KÂMÎ DİVANI’NDA SOYUT KAVRAMLARIN SOMUT VARLIKLARLA KURGULANIŞI

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 3, 754 - 765, 31.07.2021

Sevda Çilem Ayar Vargün

https://doi.org/10.20322/littera.893348

Öz

Klasik Türk edebiyatında XVII. yüzyılla birlikte giderek yaygınlaşan soyut kavramlarla somut varlıkların bağdaştırılması, XVIII. yüzyıl şairi Kâmî’nin şiirlerinde de karşımıza çıkmaktadır. Bu çalışmada Kâmî Divanı’ndan seçilmiş beyitlerden yola çıkılarak soyut kavramlarla somut varlıklar arasındaki ilişki tespit edilerek yorumlanacaktır. Klasik Türk edebiyatı her ne kadar soyut bir edebiyat olarak anılsa da, şairler fikirlerini daha anlaşılır hale getirmek için somut varlıklardan, nesnelerden, mekânlardan ve tabiat unsurlarından faydalanırlar. Bunun nedeni insanların deneyimlerinden, ortak kültür ve değerlerinden ve şiir geleneğinden faydalanarak metnin okuyucu tarafından anlaşılırlığını arttırmaktır. Şairler bunun için çeşitli metaforlardan, somutlaştırmalardan ve alışılmamış bağdaştırmalardan faydalanırlar. Bütün bunlar şairler için hem anlaşılır olmayı hem de soyut kavramlarla ve somut varlıklar arasındaki çağrışımlardan faydalanarak çok katmanlı bir anlam oluşturmayı sağlarlar. Dolayısıyla şairin, şiir alanındaki yetkinliğini ispat etmesi bakımından da önemlidir. Bu düşünceden yola çıkılarak Kâmî Divanı’nda yer alan güzellik, marifet, gam ve aşk gibi soyut kavramlar nesneler, mekânlar, tabiat unsurları ve insanla ilişkisi bakımından başlıklar halinde incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Kâmî, soyut, somut, kavram

Kaynakça

• Aksan, Doğan (2013). Şiir Dili ve Türk Şiir Dili. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Dilçin, Cem (2011). Divan Şiiri ve Şairleri Üzerine incelemeler. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Uçan Eke, Nagehan (2017). Klasik Türk Edebiyatında Metaforik Üslup. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Gölpınarlı, Abdülbaki (1999). Osmanlı Divan Şiiri Üzerine Metinler. Hzl. Mehmet Kalpaklı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Lakoff, G. ve Jhonson, M. (2015). Metaforlar Hayat, Anlam ve Dil. Çev. Gökhan yavuz Demir. İstanbul: İthaki Yayınları.
• Mengi, Mine (2010). Divan Şiirinin Arka Bahçesi. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Okuyucu, Cihan (2010). Divan Edebiyatı Estetiği. İstanbul: Kapı yayınları.
• Onay, Ahmet Talât (2009). “Çan”. Açıklamalı Divan Şiiri Sözlüğü. Hzl. Cemal Kurnaz. İstanbul: H Yayınları.
• Şentürk, A. Atilla (2017). “Çınar”. Osmanlı Şiiri Kılavuzu. Osmanlı Edebiyatı Araştırmaları Merkezi: İstanbul.
• Şevki, Yavuz Yusuf (2001). “Kader”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. C. 24. Ankara: TDV Yayınları.
• Yıldırım, Ali (2009). Kâmî Divanı. Ankara: MEB yayınları.