DERİNİN TÜRK TARİHİNDEKİ KULLANIMI VE SANATSAL KULLANIM AÇISINDAN BİR ÖRNEK: İNCİ EVİNER

Yıl 2023, Cilt: 1 Sayı: 2, 181 - 189, 25.08.2023

Büşra Nur Altan , Gülnur Tavukcuoğlu

Öz

İnsanoğlu, yaratıldığı andan günümüze gelinceye kadar deriyi, birçok alanda kullanmıştır. İlk olarak, kendisini dış tehditlerden korumak giysi sonrasında ise hayatını daha kolay idame edebilmek için kap kacak gibi materyaller üreterek kullanmıştır. Sonraki dönemlerde yaşamını sürdürdüğü tüm yapılar, eşyalar gibi şeylerde deriye yer vererek, kullanım alanını genişletmiştir. Kendisinin ürettiği bu ürünler başlangıçta zanaat olarak ifade edilirken, içerisine estetik kaygısını da ekleyerek sanata ulaşmıştır. Sanayi devrimi ya da diğer bir ifade ile endüstrinin genişlemesi ile kullanım alanı da genişlemiştir. Deri, sanat alanı içerisinde de kendine yer edinmiş, sanatçılarda anlatımlarını güçlendirmek için deri malzemesine, çalışmalarında yer vermiştir. İnci Eviner’de bunlardan biri olmuştur. Eviner, 1996 “Derisiz” adlı kişisel sergisinde deri malzemesi kullandığı eserlere yer vermiştir. Türk çağdaş sanatçılarından biri olan Eviner’in bu eserleri geleneksel malzemelerin dışında deri kullanımı ve yüklediği anlamları bakımından dikkat çekmektedir. Sanatçı bu çalışmalarıyla güç, otorite ve erkek egemen toplumu çeşitli formlarla ele alırken insanlık tarihine şahitlik eden deriyi ana materyal olarak seçmiştir. Bu durum malzeme ile konunun birbiriyle anlam bütünlüğü sağlamasına olanak sağlamıştır. İnci Eviner’in biyografisi ve bunun yanı sıra eserlerine dair bilgilerin çeşitli çevrimiçi kaynaklarda yer aldığı ancak bilimsel yayınlarda yeteri kadar konu olarak ele alınmadığı görülmüştür. Bu çalışmada Türk çağdaş sanatçısı olarak Eviner hakkında kısa bir bilgiye ve deri kullanımı ile gelenekselliği farklı malzemeler ve formlarla ele aldığı “Derisiz” adlı kişisel sergisinde yer alan özellikle deriyi kullandığı eserlerini tanıtmak amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çağdaş Sanat, Deri Sanatı, İnci EVİNER

The Use of Leather in Turkish History and an Example in Terms of Artistic Use: İnci Eviner

Öz

Mankind has used leather in many fields from the moment it was created to the present day. Firstly, he used it by producing materials such as pots and pans to protect himself from external threats, and then to sustain his life more easily. In the following periods, he expanded the area of use by including leather in all the buildings and things he lived in. While these products, which he produced, were initially expressed as crafts, he reached art by adding aesthetic concern to it. With the industrial revolution, or in other words, with the expansion of the industry, its usage area has also expanded. Leather has also made a place for itself in the field of art, and artists have included leather material in their works to strengthen their expressions. İnci Eviner was one of them. Eviner included works in which she used leather materials in her 1996 personal exhibition “Without Skin”. These works of Eviner, one of the Turkish contemporary artists, draw attention in terms of the use of leather and the meanings it ascribes, apart from traditional materials. While dealing with power, authority and male-dominated society in various forms with these works, the artist has chosen leather as the main material, which has witnessed the history of humanity. This situation allowed the material and the subject to provide semantic integrity with each other. It has been seen that İnci Eviner's biography as well as information about her works are available in various online sources, but they are not sufficiently discussed in scientific publications. In this study, it is aimed to provide a brief information about Eviner as a Turkish contemporary artist and to introduce her works, in which she uses leather, in her personal exhibition titled "Leatherless", in which she deals with the use of leather and traditionality with different materials and forms.

Anahtar Kelimeler

Contemporary Art, Leather Art, İnci EVİNER

Kaynakça

• Arıtan, A. S. (2008). Türk Deri İşlemeciliği Bağlamında Türk Cilt Sanatı. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, 38. ICANAS (Uluslararası Asya ve Afrika Çalışmaları Kongresi) Bildirileri, 121-136.
• Çağlayan, E. (2018). Sanat Eğitiminde Kolaj Tekniği ve Öğrencilerin Kompozisyon Kurma Becerilerine Katkısı. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43(43), 1-14.
• Dinçer Küçük, S. (2020). Türk Sanatında Deride Kullanılan Bezeme Motiflerinin ve Tekniklerinin Günümüz Modasındaki Deri Ürünlerine Uygulanması (Giysi ve Aksesuar). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Hopkkins, D. (2018). Modern sanattan sonra 1945-2017. (F. C. Erdoğan, Çev.). Hayalperest Yayınları.
• Kaya Okan, B. (2012) Türk Heykel Sanatında Feminist Eğilimler, Ç. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(3), 123-138.
• Kula, M. (2006). Türk Moda Giyim Endüstrisinde Deri Tasarımların Gelişim ve Değişim Parametreleri Üzerine Bir Araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Tekstil Anasanat Dalı.
• Özdemir, M. (2007). Türk Kültüründe Dericilik Sanatı. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, (20), 66-82.
• Raza, S. (2016). İnci Eviner Retrospektifi: İçinde Kim Var?. İstanbul Modern.
• Sakaoğlu, N. (2002). Deri'nin Anadolu’da bin yıllık öyküsü. Creative Yayıncılık.
• Tuncer, E. ve Şık, N. (2019) İnci Eviner’in İmgeler Sözlüğü, Tasarım Kültürü Dergisi (Arredamento Mimarlık), (11), 11.
• https://www.incieviner.net/cv-tr.html