Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Özbekistan’ın Yönetim Yapılarının İncelenmesi

Yıl 2024, , 62 - 74, 04.09.2024

Sezai Öztop , Zehra Namlı

https://doi.org/10.52539/mad.1538038

Öz

Türk Devletleri Teşkilatı, 2009 yılından bu yana birçok alanda faaliyetler yürütmektedir. Küresel ve bölgesel gelişmeler ışığında incelendiğinde Teşkilat’a üye olmanın ve Teşkilat bünyesinde aktif iş birliklerinin yürütülmesi ön plana çıkmaktadır. Bu kapsamda Teşkilat’ın temel hedeflerinden olan üye ülkeler arasında geniş kapsamlı iş birliklerinin geliştirilmesi için üye ülkelerin kamu yönetimi yapılarının analiz edilmesi önem arz etmektedir. Bu bakımdan öncelikle mevcut kamu yönetimi yapılarının belirlenmesi, eksikliklerin ve olumlu yönlerin tespit edilmesi, bu doğrultuda ülkelerin mevcut yapıları göz ardı edilmeden çağdaş kamu yönetimi ilkeleri doğrultusunda öneriler ortaya konulması bu çalışmada hedeflenmektedir. Karşılaştırmalı kamu yönetimi yaklaşımı çerçevesinde şekillendirilen bu çalışmada Türkiye dışındaki dört üye devletin kamu yönetimi yapıları incelenmiştir. Çalışmanın konusu olan ülkeler tek tek değerlendirilmiş ülkelerle ilgili bilgiler aktarılarak kamu yönetimi yapısı ve yerel yönetimlerin durumu irdelenmiştir. Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Özbekistan’ın kamu yönetimi yapılarının “güçlü devlet başkanı” ekseni çerçevesinde şekillendiği tespit edilmiştir. Bu bakımdan yerelleşme reformlarına rağmen güçlü bir merkeziyetçiliğin sürmekte olduğu görülmüştür. Kamu yönetimi yapıları incelendiğinde yerel yönetimlere ayrıca bir önem atfedildiği gözlenmekle beraber, mevcut yapının getirdiği güçlü merkeziyetçilik devam etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Comparative Public Administration, the Organization of Turkic States, Turkic States

A Study on the Administrative Structures of Azerbaijan, Kazakhstan, Kirgizstan, and Uzbekistan

Öz

The Organization of Turkic States has been actively engaged in various field since 2009s. The significance of becoming a member of the Organization and engaging in active collaborations within its framework has become increasingly evident in the light of global and regional developments. In this context, analyzing the public administrative structures of member countries is crucial for developing comprehensive collaborations as one of the Organization's primary goals. Therefore, this study aims to first identify the existing public administration structures, to assess their strengths and weaknesses, and to propose recommendations with respect to the principles of contemporary public administration without disregarding the current structures of these countries. Shaped within the framework of a comparative public administration approach, this study examines the public administration structures of four member states, excluding Turkey. The countries under study have been individually evaluated, with detailed information provided regarding their public administration systems and the state of local governments. It has been identified that the public administration structures of Azerbaijan, Kazakhstan, Kyrgyzstan, and Uzbekistan are centered on the concept of a "strong president." Despite localization reforms, strong centralization persists in these countries. While local governments are given particular attention within the public administration structures, the prevailing strong centralization remains a constant feature.

Anahtar Kelimeler

Comparative Public Administration, the Organization of Turkic States, Turkic States

