Transformation of the Gendarmerie after the Coup Attempt on 15 July 2016

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 2, 19 - 30, 31.12.2021

Abdullah Özübek Sezai Öztop

https://doi.org/10.52539/mad.1038286

Öz

Mission and power of the gendarmerie, as one of the important cornerstones in Turkey, were regulated firstly by means of the law 1706 in 1930, as one of the important branches of law enforcement. Later in 1983, the law 2803 has been enacted on the organization, mission, and powers of the gendarmerie. According to the law, the Gendarmerie was defined as a multi-functional agency which executes some law-enforcement functions in addition to military missions and general duties as a part of Turkish Armed Forces.
After the coup attempt of Fethullah’s Terrorist Organization was suppressed, there have been many legal and administrative regulations carried out in various fields following the declaration of the state of emergency on 21 July 2016 by the Board of Ministries presided by the President of the Republic. Then, the Gendarmerie was one of the agencies in which some important transformations have been carried out. This agency has been taken out of military structure and integrated into general law-enforcement structure. By means of these regulations, gendarmerie has been transformed into a law enforcement agency to fight against any treats to public order and safety.
Aim of this study is to explain the transformation of the gendarmerie after 15 July 2016 following its historical development, structure, and functions. The changes after the coup-attempt, the justifications of the changes, and their effects on the gendarmerie are also presented in the study.
As a conclusion, it has been evaluated that the changes have enabled the gendarmerie to be able to react faster under the authority of civil government in case of requirement, and these changes have strengthened the general law enforcement structure.

Anahtar Kelimeler

Gendermarie, Internal Safety, Police Force

Jandarma Teşkilatı’nın 15 Temmuz 2016 Darbe Girişimi Sonrası Dönüşümü

Öz

Türk idari ve adli kolluk teşkilatlanmasının önemli yapıtaşlarından olan Jandarma teşkilatının görev ve yetkileri ilk kez 1930 yılında 1706 sayılı Jandarma Kanunu ile düzenlenmiştir. Müteakip düzenleme 1983 tarihli 2803 sayılı Jandarma Teşkilat, Görev ve Yetkileri Kanunu’dur. Kanun’a göre Jandarma teşkilatı, bir kolluk kuvveti olarak emniyet ve asayişi sağlamaya yönelik mülki görevleri, suçluların yakalanması ve yetkili merciler önüne çıkarılmasına ilişkin adli görevleri, Türk Silahlı Kuvvetlerinin bir parçası olarak askeri görevleri ve genel mevzuat ile kendisine verilen diğer görevleri yerine getiren çok fonksiyonlu bir teşkilattır.
15 Temmuz 2016 tarihinde FETÖ/PDY tarafından gerçekleştirilen darbe girişiminin bastırılmasının hemen ardından 21 Temmuz 2016 tarihinde Cumhurbaşkanı başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu tarafından Olağanüstü Hal ilan edilmiş, birçok alanda yasal ve yönetsel düzenlemeler ve değişiklikler yapılmıştır. Bu kapsamda değişiklikler yapılarak yeniden yapılandırılan kurumlardan birisi de Jandarma Genel Komutanlığıdır. Jandarma Genel Komutanlığı askeri kolluk yapısından genel kolluk yapısına dönüştürülmüştür. Yapılan düzenlemelerle Jandarma teşkilatı sivil otoriteye bağlı bir iç güvenlik kurumu haline getirilmiş, kamu düzeni ve güvenliğine karşı daha etkili mücadele edebilecek genel bir kolluk kuvvetine dönüştürülmüştür. Bu çalışmanın amacı, Jandarma teşkilatının tarihi gelişimi, yapısı ve işleyişini inceleyerek 15 Temmuz sonrası ilan edilen Olağanüstü Hal (OHAL) döneminde çıkartılan Kanun Hükmünde Kararnameler (KHK) ile Jandarma teşkilatının yapısında gerçekleştirilen değişiklikleri, gerekçelerini, getirdiği yenilikleri ve Jandarma teşkilatına etkilerini açıklamaktır.
Sonuç olarak, gerçekleştirilen değişimlerin, Jandarma teşkilatının ihtiyaç halinde sivil otorite kontrolünde daha hızlı reaksiyon gösterebilmesine ve genel kolluk teşkilatının güçlenmesine yol açtığı değerlendirilmektedir.  

