Türkiye Orjinli Turunçgil İhracatında RASFF Bildirimlerinin Değerlendirilmesi

Yıl 2025, Cilt: 6 Sayı: 11, 85 - 94, 30.06.2025

Engin Gür , Sefer Demir , Eda Şahin , Müge Kiraz , Burak Polat

Öz

Bu çalışmada, 01.01.2020-31.12.2024 yılları arasında Türkiye orjjinli turunçgillerin ihracatına ilişkin Avrupa Birliği'nin Gıda ve Yem İçin Hızlı Alarm Sistemi (Rapid Alert System for Food and Feed, RASFF) kapsamında yapılan bildirimler incelemiştir. En fazla geri bildirim konu olan pestisitlerin chlorpyrifos-methyl, prochloraz ve fenvalerate olduğu ve bu etkili maddelerin özellikle portakal, limon ve mandalina ürünlerinde yoğunlaştığı belirlenmiştir. Bildirim sayılarında 2021 yılında 99 adet bildirim ile artış gözlenmiş, 2023 yılında chlorpyrifos-methyl kaynaklı bildirimlerde ciddi bir yükseliş tespit edilmiştir. Bu nedenle İyi Tarım Uygulamaları (GAP), Entegre Zararlı Yönetimi (IPM) gibi yöntemlerin yaygınlaştırılması, pestisit kalıntılarının azaltılmasında önem taşımaktadır. Ayrıca, sadece bahçe uygulamaları değil, hasat sonrası hijyen ve temas kaynaklı risklerin de değerlendirilmesi önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Kalıntı , Pestisit , Turunçgil , RASFF , Bildirim

Evaluation of RASFF Notifications on Citrus Exports Originating from Türkiye

Öz

This study examined notifications within the scope of the European Union's Rapid Alert System for Food and Feed (RASFF) regarding the export of Turkish citrus fruits between 01.01.2020 and 31.12.2024. It was found that the pesticides chlorpyrifos-methyl, prochloraz and fenvalerate were subject to the highest number of notifications, particularly in orange, lemon and mandarin products. A significant increase in the number of notifications was observed in 2021, with 99 notifications, and an even greater increase in notifications relating to chlorpyrifos-methyl was detected in 2023. Therefore, disseminating methods such as Good Agricultural Practices (GAP) and Integrated Pest Management (IPM) is important for reducing pesticide residues. Additionally, it is crucial to evaluate not only horticultural practices, but also post-harvest hygiene and contact risks.

Anahtar Kelimeler

Residue , Pesticide , Citrus , RASFF , Notification

Kaynakça

• Anonim, 2024. Turunçgiller Ürün Raporu – Kasım 2024. Tarım Reformu Genel Müdürlüğü. Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü. 54 s.
• Bakırcı, G. T., Acay, D. B. Y., Bakırcı, F., ve Ötleş, S. (2014). Pesticide residues in fruits and vegetables from the Aegean region, Turkey. Food chemistry, 160, 379-392.
• BKÜ, 2024. Yasaklı Aktif Maddeler Bitki Koruma Veri Tabanı. https://bku.tarimorman.gov.tr/AktifMadde/YasakliKisitliExcelFileList, Erişim Tarihi: 11.05.2025
• BKÜ, 2025. Bitki Koruma Veri Tabanı. https://bku.tarimorman.gov.tr/Bitki/Details/279, Erişim Tarihi: 11.04.2025
• Çınar, S., Yılmaz, S. N., Aydın, E., Yorulmaz, A., 2017. Gıda ve Yem İçin Hızlı Alarm Sistemi (RASFF) 2009-2016 Türkiye Raporu. Türk Tarım-Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 5(8): 873-882.
• Dinçay, O. ve Civelek, HS (2017). Muğla ili Ortaca Bölgesi turunçgil ekosistemlerindeki böcek ilacı kalıntılarının belirlenmesi. Türkiye Entomoloji Bülteni, 7(1), 31-40.
• FAO, 2025. Food and Agriculture Organization Statistics Database (FAOSTAT). FAOSTAT, Erişim tarihi: 28.05.2025 Güney O. İ., Ören M. N., Tarım Sistemlerindeki Gelişmeler Kapsamında Dünya Turunçgil Sektörü, Ç.Ü Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, Cilt:28-1, 2012.
• Li, Z., Zhang, Y., Zhao, Q., Cui, Y., He, Y., Li, J., ... ve Jiao, B. (2022). Determination, distribution and potential health risk assessment of insecticides and acaricides in citrus fruits of China. Journal of Food Composition and Analysis, 104645.
• Li, Z., Zhang, Y., Zhao, Q., Wang, C., Cui, Y., Li, J., ... ve Jiao, B. (2020). Occurrence, temporal variation, quality and safety assessment of pesticide residues on citrus fruits in China. Chemosphere, 258, 127381.
• PPDB, 2024. Pesticides properties data base. https://sitem.herts.ac.uk/aeru/ppdb/en/Reports/155.htm Erişim Tarihi: 20.04.2025
• RASFF, 2017. Questions and Answers: Rapid Alert System for Food and Feed (RASFF). European Commission. https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/memo_17_2461 Erişim Tarihi: 23.03.2025
• RASFF, 2025. Gıda ve Yem İçin Hızlı Alarm Sistemi. https://webgate.ec.europa.eu/rasff-window/. Erişim Tarihi: 11.03.2025
• Suárez-Jacobo, A., Alcantar-Rosales, V. M., Alonso-Segura, D., Heras-Ramírez, M., Elizarragaz-De La Rosa, D., Lugo-Melchor, O., ve Gaspar-Ramirez, O. (2017). Pesticide residues in orange fruit from citrus orchards in Nuevo Leon State, Mexico. Food Additives & Contaminants: Part B, 10(3), 192-199.
• Tiryaki, O., 2016. Bitki Sağlığı ve Gıda Güvenliği. ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 4(2): 65-74.
• Tiryaki, O., Polat, B., (2023). Pesticide use problems and solution suggestions in Çanakkale Province. Agriculture Strategic Sector of Çanakkale 1 (pp.365-392), Gaziantep: Özgür Yayınları.
• TUİK, 2024. Bitkisel Üretim Verileri. TÜİK Kurumsal Erişim tarihi: 28.05.2025
• TUİK, 2025. Bitkisel Üretim Verileri. TÜİK Kurumsal Erişim tarihi: 28.05.2025
• Turgut M., Ersöz C., Narenciye Sektörünün İhracat Performansı: Hedef Pazar Analizi, Tarsus Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 4, Sayı:1, ss. 62-79, 2024.
• USDA, 2024. The United States Department of Agriculture, Türkiye 2024 Yılı Narenciye Raporu.