Farklı Ana Materyaller Üzerinde Oluşmuş Toprakların Ağır Metal İçeriklerinin Belirlenmesi (Kırklareli, Türkiye)

Yıl 2020, Cilt: 1 Sayı: 1, 40 - 47, 29.06.2020

Gökhan Tuğyan Ali Sungur

Öz

Toprak sistemine ağır metaller, doğal ortamlarda kayaçların ayrışması sonucu ulaşmaktadır. Bu çalışma Kırklareli ilinde orman örtüsü altında farklı litolojilere sahip alanlarda yürütülmüştür. Çalışmanın amacı, farklı ana materyaller ve benzer bitki örtüsü-iklim etkisi altında oluşmuş toprakların ağır metal konsantrasyonlarını belirlemektir. Bu kapsamda dört farklı ana materyal (granit, şist, kireç taşı ve karasal kırıntı) üzerinde oluşmuş topraklarda 0-20 cm derinlikte toplam 20 adet yüzey örneklemesi yapılmıştır. Toprak örnekleri kral suyu yaş yakma yöntemi ile ekstrakte edilmiş, Cd, Co, Cu, Ni, Pb ve Zn konsantrasyonları alevli atomik absorpsiyon spektrometresi ile tayin edilmiştir. Farklı ana materyallerden oluşan topraklar arasındaki farkları belirlemek için deneysel verilerde varyans analizi (ANOVA) yapılmıştır (p<0,05). Ağır metal değişkenlerinin ortalamaları Tukey çoklu aralık testi ile karşılaştırılmıştır. Farklı ana materyaller üzerinde oluşmuş toprakların Cd içerikleri istatistiksel olarak bir farklılık göstermemiştir. Co, Ni, Pb ve Zn şist üzerinde oluşmuş topraklarda en yüksek ve istatistiksel olarak bu farklılık önemli bulunmuştur. Co, Ni ve Pb kireç taşı üzerinde oluşmuş topraklarda da ikincil düzeyde yüksek çıkmış ve bu farklılık yine istatistiksel olarak önemli bulunmuştur. Cu en fazla granit üzerinde oluşmuş topraklarda (ortalama 90,25 ± 22,09 µg/g) olup, bu farklılaşma istatistiksel olarak önemli bulunmuştur. Sonuçlar değerlendirildiğinde en düşük metal konsantrasyonları karasal kırıntı üzerinde oluşmuş topraklarda ve en yüksek konsantrasyonları (Cu hariç) ise şist üzerinde oluşmuş topraklarda olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ana materyal, toprak, Ağır metal, Arazi örtüsü, Kırklareli

Kaynakça

• Adriano D.C., 1986. Trace elements in the terrestial environment. Springer-Verlag, New York, 501p.
• Bergkvist B., Folkeson L., Berggren D. 1989. Fluxes of Cu, Zn, Pb, Cd, Cr, and Ni in temperate forest ecosystems. Water, Air, and Soil Pollution, 47(3-4), 217-286.
• Berthelsen B. O., Steinnes E., Abrahamsen G., Stuanes A. O. 1994. Mobility of heavy metals in pine forest soils as influenced by experimental acidification. Water, Air, and Soil Pollution, 73(1), 29-48.
• Bouyoucos G.S., 1951. A Recalibration of the Hydrometer Method for Making Mechanical Analysis of Soils. Argon. Jour. 43: 434-448.
• De Vries W., Solberg S., Dobbertin M., Sterba H., Laubhann D., Van Oijen M., Reinds, G. J. 2009. The impact of nitrogen deposition on carbon sequestration by European forests and heathlands. Forest Ecology and Management, 258(8), 1814-1823.
• Everest, T., Özcan, H., 2018. Toprak Verimliliğinin Değerlendirilmesinde Pedo-Jeolojik Yaklaşım. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 5, 589-603.
• Hernandez, L., Probst, A., Probst, J.L., Ulrich, E., 2003. Heavy metal distribution in some French forest soils: evidence for atmospheric contamination. Science of the Total Environment, 312(1-3), 195-219.
• Huisman, W.J., Peters, J.F., Zwanenburg, M.J., de Vries, S.A., Derry, T.E., Abernathy, D., van der Veen, J.F., 1997. Layering of a liquid metal in contact with a hard wall. Nature, 390(6658), 379.
• McBride, M., Sauve, S., Hendershot, W., 1997. Solubility control of Cu, Zn, Cd and Pb in contaminated soils. European Journal of Soil Science, 48(2), 337-346.
• Nelson, D.W., Sommers, L.E., 1982. Total carbon, organic carbon and organic matter. In: Page AL, editor;, Miller RH, editor; & Keeney DR, editor.(Eds.), Methods of soil analysis, part 2: 539–577. Madison: American Society of Agronomy.
• Nelson, R.E., 1982. Carbonate and gypsum. In: Page AL, editor;, Miller RH, editor; & Keeney DR, editor.(Eds.), Methods of soil analysis, part 2: 181–197. Madison: American Society of Agronomy.
• Sposito G. 1989. Surface-reactions in natural aqueous colloidal systems. Chimia, 43(6), 169-176.
• Sungur, A., Soylak, M., Yilmaz, E., Yilmaz, S., Ozcan, H., 2015. Characterization of heavy metal fractions in agricultural soils by sequential extraction procedure: the relationship between soil properties and heavy metal fractions. Soil and Sediment Contamination: An International Journal, 24(1), 1-15.