Kaynakça

• Akmatali-Uulu, T. (2020). Kırgızistan’da Yerel Demokrasi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi.
• Alimov, B. B. (2016). “The Peculiarities of Formation of the Structure of the Cabinet of Ministers of the Republic Of Uzbekistan”. International Journal of Advanced Research, 4(7), pp. 1543-1546.
• Aliyev, F. (2008). “From Stabilization to Marketization: The Political Economy of Reforms in Azerbaijan”. Demokratizatsiya the Journal of Post-Soviet Democratization, 16(2), pp. 163-182.
• Aliyev, S. (2018). State-Owned Oil Company Case Studies: SOCAR. IRPN: Innovation & Entrepreneurship (Topic).
• Alkan, H. (2009). “Post-Soviet politics in Kyrgyzstan: between Centralism and Localism”. Contemporary Politics. 15(3), pp. 355-375.
• Ateş, H. (2022). Karşılaştırmalı Kamu Yönetimi, Ankara: Türk İdari Araştırmalar Vakfı.
• Bishku, M. B. (2012). “Azerbaijan since Independence”. Middle East Journal, 66, pp. 369-370.
• Dadabaev, T. (2016). “Community Life, Memory and a Changing Nature of Mahalla Identity in Uzbekistan”. Journal of Eurasian Studies, 4(2), pp. 181-196.
• Demirelli, L. (2012). Azerbaycan Cumhuriyeti Kamu Yönetimi Örgütlenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Engwall, J. (2022). “Kyrgyzstan's Poison Parliament”. Journal of Democracy, 33(1), pp. 55-69.
• Eroğlu, T. (2022). “Orta Asya Ülkeleri”. Karşılaştırmalı Kamu Yönetimi (Editör: Hamza ATEŞ), Ankara: Türk İdari Araştırmalar Vakfı, ss. 471-489.
• Hanks, R. R. (2009). “Multi-vector politics and Kazakhstan's Emerging Role as a Geo-strategic Player in Central Asia”. Journal of Balkan and Near Eastern Studies, 11(3), pp. 257-267.
• Hasanoğlu, M. (2014). “Azerbaycan”, Yönetsel Yapı İncelemeleri, Genişletilmiş ve Güncellenmiş 2. Baskı (Editörler: B. Aykaç, H. Altunok ve F. G. Gedikkaya), ss.145-162, Ankara: Nobel Yayınevi.
• Heady, F. (2001). Public Administration, A Comparative Perspective. New York: Routledge.
• Henderson, K. (1995). Reinventing comparative public administration. International Journal of Public Sector Management, 8, 17-25.
• Huseynov, S. Z. (2023). “Organization of Local Self-Government in the Republic of Azerbaijan”. Futurity Economics & Law, 3(4), pp. 239-254.
• Kamrava, M. (2001). “State-building in Azerbaijan: The search for consolidation”. Middle East Journal, 55, pp. 216-236.
• Kanapyanov, T. (2018). “Role and place of the parliament of Kazakhstan in the System of Checks and Balances”. Communist and Post-Communist Studies, 51(1), pp. 81–87.
• Karcı, Ş. M. (2022). “Dünyadaki Kamu Yönetimi Gelenekleri”. Karşılaştırmalı Kamu Yönetimi (Editör: Hamza ATEŞ), Ankara: Türk İdari Araştırmalar Vakfı, ss. 67-96.
• Khalilzada, Javadbay (2019) “Modernization and Social Change in Azerbaijan: Assessing the Transformation of Azerbaijan through the Theories of Modernity”. New Middle Eastern Studies, 9(2), pp. 167-188.
• Knill, C., Eckhard, S., & Grohs, S. (2016). Administrative Styles in the European Commission and the OSCE Secretariat: Striking Similarities Despite Different Organizational Settings. Journal of European Public Policy, 23, 1057 - 1076.
• LaPorte, J. (2016). Semi-Presidentialism in Azerbaijan. In Elgie, R., Moestrup, S. (Eds) Semi-Presidentialism in the Caucasus and Central Asia. London: Palgrave Macmillan.
• Nurumov, D. & Vashchanka, V. (2016). Constitutional Development of Independent Kazakhstan. In: Elgie, R., Moestrup, S. (Eds) Semi-Presidentialism in the Caucasus and Central Asia. Palgrave Macmillan: London.
• Özer, M. A. & Ortaq, B. (2024). “Özbekistan’ın Yönetim Sistemi, Personel Rejimi ve Kamu Hizmeti Reformları”. Bilig, 109, ss. 129-158.
• Öztop, S. (2023). “Liderliğin Kişisel Özellikleri Bağlamında Haydar Aliyev”, Proceeding Book of 3rd International Congress of Azerbaijan’s Founder Heydar Aliyev on the 100th Anniversary of His Birth (Editors: Gülzar İBRAHİMOVA & Merve KIDIRYUZ, Ankara: IKSAD Institute, pp. 301-311.
• Parlak, B. (2022). “Karşılaştırmalı Kamu Yönetiminin Gelişimi”, Karşılaştırmalı Kamu Yönetimi (Editör: Hamza Ateş), Ankara: Türk İdari Araştırmalar Vakfı, ss. 9-48.
• Republic of Kazakhstan, (2024). https://www.akorda.kz/en/republic_of_kazakhstan/kazakhstan (22.07.2024).
• Peters, B. G. (2021). Administrative Traditions. Oxford University Press.
• Tenizbaev, A. (2022). Kırgızistan’ın Demokratikleşme Sürecinde Cumhurbaşkanlığı Kurumunda Yaşanan Değişim ve Dönüşümler. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi.
• Türk Devletleri Parlamenter Asamblesi - TÜRKPA, (2012). Türk Cumhuriyetleri Anayasaları, Ankara: TÜRKPA Yayınları.
• Zavalsız, Ş. & Ateş, H. (2022). “Bağımsızlık Sonrası Orta Asya’da Kamu Yönetimi: Kazakistan Örneğinde Yapı ve Reformlar”. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 22(2), ss. 515-547.
• Zhumashov, Y. (2023). “An Exploration of Vertical and Social Accountability in the Elected Tier of Local Government: Evidence from Kazakhstan”. Journal of Eurasian Studies, 14(2), 179-193