Öz
Des "roches vertes" ultrabasiques sont extrêmement
fréquentes en Turquie; les gisements de chromïte
sont liés à ces roches. Des idées très différentes ont
été émises au sujet de la géologie, de la mise en place
et de la tectonique de ces roches. Ici, nous essayons
de présenter les traits géologiques essentiels de ces
roches, en nous basant sur ies données et observations
géologiques disponibles:
Les roches vertes forment trois zones principales,
à savoir les zones de l'Anatolîe Sud-Est, de l'Anntolie
Méridionale et de l'Anotolie Septentrionale - Région
Egéenne.
Ces roches proviennent de magmas ultrabasîques
montés lelong de zones d'accidents tectoniques importants
et profonds; elles ont été mises en place au
cours des éruptions sous-marines, probablement pendant
des périodes de dilatation de la zone orogénique
alpine.
Le diverses roches '"'grenues" et "microgrenues" -
comprises dans le cortège des roches vertes proviennent
d'un seul magma, elles ont été mises en place au
cours des mêmes événements géologiques et se trouvent,
ensemble, dans les mêmes corps de roches vertes.
Les différences de structure sont dues aux procé-'
dés de refroidissement différents dans les sections di
verses de ces corps.'
Les sédiments bigarrés rencontrés ensemble et
autour des roches vertes, tels que radiolarites> schistes
et flysch, sont le produit des conditions de sédimentation
régnant dans la période des éruptions sous-marines.
Les roches ultrabasiques visibles dans les zones
vertes anatolîennes appartiennent au Mésozoique. C'est
démontré par les études et observations faites en Turquie
et dans les zones vertes lîmitrophefs en Syrie,
Grèce et Yougoslavie.
Des roches ultrabasîques, en partie fortement dynamométamorphisées,
existent dans quelques plis de
fond des zones alpines ayant conservé des vestiges du .:
plissement hercynien„ Mais ces roches.sont intimement,
liées à des terrains Baléozïques et ne sont point en relation
avec des terrains mesozoiques.
Les roches vertes ont été exposées, dans quelques
secteurs, à des mouvements tectoniques horizontaux
très forts; de la manière que le bâti actuel de ces
roches est complètement différent de celui datant de la
période après la mise en place de ces roches.
Des basaltes, andésites, tufs et agglomérats néocrétaces
éocènes ou "jeunes" rencontrés dans les zones
vertes, sont les produits d'une activité volcanique ayant ÏÏH
succédé, entre le Crétacé supérieur et des
périodes assez récentes, à la montée des magmas
Öz
Ultrabazık "Yeşil Kayaçlar", yani serpantinler ve
benzeri, Türkiye'deki Alp kıvrımlarında çok yaygındırlar.
İçinde bulunan kromit yataklarından dolayı madencilik
bakımından da önemli olan bu kütlelerin jeolojisi,
yaşı, yerleşme şekli ve tektoniği hakkında birbirine
zıt olan birçok fikirler yayınlanmıştır. Şimdiye kadar
elde edinilmiş olan bilgilere dayanarak, bu kütlelerin
jeolojik özellikleri aşağıda gösterilen şekilde Özetlenİ-
lebiiîr:
Yeşil kayaçlar, Türkiye'de Güneydoğu Anadolu, Gü
ney Anadolu ve 'Kuzey Anadolu - Ege zonlan olmak üzere
belli başlı üç zonda teşekkül etmektedirler.
Bu kayaçlar, büyük tektonik arıza zonlan boyunca
yükselmiş ve yo! boyunca hiçbir kimyasal değişmeye
maruz kalmamış olan ultrabazık "inisyal " magmadan
ileri gelmektedir.
Orojen sahasındaki "gevşetme fazlan" esnasında
denizaltı indifalar tarafından yerleştirilmiştir.
Yeşil kayaç zontannda görülen çeşitli "taneli
olan" ve "taneli olmıyan" kayaç cinsleri aynı ınağ-
mağmadan, aynı jeolojik olaylar esnasında ve aynı kütlelerde
meydana gelmiştir. Strüktür farkları, magma
bölümlerinin soğuma şeklîne bağlıdır.
Yeşil kayaçlar ile beraber bulunan radiyolarit, şist
ve flişîmsî renkli birikintiler, denizaltı indifalannm
yarattıkları kimyasal, fiziksel ve jeolojik sedimantasyon
şartlarının mahsulüdür.
Anadolu'nun bu üç yeşil kayaç zonlannda görülen
ultrabazık kayaçlar Mesozoîk'tîr. Gerek Türkiye'de, gerekse
de Suriye, Yunanistan ve Yugoslavya'da, zonları-
mızın jeolojik devamında bulunan bölgelerde yapılmış
olan jeolojik müşahedeler bunu göstermektedirler.
Anadolu Alp kıvrımlarına dahil bulunan, Hersinî-
yen orojenezinîn bakiyelerini taşıyan ve Paleozoik kayaçlarından
müteşekkil olan bazı dip kıvrımlarında
kısmen metamorfik olan Paleozoik yeşil kayaçlan vardır.
Fakat bu kayaçların, Mesozoik kütleleri ve yukarı
da zikredilen üç yeşil zon İle bîr ilgisi yoktur.
Yeşil kayaçlar, yerleştirildikten sonra bazen çok
şiddetli yatay tektonik hareketlere maruz kalmıştır; şu
kadar J
Ayrıntılar
| Diğer ID | JA68SS79GP |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Mayıs 1962 |
| Gönderilme Tarihi | 1 Mayıs 1962 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 1962 Cilt: 2 Sayı: 7 |
Kaynak Göster