik kuramı ekseninde incelenmiştir. Söz konusu romanda kahramanların öz -bilince sahip olduğu ve yazardan bağımsız kendi seslerini duyurabildikleri tespit edilmiştir. Kahramanların söylemlerinin analizi yapılarak tek sesli görünen söylemlerin çoksesli niteliğe haiz olduğu ortaya konmuştur. Eser, mekânsal açıdan değerlendirildiğinde olayların büyük bölümünün çoksesli bir ortama zemin hazırlayan ‘cadde’de geçtiği görülmüştür. Son On Beş Dakika’nın içerik, anlatım tekniği ve söylem yönünden çoksesli olduğu neticesi elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bahtin, Son On Beş Dakika, çokseslilik, heteroglossia, karnavalesk

Kaynakça

• Akçam, Alper (2010). Türk Romanında Karnaval. Ankara: Ürün Yayınları.
• Bahtin, M. Mihail (2001). Karnavaldan Romana. çev. C. Soydemir. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bahtin, M. Mihail (2004). Dostoyevski Poetikasının Sorunları. çev. C. Soydemir. İstanbul: Metis Yayınları.
• Bahtin. M. Mihail (2016). Söylem Türleri ve Başka Yazılar. İstanbul: Metis Yayınları.
• Cohn, Dorrit (2008). Şeffaf Zihinler Kurmaca Eserlerde Bilincin Sunumu. çev. F. B. Aydar. İstanbul: Metis Yayınları.
• Cuşa, Hasan (2015). Yusuf Atılgan’ın Aylak Adam Romanına Bahtin’in Diyaloji Kuramı Eksenli Bir Yaklaşım. Ankara: Kitap & Cafe Serüven. Çakmakçı, Murat (2009). Mikhail Bakhtin: Edebiyatın Gerçeklendirilmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi/ The Journal of İnternational Social Resarch. 2 (6): 98-109. Çıkla, Selçuk (2002). Romanda Kurmaca ve Gerçeklik. Hece Aylık Edebiyat Dergisi 6 (65/ 66/ 67): 104-123.
• Çıraklı, Mustafa Zeki (2011). Çoksesli Anlatı ve Dostoevsky. Hece Aylık Edebiyat Dergisi. 171(15): 97-102.
• Çıraklı, Mustafa Zeki (2015). Anlatıbilim. Ankara: Hece.
• Eagleton, Terry (1996). İdeoloji. çev. Tuncay Birkan. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Eagleton, Terry (2017). Edebiyat Kuramı. çev. Tuncay Birkan. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Ergeç, Zehra (2018). Bahtin'in Diyaloji Kuramı Çerçevesinde Modern Türk Romanına Bir Yaklaşım. Basılmamış doktora tezi. Doktora Tezi. Adana: Çukurova Üniversitesi.
• Göka, Şenol (2001). İnsan ve Mekân. İstanbul: Pınar Yayınları.
• Gül, Münteha (2007). Söz ve Düşünce Aktarımı. Turkish Studies / Türkoloji Araştırmaları. 2(2): 239-256.
• Günay, Doğan (2013). Söylem Çözümlemesi. İstanbul: Papatya Yayıncılık.
• Kula, Onur Bilge (2012). Dil Felsefesi Edebiyat Kuramı-II. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Madran, Cumhur Yılmaz (2012). Modern İngiliz Romanında Mikhail Bakhtin. İstanbul: Gündoğan Yayınları.
• Sevinç, Canan (2016). Karnavalesk Bir Roman Olarak Barbarın Kahkahası. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 9 (44): 229:244.