W.A. MOZART’IN ERKEN DÖNEM VİYANA PİYANO-KEMAN SONATLARI ÜZERİNE TARİHSEL BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2025, Cilt: 3 Sayı: 2, 413 - 423, 25.08.2025

Ezgi Yürümez

Öz

Wolfgang Amadeus Mozart’ın piyano ve keman için yazdığı sonatlar, bestecinin müzikal yönelimlerindeki dönüşümü net bir şekilde gözler önüne sermektedir. 1781 yılında Viyana’ya yerleşmesinin ardından yazdığı sonatlar, onun hem müzikal hem de kişisel bağımsızlığını ilan ettiği bir döneme işaret eder. Bu bağlamda piyano öğrencisi Josepha Barbara Auernhammer’e adanan ve Auernhammer Sonatları olarak bilinen altı sonatlık grup, Mozart’ın bu yeni dönemdeki üretkenliğini ve çalgılar arasındaki hiyerarşik düzeni nasıl ele aldığını yansıtır. Bu sonatlardan K.296 ve K.378 numaralı olanları, Mozart’ın hâlen Salzburg’da yaşadığı dönemde bestelenmiştir. Geriye kalan dört sonat K.376, K.377, K.379 ve K.380 ise doğrudan Viyana’da yazılmış, Viyana’daki müzikal çevreyle kurduğu yeni ilişkilerin ve değişkenlik göstermeye başlayan ifade özgürlüğünün izlerini taşımıştır. Sonatların değerlendirilmesi, nitel veri toplama tekniklerinin kullanıldığı bir araştırmadır. Bu bağlamda çalışma, Mozart’ın ifade dilinde ve biçim anlayışında gerçekleşen farklılığı görünür kılarken, erken Viyana dönemine ait sonatlarda keman ve piyano arasındaki rol paylaşımının daha eşitlikçi bir yapıya evrildiği ve müzikal motiflerin iki çalgı arasında daha dengeli dağıldığı gözlemlenmiştir. Çalışma; buna paralel olarak erken dönem Viyana sonatlarının klasik dönem oda müziği repertuvarı içindeki konumunu yeniden değerlendirmeye olanak sunmakta ve sonat formundaki dönüşümün izlerini tarihsel bir çerçevede ele almaya imkân tanımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Keman , Sonat , W. A. Mozart

A Historical Perspective on W. A. Mozart’s Early Viennese Piano–Violin Sonatas

Öz

Wolfgang Amadeus Mozart’s sonatas for piano and violin, when considered in chronological order, offer a revealing perspective on the composer's musical inclinations. Composed in 1781 following his relocation to Vienna, these sonatas signify a period in which the artist declared both his musical and personal independence. In this context, the group of six sonatas dedicated to his piano student Josepha Barbara Auernhammer, known as the Auernhammer Sonatas, reflects Mozart's productivity in this new period and how he handled the hierarchical transformation between instruments. However, two of these sonatas, K.296 and K.378, were composed during Mozart's residency in Salzburg. The remaining four sonatas, K.376, K.377, K.379 and K.380, were composed in Vienna and bear the imprint of his new relationships with the city's musical milieu and the emerging freedom of expression that was beginning to transform the artistic landscape. The evaluation of the sonatas is a scientific research project that employs qualitative data collection techniques. In this context, the study elucidates the transition in Mozart's expressive language and understanding of form and style. It is observed that the role sharing between the violin and piano in the sonatas of the early Viennese period has evolved into a more egalitarian structure, with musical motifs being distributed more evenly between the two instruments. Concurrently, a re-evaluation of the position of the early Viennese sonatas in the chamber music repertoire of the classical period is possible, as is analysis of the traces of the transformation in sonata form within a historical framework.

Anahtar Kelimeler

Sonata , Violin , W. A. Mozart

Kaynakça

• Aktüze, İ. (2007). Müziği okumak (Cilt 4). Pan Yayıncılık.
• Breene, S. (2007). Mozart’s violin sonatas and the gestures of embodiment: The subjectivities of performance practice. [Doctoral dissertation] Duke University.
• Danitz, J. (2023). Bow articulations in the late galant (1775–1812): An analysis of bow strokes in selected violin sonatas of Mozart and Beethoven. [Doctoral dissertation]. The City University of New York.
• Fong, F. F., & Li, T. (2024). A brief analysis of Mozart Violin Sonata No.17 K.329. Midwest University. https://doi.org/10.32629/asc.v5i2.2197
• Greenberg, R. (2004). The chamber music of Mozart course guidebook. The Great Courses, The Teaching Company.
• Harlow, M. (2012). The chamber music with keyboard in Mozart biography. In M. Harlow (Ed.), Mozart’s Chamber Music with Keyboard (pp. 1–24). Cambridge University Press.
• Manze, A. (2005). Mozart, Violin Sonatas, (1781). Richard Egarr. (cd kitapçığı). Harmonia Mundi. HMU 807380.
• Kim, E. E. (2015). The early, middle, and late styles of wolfgang amadeus mozart and ludwig van beethoven in their sonatas for piano and violin. [Doctor of Musical Arts]. University of Maryland.
• Lacroix, F. (2014). Texture and balance in the keyboard and violin sonatas of Wolfgang Amadeus Mozart [Doctoral dissertation]. Cornell University.
• Radice, M. A. (2012). Chamber music: an essential history. University of Michigan Press.
• Riggs, R. (1991). Mozart's Sonata for Piano and Violin, K. 379. Internationale Stiftung Mozarteum Salzburg, Bibliotheca Mozartiana: Digitale Sammlungen.
• Stowell, R. (2012). Mozart’s ‘Viennese’ sonatas for keyboard and violin according to Ferdinand David: a survey of editorial and violin performance practices. In M. Harlow (Eds.), Mozart’s Chamber Music with Keyboard (pp. 69–103). Cambridge University Press.
• Seiffert, W.D. (1995). Studienedition zu dieser Ausgabe / Study score for this edition: Mozart, Werke für Klavier und Violine (HN 9080)]. G. Henle Verlag.
• Reeser, E. (Ed.). (2005). Mozart sonatas for violin and piano: Early Viennese sonatas. Baerenreiter.
• Rushton, J. (2006). Mozart. In Composers across cultures. [The Master Musicians Series]. Oxford University Press.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayınları.