ADALET VE KALKINMA PARTİSİ’NİN MUHAFAZAKÂRLIK ANLAYIŞI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 1, 43 - 59, 29.06.2019

Burak Özer

Öz

Muhafazakârlık hem kavramsal olarak hem de düşünce olarak Türkiye’de yeterince anlaşılabilmiş değildir. Cumhuriyet dönemiyle ile başlayan süreçte 1930 ve devamında 1950 Demokrat Parti iktidarı ile kendisine bir zemin bulan muhafazakâr düşünce 2002 Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti) ile birlikte hem siyasal alanda hem de toplumsal anlamda büyük oranda karşılık bulmuştur. AK Parti milli görüş anlayışı içerisinden çıkmış, 2002’de iktidarı elde etmiştir. İçinden çıktığı milli görüş hareketinden farklı söylemlerde bulunmuş olan AK Parti, muhafazakâr açıdan da farklı bir anlayış içerisinde olmuştur. Ancak Partinin muhafazakârlık anlayışında süreç içerisinde değişimler olduğunu gözlemlenmektedir. Buradan hareketle çalışmanın amacı AK Parti’nin farklı bir anlayış olarak benimsediği muhafazakâr söylemin 2007 sonrası değişime uğradığını ortaya koymaktır. Nitekim AK Parti iktidara gelmesiyle birlikte demokrat muhafazakâr kimliğini ortaya atmış ve bu kimlik ile beraber, muhafazakâr düşüncenin temel unsurları olan ailenin, bireyin, toplumun, tarihin geçmişin ve dinin yanı sıra, laikliğe, demokrasiye, özgürlüğe de önem atfetmiştir. Bu doğrultuda iç politikada Kürt sorunu, dış politikada komşularla sıfır sorun ve AB’ye tam üyelik konusunda önemli politikalar yürütülmüştür. Ancak 2007 yılından sonra var olan demokrat muhafazakâr kimliğinden daha çok içe dönük, milliyetçi muhafazakâr bir kimliğe bürünmüştür. Benimsenen bu kimlik ile birlikte hem iç politikada hem de dış politikada politik söylem bağlamında muhafazakâr açıdan değişiklikler görülmektedir. Buradan hareketle çalışmada, AK Parti’nin söylemi, muhafazakâr düşüncenin temeli olan din aile, birey ve toplum gibi unsurlar ele alınarak özgürlük ve demokrasi bağlamında iç ve dış politikada yaşanan değişiklikler üzerinden incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Muhafazakârlık, AK Parti, Türkiyede Muhafazakârlık

AN EVALUATION OF THE JUSTICE AND DEVELOPMENT PARTY'S CONCEPTION OF CONSERVATISM

Öz

Conservatism, has not been sufficiently understood both conceptually and thought in Turkey. The conservative thought, which found its ground with the power of the Democratic Party of 1930 and the 1950 Democratic Party in the period beginning with the Republican era, found a significant response both in political and social terms with the 2002 Justice and Development Party (AK Party). The AK Party came out of the national view and gained power in 2002. The AK Party, which had made different discourses from the national view movement, was also in a different understanding from a conservative perspective. However, there were changes in the party's thought of conservatism in the process. The aim of this study is to reveal that the conservative discourse adopted by the AK Party as a different understanding has changed after 2007. As a matter of fact, when the AK Party came to power, it put forward the identity of the democratic conservative and attached importance to secularism, democracy and freedom as well as the family, the individual, society, history and religion, which are the basic elements of conservative thought. In this respect, the Kurdish problem in domestic politics, zero problems with neighbors in foreign policy and important policies regarding full membership to the EU were carried out. However, after 2007, he became more introverted and nationalist conservative rather than the existing democratic conservative. Together with this identity, conservative changes are observed in the context of political discourse in both domestic and foreign policy. From this point of view, the discourse of AK Party, religion, which is the basis of conservative thought, family, individual and society, elements such as freedom and democracy in the context of changes in domestic and foreign policy are examined.

