LEAM Modeli ile Erozyon Riskinin Değerlendirilmesi

Yıl 2025, Cilt: 6 Sayı: 12, 1 - 9, 30.11.2025

Timuçin Everest , Ali Sungur , Hasan Özcan

Öz

Hızlandırılmış toprak erozyonu, ekonomik ve çevresel etkileri nedeniyle küresel bir sorun haline gelmiştir. Erozyonu etkili bir şekilde tahmin etmek ve erozyon yönetim planları oluşturmak için farklı birçok formülasyon ve bilgisayar modelleri geliştirilmiştir. Bu çalışma da erozyon riskinin tahmin edilebilmesi için Çanakkale ilinin Bayramiç ilçesinin güneydoğusunda bulunan Derekolu mevkiinde bir çalışma yürütülmüştür. Araştırma kapsamında erozyon risk durumunu belirlemek için LEAM (Land Erodibility Assessment Model) kullanılmıştır. Bu kapsamda Derekolu mevkisindeki arazilerin eğim riski (S), yağışın erozyon oluşturma riski (RR) ve toprağın erozyon duyarlılık faktörü (K) LEAM metodolojisi kapsamında Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) ortamında değerlendirilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre araştırma alanındaki arazilerin %35.61’inin düşük, %41.34’ünün orta ve %23.05’inin ise yüksek düzeyde potansiyel erozyon riskine sahip olduğu belirlenmiştir. Çalışma alanındaki özellikle yüksek eğimli arazilerde toprak koruma tedbirleri alınması gerekmektedir. Bu çalışmadan elde edilen veriler, doğal kaynakların izlenmesi, değerlendirilmesi ve yönetimi açısından önemli bilgiler sunma potansiyeline sahiptir.

Anahtar Kelimeler

Arazi degradasyonu , LEAM , erozyon , Çanakkale

Assessment of Erosion Risk with the LEAM Model

Öz

Accelerated soil erosion has become a global problem due to its economic and environmental impacts. Numerous formulations and computer models have been developed to effectively predict soil erosion and inform erosion management plans. In this study, a study was carried out in the Derekolu area located in the southeast of the Bayramiç district of Çanakkale to estimate the erosion risk. Within the scope of this research, the Land Erodibility Assessment Model (LEAM) was used to determine the erosion risk status. In this context, the slope risk (S), precipitation erosion risk (RR), and soil erosion susceptibility factor (K) of the lands in Derekolu were evaluated using Geographic Information Systems (GIS) within the framework of the LEAM methodology. According to the results, 35.61% of the land in the study area has a low potential erosion risk, 41.34% a medium risk, and 23.05% a high risk. Soil conservation measures are vital in steeply sloped areas. The findings of this study have the potential to provide valuable information for the monitoring, assessment, and management of natural resources.

Anahtar Kelimeler

Land degradation , LEAM , erosion , Çanakkale

Kaynakça

• Artun, O., Koca, Y. K. (2018). Determination of Soil Losses Using RUSLE Model and Geographical Information Systems (GIS) in a Selected Area in Mediterranean Region of Turkey. Fresenius Environmental Bulletin, 27(5), 3359-3366.
• Berberoğlu, S., Cilek, A., Kirkby, M., Irvine, B., Donmez, C. (2020). Spatial and temporal evaluation of soil erosion in Turkey under climate change scenarios using the Pan-European Soil Erosion Risk Assessment (PESERA) model. Environmental monitoring and assessment, 192(8), 491.
• Bilgiç, S., Er, S. (2025). Malatya ilinde ICONA yöntemi ile CBS ve uzaktan algılama tabanlı erozyon risk analizi. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 14(1), 350-359.
• Dengiz, O., Akgül, S. (2005). Soil erosion risk assessment of the Gölbaşı environmental protection area and its vicinity using the CORINE model. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 29(6), 439-448.
• Ekinci, H, Özcan, H, Everest, T, 2023, Çanakkale Toprakları, Çanakkale’nin Stratejik Sektörü Tarım-2, ed. M. Şeker, F. Kahrıman, A. Sungur, B. Polat, 1–60, Gaziantep, Türkiye: Özgür Press
• Erdem, M, 2017, Erozyon tahmin modelleri ile toprak kaybının hesaplanması, Ordu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek lisans tezi, 81 sf.
• Everest, T, Sungur, A, Özcan, H, 2025, ICONA Modeli ile Biga Yarımadası Güneybatı Bölümünün Erozyon Risk Değerlendirmesi, ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 13(1), 59-69.
• Everest, T., Sungur, A., Özcan, H. (2020). MEDALUS Yöntemi Kullanılarak Karacabey Tarım İşletmesi Toprak Kalite İndeksinin Değerlendirilmesi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 7(1), 120-131.
• Everest, T., Gür, E. (2022). A GIS-based land evaluation model for peach cultivation by using AHP: a case study in NW Turkey. Environmental Monitoring and Assessment, 194(4), 241.
• Harsányi, E, Bashir, B, Alsilibe, F, Moazzam, M F U, Ratonyi, T, Alsalman, A, Mohammed, S, 2022, Predicting modified Fournier index by using artificial neural network in Central Europe, International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(17), 10653.
• Kanar, E, Dengiz, O, 2015, Madendere havzası topraklarında arazi kullanım/arazi örtüsü ile bazı erozyon duyarlılık indeksleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi, Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 2(1), 15-27.
• Karaş, E., Oğuz, İ. (2009). Sakarya-Porsuk-Sarısu-Havzasında CORINE, LEAM ve USLE metodolojilerinin kullanılarak erozyon risk haritalarının hazırlanması. Konya, 1, 16-18.
• Manrique, L A, 1988, LEAM. Land Erodibility Assessment Methodology. Using soil survey data based on soil taxonomy, Editorial and Publication Shop, Honolulu, Hawaii, USA.
• MGM, 2025, Meteoroloji Genel Müdürlüğü, İllere ait resmi istatistikler, Çanakkale İstatistikleri, www.mgm.gov.tr.
• Quinton, J N, Fiener, P, 2024, Soil erosion on arable land: An unresolved global environmental threat, Progress in Physical Geography: Earth and Environment, 48(1), 136-161.
• Parlak, M., Everest, T., Tunçay, T., Caballero‐Calvo, A., Rodrigo‐Comino, J. (2022). Soil losses due to leek and groundnut root crop harvesting: An unstudied regional problem in Turkey. Land Degradation & Development. 33(11): 1799-1809.
• Soil Survey Staff. 2022. Keys to Soil Taxonomy, 13th edition. USDA Natural Resources Conservation Service. Wischmeier, W H, Smith, D D, 1978, Predicting rainfall erosion losses, USDA Agricultural Handbook, no: 537, USA.