Türkiye Bakır Yataklarının Jenetik Tipleri, Rezerv Durumu, Aramalar İçin Önemli Olan Kayaç ve Bölgeleri

Yıl 1974, Cilt: 13 Sayı: 2, 143 - 152, 01.02.1974

R. Ovalıoğlu

Öz

Türkiye'nin bakır yatakları çoğunlukla
magmatik kökenlidir. Bağlı oldukları
magma cinslerine göre bakır zuhurlarını
üç ana grup altında toplamak
mümkündür :
1. Ofiolitik magmatizmaya bağlı zuhurlar,

2. Asitik plutonizmaya bağlı zuhurlar,

3. Andezitik - dasitik volkanizmaya
bağlı zuhurlar,
Her üç magma tipine bağlı olarak,
muhtelif jenezde bakır yatakları teşekkül
etmiştir. Cu-Pb-Zn minerallerinden
oluşan metazomatik ve hidrotermal - filoniyen
tipteki zuhurlar sayıca en fazla
bulunmakla beraber, rezerv yönünden
ekselatif - hidrotermal tipi karekterize
eden (Murgul, Çayeli, Lahanos, Ergani
ve Küre gibi) zuhurlar çok daha fazla
önem kazanmaktadır. Geleceğin bakır
aramalarında ise ekselatif - hidrotermal
tipler yanında, bilhassa Tersier devri
asitik plutonlarına bağlı porfiri tipi yataklar
önem kazanacaktır.
Bu güne kadar yapılan arama ve
detay etüdler sonunda, yaklaşık olarak
2.500.000 ton metalik bakıra eşdeğer
olan bir bakır cevheri rezervi tesbit
edilmiştir. Buna ilâveten, bilinen tüm
jeolojik ve madencilik verilerinin istatistiki
yoldan uygun Computer programlarıyla
değerlendirilmesi sonunda, Türkiye
jeolojik ve tektonik yapısının daha
7.500.000 ton civarında metalik bakıra
eşdeğer bir bakır cevheri potansiyelini
içinde gizlediği tahmin edilmiştir. Böylece,
ülkemizin bakır -potansiyelini
ia.000.000 ton metalik - bakır mertebesinde
tahmin etmek yerinde olacaktır.
Bu rakam 1.000.000.000 ton % 1 lik bir
bakır cevheri potansiyeli demektir. Yani,
halen tesbit edilmiş bakır rezervlerimize
istikbalde üç katının daha ilâve
edilebileceği imkân ve ümidi mevcuttur.
Bakır aramaları için ümitli olan kayaçlann
ve ilk plânda ele alınması gerekli
olan bölgelerin yine yukarda bahsedilen
istatistiki değerlendirmeler sonunda
şunlar olduğu anlaşılmıştır..

Anahtar Kelimeler

Türkiye Bakır Yatakları, Jenetik Tipleri, Rezerv Durumu