Teogoni Mitlerinden Topluma: Çin Kültüründe San Huang Wu Di (三皇五帝)

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 2, 180 - 206, 30.12.2024

Didem Yılmaz , Hamzah Abdulrahman M.jamel

Öz

Bu makale, Çin mitolojisinde San Huang Wu Di figürleri üzerinden teogoni mitlerini incelemektedir. Mitler, sadece evrenin ve tanrıların kökenini açıklamakla kalmaz, aynı zamanda ahlaki değerler, liderlik anlayışı ve toplumsal düzenin temellerine ışık tutar. Çalışma, bu figürlerin insansı özelliklerini, doğa olaylarıyla kurulan ilişkileri ve topluma etkilerini ele alır. San Huang, medeniyetin kurucusu olarak görülürken, Wu Di erdemli liderliği ve toplumsal düzeni temsil eder. Fu Xi, Nü Wa ve Yan Di gibi figürler, insanlara tarım, evlilik ve ritüel bilgeliği öğretmiştir. Huang Di, Yao ve Shun gibi liderler ise liyakat, adalet ve doğaya uyum gibi değerleri vurgular. Bu figürlerin hikâyeleri, Çin kültüründe ideal liderlik ve toplumsal uyumu simgeler. Makale, mitolojik yorumlama yöntemiyle bu hikâyelerin doğa-insan ilişkilerini ve toplumsal değerlerin kökenini nasıl şekillendirdiğini analiz etmektedir. Bulgular, San Huang ve Wu Di’nin, Çin halkının ahlaki ve kültürel kimliğini belirlemede büyük bir etkisi olduğunu göstermektedir. Bu figürler, toplumsal değerlerin ve liderlik anlayışının temel taşıdır.

Anahtar Kelimeler

Çin, Mit, Mitoloji, Teogoni

From Theogony Myths to Society: San Huang Wu Di in Chinese Culture (三皇五帝)

Öz

This article examines the theogony myths of Chinese mythology through the figures of San Huang Wu Di. These myths not only explain the origins of the universe and Gods but also shed light on moral values, leadership ideals, and the foundations of social order. The study explores the human traits of these figures, their relationship with natural phenomena, and their societal impact. San Huang is regarded as the founder of civilization, while Wu Di represents virtuous leadership and social harmony. Figures like Fu Xi, Nü Wa, and Yan Di imparted agricultural, marital, and ritual wisdom to humanity. Leaders such as Huang Di, Yao, and Shun emphasized values like meritocracy, justice, and harmony with nature. Their stories symbolize ideal governance and social cohesion in Chinese culture. Using the method of mythological interpretation, this article analyzes how these narratives shaped the relationship between humans and nature and the origins of societal values. The findings reveal that San Huang and Wu Di significantly influenced the moral and cultural identity of the Chinese people. These figures serve as fundamental symbols of societal values and leadership principles.