Anahtar Kelimeler

Jandarma, İç Güvenlik, Kolluk Teşkilatı

Kaynakça

• Açıkmeşe, İ. (1993). Cumhuriyetin 70. Yılında Jandarma Genel Komutanlığı. Türk İdare Dergisi. Sayı 401, ss.311-330. Akman, N. (1991). Yönetimde İç Güvenlik ve Jandarma. Ankara: Genel Kurmay Basımevi. Aktürk, İ., Ersan, K., Özbek, M., Savlık, N. ve Sarıer, O., (2004). Jandarma Meslek, Cilt 1, Ankara: Jandarma Basımevi.
• Akyılmaz, B., Sezginer, M., Kaya, C., (2016). Türk İdare Hukuku, 7. Baskı, Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Avaner, T., Erciyes, E. (2019). “Yönetim ve Güvenlik”, Yönetimlere Disiplinler Arası Yaklaşım (Editör: M. Akif Özer), Ankara: Gazi Kitabevi, ss.115-134.
• Avaner, T., Şencan, M. (2019). “Türkiye’de İç Güvenlik Sistemi ve Geleceği Üzerine Değerlendirmeler”, Uluslararası Güvenlik Kongresi Bildiri Kitabı, ISBN:978-605-035-007-4. ss. 613-634.
• Avaner, T. Ak, T. Özgür, E. (2019). “Günümüzün İç Güvenlik ve Kamu Yönetimi Yaklaşımı Bağlamında Örnek Bir Jandarma Subay Akademik Eğitimi ve Kariyer Modeli”, ASSAM Uluslararası Hakemli Dergi, 13. Uluslararası Kamu Yönetimi Sempozyumu Bildirileri Özel Sayısı, ss. 1-19.
• Çermeli, A. Ve Atabey, H. (2002). Jandarma Genel Komutanlığı Tarihi, Asayiş ve Kolluk Tarihi İçerisinde Türk Jandarma Teşkilatı, Cilt 1, Ankara: Kozan Ofset.
• Doğan, F. (2010). Polis ve Jandarma Teşkilatları Açısından İç Güvenlik Yönetimi, Sorunları ve Değişimi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Efe, İ. (2016). 30 Ekim 1918’ den Ocak 1921’e Teşkilat, Tensîkât ve İcraatlarıyla Türk Jandarması. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 7(1): 583-602.
• Gözler, K. Ve Kaplan, G. (2011). Kısa İdare Hukuku. Bursa: Ekin Kitabevi.
• Gözler, K. Ve Kaplan, G. (2018). İdare Hukuku. 24. Baskı, Bursa: Ekin Kitabevi.
• Güner, S. (2011). Kolluğun Zor ve Silah Kullanması, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Kültür Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İleri, F. (2004). Genel İdari Kolluk ve Mülki İdare Amirlerinin Genel İdari Kolluk Yetkileri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• JOK, (2004). Jandarma Taktiği I, Ankara: Öğretim Başkanlığı Yayınları.
• Kahraman, M. (2000). Türk İdari Teşkilatında Jandarma, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Korkusuz, R. (1998). Uluslararası Belgelerde ve Türk Anayasasında Temel Hak ve Özgürlükler, İstanbul: Özrenk Matbaacılık.
• Özbek, N. (2009). İkinci Meşrutiyeti Hazırlayan Koşullar: Rumeli’de Vergi Tahsilatı ve Jandarma. Toplumsal Tarih Dergisi, Sayı 183, ss.46-50.
• 3 Sayılı Üst Kademe Kamu Yöneticileri ile Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Atama Usullerine Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/07/20180710-3.pdf, (01.12.2019).
• 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu, https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.657.pdf, (02.12.2019).
• 668 Sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Alınması Gereken Tedbirler ile Bazı Kamu Kurum ve Kuruluşlara Dair Düzenleme Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2016/07/20160727M2.htm, (03.12.2019).
• 669 Sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Alınması Gereken Tedbirler ile Bazı Kamu Kurum ve Kuruluşlara Dair Düzenleme Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2016/07/20160731-5.htm, (04.12.2019).
• 674 Sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2016/09/20160901M2-2.htm, (05.12.2019).
• 694 Sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Alınması Gereken Tedbirler ile Bazı Kamu Kurum ve Kuruluşlara Dair Düzenleme Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/08/20170825-13.pdf, (06.12.2019).
• 703 Sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Alınması Gereken Tedbirler ile Bazı Kamu Kurum ve Kuruluşlara Dair Düzenleme Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/07/20180709M3.pdf, (07.12.2019).
• 2803 Sayılı Jandarma Teşkilat, Görev ve Yetkileri Kanunu, https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2803.pdf, (08.12.2019).
• 3201 Sayılı Emniyet Teşkilat Kanunu, https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.3.3201.pdf, (9.12.2019).