Creativity And Translation: Jalāl Al-Dīn Rūmī’s Poems Between Arabic And English

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 2, 159 - 170, 25.12.2023

Rawad Alhashmi

Öz

Jalal al-Din Rumi (1207–1273), a 13th-century Persian Islamic poet, is considered one of the greatest Sufi mystic poets in the history of humanity. His legacy has survived many centuries and crossed the threshold of languages through the door of translation, enabling his oeuvre to access other cultures. Rumi composed his poems predominantly in Persian (Farsi), some poems in Arabic, a few poems in Turkish, and fewer in Greek, as in his magnum opus, Divan-e Shams-e Tabrizi, (which was named after his spiritual teacher). Many of his Persian works have been translated into English and other European languages over the past few centuries, and these translations have played a paramount role in introducing Rumi and Sufism to Western audiences. Not surprisingly, Rumi loves Arabic, and he has a special place in his heart for this Semitic tongue. However, despite the importance of Arabic in Rumi’s writing, his Arabic poems are seldom translated or analyzed, unlike Persian poems, which are extensively translated and examined. Hence, the paucity of translating Arabic poems of Rumi into English and their analysis is quite curious. Only a few scholars have tried their hands at translating and examining the Arabic poems of Rumi most notably Franklin Lewis. This essay sheds light on the significance of Arabic in Rumi’s writings, and it then examines Nesreen Akhtarkhavari’s and Anthony Lee’s translation of Love Is My Savior: The Arabic Poems of Rumi (2016). It also seeks to address how the power of creativity in translation is crucial in rendering or reconciling the aesthetic characteristics of Rumi’s Arabic poetic expression into English.

Anahtar Kelimeler

Jalal al-Din Rumi, Arabic Language, Translation, Creativity.

Destekleyen Kurum

N/A

Proje Numarası

N/A

Yaratıcılık ve Çeviri: Celâlettin Rûmî'nin Arapça ve İngilizce Şiirleri

Öz

13. yüzyıl Fars İslam şairlerinden biri olan Celâlettin Rumi (1207-1273), insanlık tarihinin en büyük mutasavvıf şairlerinden biri olarak kabul edilir. Mirası yüzyıllarca hayatta kalmış ve eserleri çeviri kapısından geçerek dillerin eşiğini aşmış ve diğer kültürlerin istifadesine sunulmuştur. Mevlâna, (Gönül hocasının ismini koyduğu) büyük divanını Divan-ı Şemsi Tebrizi’deki şiirlerini ağırlıklı olarak Farsça, bazı şiirlerini Arapça, bazılarını Türkçe ve birkaçını da Yunanca olarak yazmıştır. Farsça eserlerinin birçoğu son birkaç yüzyılda İngilizceye ve diğer Avrupa dillerine çevrilmiş ve bu çeviriler, Mevlâna ve tasavvufun Batı dünyasına tanıtılmasında çok önemli bir rol oynamıştır. Bilindiği üzere Mevlâna Arapçayı çok sevmektedir ve onun kalbinde Sami dillerinden olan bu dilin için özel bir yeri vardır.
Ancak Mevlâna’nın yazılarındaki Arapçanın önemine rağmen Arapça şiirleri, kapsamlı bir şekilde tercüme edilen Farsça şiirlerin aksine, nadiren tercüme ve analiz edilmiştir. Bu yüzden, Mevlâna’nın Arapça şiirlerinin İngilizce ‘ye çevrilmesindeki yetersizlik ve bunların şerhi oldukça merak uyandırıcıdır. Sadece birkaç bilim adamı, en önemlilerinden biri Franklin Lewis, Arapça şiirleri tercüme ve şerh etmeye çalışmıştır. Bu çalışma Mevlâna’nın yazılarında Arapçanın önemine ışık tutmakta, ardından Nesreen Akhtarkhavari'nin ve Anthony Lee'nin Kurtarıcım Aşk: Rumi’nin Arapça Şiirleri (2016) adlı eserinden yaptıkları çeviriyi incelemektedir. Aynı zamanda Rumi'nin Arapçadaki şiirsel ifadesinin estetik gücünün İngilizce ‘ye çevrilirken kaybolmaması için çeviride yaratıcılığın ne kadar önemli olduğu da ele alınmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Celâlettin Rumi, Arapça, Tercüme, Yaratıcılık.

Proje Numarası

N/A

Kaynakça

• Azadibougar, O., and Patton, S. (2015). Coleman Barks’ Versions of Rumi in the USA. Translation and Literature, 24 (2), 172–89. JSTOR, http://www.jstor.org/stable/24585407. Accessed 18 Mar. 2023.
• Akhtarkhavari, N., & Lee, A. A. (2016). Love Is My Savior: The Arabic Poems of Rumi. East Lansing: Michigan State University Press. https://doi.org/10.14321/j.ctt19631nt.
• Al-Ghwaaji, A. (2011). Al-Diwn al-Arabi li-Maulana Jallal al-Din al-Rumi. Tunis: Al-Majma al-Adabi al-Tunisi.
• Alhashmi, R. (2023, March 15–16). Poems of Jalāl al-Dīn Rūmī in English: Translation, Creativity, and Transformation Across Borders and Eras. The 12th International Translation Conference: Translation and Creativity, Hamad Bin Khalifa University Doha, Qatar.
• Burns, Kevin. (2004). Eastern Philosophy. London: Capella.
• James, D. (2019). “RUMI: The Homoerotic Sufi Saint.” CrossCurrents, 69 (4), 2019, 365–83. JSTOR, https://www.jstor.org/stable/26851798.
• Lewis, F. D. (2000). Rumi: Past and Present, East and West: The Life, Teaching and Poetry of Jalâl Al-Din Rumi. United Kingdom: Oneworld.
• Paterson, D. (1999). The Eyes. London: Faber and Faber.
• Schimmel, A. (2001). Rumi’s World the Life and Work of the Great Sufi Poet. Boston: Shambhala Publications. Robinson, P. (2010). Poetry & Translation: The Art of the Impossible. United Kingdom: Liverpool University Press.
• Waley, M. I. (2017). Love Is My Savior: The Arabic Poems of Rumi. Translated and edited by Nesreen Akhtarkhavari and Anthony A. Lee. Mawlana Rumi Review, 8(1), 185–190. https://doi.org/10.1163/25898566-00801013.