Anahtar Kelimeler

AK Party, Conservatism, Conservatism in Turkey

Kaynakça

• AK Parti. (2002a). “AK Parti Tüzüğü”. Adalet ve Kalkınma Partisi. Ankara: AK Parti Yayınları.
• AK Parti. (2002b). “Kalkınma ve Demokratikleşme Programı”. Adalet ve Kalkınma Partisi. Ankara: AK Parti Yayınları.
• AK Parti. (2007). “2007 Genel Seçimleri Seçim Beyannamesi”. Adalet ve Kalkınma Partisi. Ankara: AK Parti Yayınları.
• AK Parti. (2015). “1 Kasım 2015 Genel Seçimleri Seçim Beyannamesi”. Adalet ve Kalkınma Partisi. Ankara: AK Parti Yayınları.
• Akdoğan, Y. (2004). AK Parti ve Muhafazakâr Demokrasi. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Akgün, B. (2006). “Türkiye’de Merkez Sağ Siyaset Geleneği Ve Ak Parti”. Muhafazakâr Düşünce Dergisi, (9-10) ss. 23-37.
• Aktaşlı, H. U. (2011). “Türk Muhafazakârlığı ve Kemalizm: Diyalektik Bir İlişki”. Doğu-Batı Düşünce Dergisi, (58) ss. 147-163.
• Beneton, P. (1991). Muhafazakârlık. (Çev. Cüneyt Akalın). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Çaha, Ö. (2001). Dört Akım Siyaset. İstanbul: Zaman Kitap Yayıncılık.
• Çetin, H. (2011). Çağdaş Siyasi Akımlar. (2. Baskı). Ankara: Orion Yayınları.
• Çiğdem, A. (1997). “Muhafazakârlık Üzerine”. Toplum ve Bilim Dergisi, (74) ss.32-50.
• Dursun, D. (2004). “Muhafazakârlık ve Türk Muhafazakârlığının Sorun Alanları”. Uluslararası Muhafazakârlık ve Demokrasi Sempozyumu, s.177-198. Ankara: AK Parti Yayıncılık.
• Erdoğan, R. T. (2003). “59. Hükümet Programı”. Başbakan Sayın Recep Tayyip Erdoğan Tarafından TBMM’ye Sunulmuştur.
• Erdoğan, R. T. (2004). “Açılış Konuşması”. Uluslararası Muhafazakârlık ve Demokrasi Sempozyumu, s.7-17, Ankara: AK Parti Yayıncılık.
• Fedayi, C. (2004). “AKP’nin Siyasal Kimliği Üzerine: Kimlik Arkadan Gelsin”. Muhafazakâr Düşünce Dergisi, (1) ss.149-163.
• Heywood, A. (2014). Siyasi İdeolojiler. (8. Baskı). Ankara: Adres Yayınları.
• İrem, N. (2006). “Bir Değişim Siyaseti Olarak Türkiye’de Cumhuriyetçi Muhafazakârlık”. Tanıl Bora, Murat Gültekingil (Yay. haz.) Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Muhafazakârlık, (5), (3. Baskı), ss.105- 117. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Kök, S. (2004). “Muhafazakarlık”. Toplum ve Bilim Dergisi, Sayı:3, 117-120.
• Okutan, M. Ç. (2004). “Müfrit Dinciler ile Müfrit Devrimciler’in Orta Yolu: Türk Muhafazakârlığında 1950’ler”. Toplum ve Bilim Dergisi, (34) ss.33-40.
• Özer, B. (2018). Türkiye’de Muhafazakârlık: Muhafazakâr Düşünce Dergisi. (Yüksek Lisans Tezi).
• Özipek, B. B. (2005). Muhafazakârlık Akıl, Toplum, Siyaset (2. Baskı.) Ankara: Kadim Yayınları.
• Özipek, B. B. (2006). “Muhafazakârlık, Devrim ve Türkiye”. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce. Tanıl Bora, Murat Gültekingil (Yay. haz.) Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Muhafazakârlık, (5), (3. Baskı). ss.66-84. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Şeyhanlıoğlu, H. (2009). Demokrat Parti ve Siyasal Muhafazakârlık. (Doktora Tezi). Yök veri tabanından erişildi (Erişim Tarihi: 01.11.2017).
• Tuğrul, T. (2017). “Milli Görüş Hareketi’nin Temel Karakterleri”. Mezhep Araştırma Dergisi, 10(2) ss.617-657.
• Türköne, M. (2003). Siyaset. Ankara: Lotus Yayınevi.
• Umds (2004). “Önsöz: Geçmişin Birikimi ile Geleceğe Köprü Atıyoruz” Uluslararası Muhafazakârlık ve Demokrasi Sempozyumu, ss.5-7. Ankara: AK Parti Yayıncılık.
• Yıkılmaz, A. (2016). “AK Parti’nin Dış Politika İdeolojisi: Yeni Muhafazakârlık”. (Yüksek Lisans Tezi). Yök veri tabanından erişildi. (Erişim tarihi: 10.10.2018).