AHMED PAŞA’NIN CÂMİʿÜ’N-NEZÂʾİR’DEKİ ŞİİRLERİ ÜZERİNE TESPİTLER

Yıl 2023, Cilt: 9 Sayı: 4, 720 - 729, 23.10.2023

Orhan Kılıçarslan

https://doi.org/10.20322/littera.1346783

Öz

Şiirle ilgisi olan mürettipler tarafından hazırlanan nazire mecmuaları, derlenmiş şiirler ve bu şiirlerin şairleri hakkında bilgiler verdikleri kadar dönem edebiyatına ait eğilimler ile ilgili olarak da göstergeler sunmaktadır. Türk edebiyatı tarihi içinde mürettibi belli ikinci nazire mecmuası olan Câmiʿü’n-nezâʾir, Eğridirli Hacı Kemâl tarafından 1512’de tamamlanmıştır. Türk dili ve edebiyatının ilk örneklerini barındıran mecmua, klasik öncesi dönem şairlerine ait pek çok şiiri ve bu şiirlere yazılan nazireleri içermektedir. Mecmuada şiir sayısı bakımından ilk sırada olan Ahmed Paşa’nın diğer nazire mecmualarındaki şiirleriyle karşılaştırıldığında Câmiʿü’n-nezâʾir’in ayrı bir yerde durduğu görülmektedir. Neşredilmiş Dîvân’ındaki gazel sayısı dikkate alındığında neredeyse Dîvân’ının bir nüshası konumundaki bu şiirlerin, Ahmed Paşa Dîvânı’na katkıları bağlamında yeniden ele alınması bir gereklilik olarak görünmektedir. Bu çalışmada Ahmed Paşa’nın diğer nazire mecmualarındaki şiirleri, yeni tespit edilen divan nüshalarından hareketle tespit edilen şiirleri ve yeniden hazırlanan tenkitli metinleri dikkate alınarak Câmiʿü’n-nezâʾir’deki şiirlerinin durumu incelenmiştir. Ahmed Paşa’ya ait şiirlerin nazire mecmualarındaki durumunu özetleyen inceleme sonunda karşılaştırılan kaynaklarda kayıtlı olmayan üç şiirin metni verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ahmed Paşa, Dîvân, Câmiʿü’n-nezâʾir, nazire mecmuası

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

Kaynakça

• Bayrı, M. Hâlid (1927). “Câmiʿü’n-nezâʾir”. Milli Mecmua. VIII (89): 1432-1433.
• Biltekin, Halit (2018). Şeyhî Dîvânı. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay.
• Çavuşoğlu, Mehmed (1982). “Fâtih Sultan Mehmed Devrine Kadar Osmanlı-Türk Edebî Mahsullerinde Muhtevânın Tekâmülü”. Kubbealtı Akademi Mecmuası. XI (2): 31-43.
• Eğridirli Hacı Kemâl. Câmiʿü’n-nezâʾir. AÜDTCF Kütüphanesi. İsmail Saib I-II. No: 804-805.
• Eğridirli Hacı Kemâl. Câmiʿü’n-nezâʾir: Bayezid Devlet Kütüphanesi. No: 5782.
• Ertek Morkoç, Yasemin (2003). Eğridirli Hacı Kemal’in Câmiü’n-Nezâir’i (Metin ve Mecmua Geleneği Üzerine bir İnceleme) 3 Cilt. Doktora Tezi. İzmir: Ege Üniversitesi.
• Gıynaş, K. Ali (2017). Pervâne Bey Mecmuası. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay.
• Gülüm, Emrah (2022). Ahmedî Dîvânı (İnceleme-Tenkitli Basım). İstanbul: DBY Yay.
• Hayal, Züleyha (2022). Ahmed Paşa Dîvân (İnceleme-Tenkitli Metin-Çeviri-Sözlük). Doktora Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.
• İpekten, Haluk (2020). Karamanlı Nizâmî Dîvânı. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay.
• Kadaş, Sercan (2022). Ahmed Paşa Divanı: Tenkitli Metin-Bağlamlı Dizin ve İşlevsel Sözlük. Doktora Tezi. Ankara: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi.
• Kılıçarslan, Orhan (2022). Eğridirli Hacı Kemâl Câmiʿü’n-nezâʾir Eksik Şiirler Bâyezîd Nüshası No: 5782 (İnceleme-Metin-Tıpkıbasım). Ankara: Grafiker Yay.
• Köksal, M. Fatih (2017). Mecmaʿu’n-Nezâʾir. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay.
• Öntürk, Tolga (2017). “Ahmed Paşa’nın Yayımlanmış Divanı’nda Yer Almayan Şiirleri”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi/The Journal of International Social Research. 10 (54): 121-126.
• Poyraz, Yakup (2014). “Pervâne Bey Nazîre Mecmuası’na Göre Ahmed Paşa’nın Yayımlanmış Dîvânı’nda Yer Almayan Şiirleri”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi/The Journal of International Social Research. 7 (29): 700-712.
• Süzen, Hüseyin (1994). Dükakinzade Ahmed Beg Divanı. Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
• Tarlan, Ali Nihad (1966). Ahmed Paşa Divanı. Ankara: MEB Basımevi.
• Tarlan, Ali Nihad (1992). Ahmed Paşa Divanı. Ankara: Akçağ Yay.
• Zülfe, Ömer (t.y.). “Ahmed Paşa Dîvânı’na Katkılar”. academia.edu.