ESTETİK KAVRAMINA GÜNCEL BİR BAKIŞ: ESTETİĞİN TERK EDİLİŞİ VE META ANLATILARIN SONU

Yıl 2024, Cilt: 2 Sayı: 2, 130 - 141, 25.08.2024

Doğan Can Ayhan

Öz

Bu araştırma makalesi Felsefe alanının bir alt alanı olan Estetik kavramına dair güncel bir tanım amacıyla hazırlanmıştır. Kavrama dair tarihsel süreç incelenmiş, bununla birlikte güncel felsefi soruşturmalar değerlendirilmiştir. Estetik, ilk olarak Antik Yunan döneminde ortaya koyulmuş ve günümüze gelene kadar birçok farklı düşünür, kuramcı ve sanatçı tarafından değerlendirilmiştir. Platon’un diyaloglarıyla başlayan bu süreç, estetiği güzellik felsefesi olarak değerlendirilebilse de Baumgarten’a kadar gelişen süreçte Sanat Felsefesiyle aynı anlamda değerlendirilmiştir. Bu araştırma makalesinde de Estetik kavramını ağırlıklı olarak modernizm ve postmodernizm çerçevesinde değerlendirilmiş ve güncel yaklaşımlar üzerine bir tanımlama yapılmıştır. Sadece Estetiğin tarihsel süreci değil sanat alanında sanatçıların ve kuramcıların bu kavramı yeniden değerlendirmesiyle birlikte yeni fikir ve düşünceler tanımlanmaya çalışılmıştır. Felsefi disiplinin bir alt dalı olan estetik bir diğer felsefi disiplin olan Sanat Felsefesi ile birlikte tanımlanmış ve bir anlam ayrımına gidilmiştir. Bu amaç için tezler, kitaplar, makaleler, sempozyumlar ve konferanslarda sunulan bildiriler kapsama alınmıştır. Araştırma sürecinde konu hakkında yapılan çalışmalar literatür taraması ile elde edilmiş ve nitel araştırma yaklaşımıyla desenlenen bu araştırmada betimsel tarama modeli kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Estetik, Modern Estetik, Post-Modern Estetik

A Current Perspective on the Concept of Aesthetics: The Abandonment of Aesthetics and the End of Meta Narratives

Öz

This research article has been prepared for an up-to-date definition of the concept of Aesthetics, which is a sub-field of Philosophy. The historical process of the concept is analysed and current philosophical investigations are evaluated. Aesthetics was first introduced in Ancient Greece and has been evaluated by many different thinkers, theorists and artists until today. This process, which started with Plato's dialogues, although aesthetics can be evaluated as the philosophy of beauty, it was evaluated in the same sense as the Philosophy of Art in the process that developed until Baumgarten. In this research article, the concept of Aesthetics is mainly evaluated within the framework of modernism and postmodernism and a definition is made on current approaches. Not only the historical process of Aesthetics, but also new ideas and thoughts have been tried to be defined with the re-evaluation of this concept by artists and theorists in the field of art. Aesthetics, which is a sub-branch of the philosophical discipline, has been defined together with another philosophical discipline, Philosophy of Art, and a distinction of meaning has been made. For this purpose, theses, books, articles, symposiums and papers presented at conferences were included. In the research process, the studies on the subject were obtained through literature review and descriptive survey model was used in this research which was designed with qualitative research approach.

Anahtar Kelimeler

Aesthetics, Modern Aesthetics, Post-Modern Aesthetics

Kaynakça

• Altuğ, T. (1989). Kant estetiği. Payel Yayınları
• Barrett, T. (2012) Sanatı eleştirmek: Günceli anlamak. (Çev. G. Metin). Hayalperest Yayınevi
• Baudrillard, J. (2010). Sanat komplosu: Yeni sanat düzeni ve çağdaş estetik 1. (2. Baskı) (Çev. I. Ergüden ve E. Gen.). İletişim Yayınları
• Best, S., Kellner D. (2016). Postmodern teori: Eleştirel soruşturmalar (Çev. M. Küçük) (3. Baskı). Ayrıntı Yayınları.
• Bolla, P. (2006) Sanat ve estetik. (Çev. K. Koş). Ayrıntı Yayınları
• Cevizci, A. (2009) Felsefeye giriş (3. Baskı). Sentez Yayıncılık
• Cömert, B. (2013). Estetik (2. Baskı). De Ki
• Danto, A.C. (2010) Sanatın sonundan sonra: Çağdaş sanat ve tarihin sınır çizgisi. (Çev. Z. Demirsü). Ayrıntı Yayınları
• Eco, U. (2006) Güzelliğin tarihi. (Çev. A. C. Akkoyunlu). Doğan Kitap
• Eco, U. (2019). Açık yapıt, (Çev. T. Esmer). Can Yayınları
• Franzini, E. (2023) Estetik: Güzel olanın biliminin doğuşu ve gelişimi. U. Eco ve R. Fedriga (Ed.), Felsefe tarihi 5: Aydınlanmadan kant ve hegel’e içinde (s. 179-187) (Çev. L. T. Basmacı). Alfa Basım Yayım Dağıtım.
• Harrison, C., Wood, P. (2020). Sanat ve kuram 1900-2000 Değişen fikirler antolojisi. (3. Baskı) (Çev. S. Gürses). Küre Yayınları.
• Kagan, M. (1993). Estetik ve sanat dersleri. İmge Kitabevi.
• Kuçuradi, İ. (2009) Sanata felsefeyle bakmak (4. Baskı). TFK Yayınları
• Kuspit, D. (2010). Sanatın sonu. (3. Baskı) (Çev. Y. Tezgiden). Metis Yayınları
• Leppert, R. (2009) Sanatta anlamın görüntüsü. (2. bs.) (Çev. İ. Türkmen) Ayrıntı Yayınları
• Lynton, N. (1991). Modern sanatın öyküsü. (Çev. C. Çapan, S. Öziş) Remzi Kitabevi
• Onur, B. (2012). Çağdaş müze eğitim ve gelişim: müze psikolojisine giriş. İmge Kitabevi.
• Santayana, G. (2023). Güzelliğin felsefesi: Güzellik duygusu (Çev. Y. İpekçi). Fol Kitap
• Şahiner. R. (2008) Sanatta postmodern kırılmalar ya da modernin yapıbozumu. Yeni İnsan Yayınevi.
• Tunalı, İ. (1998). Estetik (5. Baskı). Remzi Kitabevi.
• Tunalı, İ. (2020). Felsefeye giriş (2. Baskı). Fol Kitap
• Turani, A. (1999). Çağdaş sanat felsefesi (3. Baskı). Remzi Kitabevi
• Yetişken, H. (2009). Estetiğin ABC’si (3. Baskı). Say Yayınları.
• Yetkin, S. K. (1972). Estetik doktrinler. Bilgi Yayınevi.
• Yılmaz, M. (2006). Modernizmden postmodernizme sanat. Ütopya Yayınevi
• Ziss, A. (2011) Gerçekliği sanatsal özümsemenin bilimi: Estetik (Çev. Y. Şahan) (2. Baskı). Hayalbaz Kitap