Anahtar Kelimeler

China, Myth, Mythology, Theogony

Kaynakça

• Albayrak, A. (2017). Mitolojinin Dini Hayattaki Önemi ve Yeri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(54), 952-958.
• Bayat, F. (2007). Mitolojiye Giriş. İstanbul: Ötüken Neşriyat Yayın Evi.
• Birrell, A. (2016). Çin Mitleri . (M. Pancar, Çev.) Ankara: Phoenix Yayınevi.
• Campbell, J. (2003). Doğu Mitolojisi Tanrının Maskeleri. (K. Emiroğlu, Çev.) İstanbul: İmge Kitabevi.
• Campbell, T. (2015). Gods & Goddesses of Ancient China. New York: Britannica Educational Publishing.
• Chen, L. ( 2015). Çin Mitolojisi Efsanelerin Kökeni. (H. Bögün, Çev.) İstanbul: Kaynak Yayınları.
• Eliade, M. (2001). Mitlerin Özellikleri. İstanbul: Om Yayınevi.
• Fei, X. (1999). Çin Uluslar Birliğindeki Çeşitlilik Modeli(中华民族多元一体格局). Pekin: Minzu Üniversitesi Yayınları.
• Ferguson, J. (2020). Çin Mitolojisi İnanışlar İmparatorlar ve Ejderhalar. (T. C. Can, Çev.) İstanbul : Mayakitap Yayınevi.
• Hongkong Space Museum. 28.11.2024 tarihinde Hongkong Space Museum: https://hk.space.museum/documents/Resources/Teachers-Corner/Constellations-and-Myths/Chinese-Starlore/star-map-shen.jpg adresinden alındı
• İnayet, A. (2018). Mitostrateji Üzerine. Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi, 12(1), 40-54. Lévi-Strauss, C. (1955). The Structural Study of Myth. The Journal of American Folklore, 68(270, s. 428-444.
• Li, Q. (2002). Guanfang Sidian yu Minjian Xinyang Zhong Fuxi Nüwa Diwei Tanwei (官方祀典与民间信仰中伏羲女娲地位探微). Luoyang Shifan Xueyuan Xuebao (洛阳师范学院学报), 3, 77-79.
• Liu, A. Huananzi (淮南子). 24.11.2024 tarihinde https://ctext.org/huainanzi/tian-wen-xun?searchu=颛顼 adresinden alındı
• Liu, A. Huainanzi (淮南子). 12.11.2024 tarihinde Ctext: https://ctext.org/huainanzi?searchu=女媧#n3125,%202006-2023 adresinden alındı
• Liu, A. Huainanzi (淮南子). 17.11.2024 tarihinde https://ctext.org/huainanzi/tian-wen-xun?searchu=颛顼 adresinden alındı
• Mackenzie, D. (1996). Çin ve Japon Mitolojisi. (K. Akten, Çev.) Ankara: İmge Kitabevi.
• Okay, B. (1985). Çin Efsanelerinde Güneş. Ankara: Ankara Üniversitesi DTCF Doğu Dilleri, IV (1’den ayrı basım) Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Oğuz, M. (2017). Mitoloji Nedir ne değildir. İstanbul: Gürer Yayınları.
• Roberts, J. (2010). Chinese Mythology A to Z. New York: Chelsea House Publications. Shanxi Sheng Difang Zhi Bangongshi. 23.11.2024 tarihinde http://dfz.shaanxi.gov.cn/sqzlk/xbsxsz/szdyl/yandiz/201610/t20161024_697691.html adresinden alındı
• Sima, Z. Shiji Suoyin (史记索隐). 15.11.2024 tarihinde https://ctext.org/wiki.pl?if=gb&chapter=908404&remap=gb adresinden alındı
• Türker, N. (2013). Han Hanedanlığı Döneminde Hunlarla Yürütülen He Qin Politikası ve Sonuçları. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Wang, R. (2003). Images of Women in Chinese Thought and Culture. Indianapolis: Hackett Publishing.
• Xiao, B. Tangyao (唐尧). 15.11.2024 tarihinde http://www.guoxue.com/?people=tangyao adresinden alındı
• Xu, J. (2004). Shiji（史记）. Shanghai: Shanghai Hanyu Da Cidian Chubanshe.
• Yılmaz, D. (2012). Shan Hai Jing'de Geçen Hayvanların ve Mitolojik Yaratıkların İncelenmesi. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimle Enstitüsü.
• Yılmaz, D. (2018). Çin Mitolojisindeki Kadın Karakterler: Shan Hai Jing Eseri Üzerinden Bir İnceleme. Current Research in Social Sciences, 4(1), 18-28.
• Yang, L., An, D., & Turner, J. A. (2005). Handbook of Chinese Mythology. California: ABC-Clio.
• Yang, M. (2010). Shanhaijing (山海经). Hunan: Hunan Renmin Chubanshe (湖南人民出版社).
• Yang, M., Wang, K., & Wang, H. (2003). Çin Geleneksel Kültürüne Genel Bakış(中国传统文化通览). Qingdao: Çin Basın Okyanus Üniversitesi.
• Ying, S. Fengsutongyi (风俗通义). 17.11.2024 tarihinde https://ctext.org/dictionary.pl?if=gb&id=284860 adresinden alındı
• Yu, H. (2006). Xin Shiji Han-Ying Da Cidian. Pekin: Waiyu Jiaoxue Yu Yanjiu Chubanshe.