Madencilik sektörü iş kazalarının kayıp iş günü ve cinsiyet risk faktörleri açısından sürveyans analizi

Yıl 2022, Cilt: 61 Sayı: 4, 221 - 229, 30.12.2022

Kaan Koçali

https://doi.org/10.30797/madencilik.1081296

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmada Türkiye madencilik sektörünü oluşturan “05 - Kömür ve Linyit Çıkartılması”, “07 - Metal Cevheri Madenciliği”, “08 - Diğer Madencilik ve Taşocakçılığı” ve “09 - Madenciliği Destekleyici Hizmetler” kodlu işletmelerde meydana gelen iş kazalarının kayıp iş günü ve cinsiyet risk faktörleri göz önünde bulundurularak sürveyans analizi yapılmıştır. Çalışma kapsamında, Amerika Birleşik Devleti Ulusal Standartlar Enstitüsü (ANSI) tarafından madencilik sektöründe kullanılan Z16.1-1967 isimli standart kapsamında yapılan çalışmalar ülkemize uyarlanmıştır. 2012-2020 yılları arasında Sosyal Sigortalar Kurumu (SGK)’na kayıtlı toplam 60.852 işyerinde toplam 1.210.926 adet sigortalı işçi çalıştırılarak, yaşanan iş kazalarında 11.214’sini erkek, 547’sinin ise kadın çalışanın etkilendiği görülmüştür. Kaza geçiren sigortalı erkek çalışanların toplam 1.496.268 gün, sigortalı kadın çalışanların ise 5.959 gün iş görmezlik süresi geçirdiği bulunmuştur. Bir kadın sigortalı iş kazasına karşılık 205 adet erkek sigortalı iş kazası meydana geldiği ve erkek sigortalıların iş kazası geçirdiklerinde kadın sigortalılara oranla ortalama 268,72 günlük iş kaybına uğradıklarını hesaplanmıştır. İş kazasının ve kayıp iş gücünün en çok yaşandığı alt sektörler yıllık olarak tek tek analiz edilerek ortaya çıkan sonuçlar ile iş kazalarının önlenmesinde alınabilecek olan önlemler önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İş Kazası, İSG, İş Sağlığı ve Güvenliği, Sürveyans, Kaza Analizi

Surveillance analysis of mining sector occupational accidents in terms of lost working days and gender risk factors

Öz

In this study, the number of lost working days and gender of the occupational accidents occurring in the enterprises with the codes "05 - Coal and Lignite Extraction", "07 - Metal Ore Mining", "08 - Other Mining and Quarrying" and "09 - Mining Supporting Services", which constitute the mining sector in Turkey, Surveillance analysis was performed considering risk factors. Within the scope of the study, the studies carried out within the scope of the standard named Z16.1-1967 used in the mining industry by the United States National Standards Institute (ANSI) were adapted to our country. Between 2012 and 2020, a total of 1,210,926 insured workers were employed in 60,852 workplaces registered with the Social Security Institution (SSI), and it was observed that 11,214 male and 547 female employees were affected in occupational accidents. It was found that insured male employees who had an accident had a total of 1,496,268 days of incapacity, and 5,959 days of incapacity for female insured employees. It has been calculated that for one female insured work accident, 205 male insured work accidents occur and when male insured workers have a work accident, they lose an average of 268.72 days of work compared to female insured workers. Sub-sectors where occupational accidents and lost labor are experienced the most are analyzed one by one on an annual basis, and the measures that can be taken in the prevention of occupational accidents are suggested.

Anahtar Kelimeler

Work Accident, OHS, Occupational Heath and Safety, Surveillance, Accident Analysis

Kaynakça

• American National Standards Institute [ANSI]. 1967. Method of recording and measuring work injury experience. New York: Author.
• Ames, R.G., Trent, R.B. 1985. Respiratory predictors of disability days: a five year prospective study of U.S. coal miners. American Journal of Industrial Medicine, 7(4), 337−342.
• Beyan, A.C, Demiral, Y. 2016. Meslek hastalıkları ve sürveyans, Türk Tabipler Birliği Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, Ekim 2015 - Mart 2016, 89-95.
• Bilim, N., Dursun A.E., Bilim, A. 2015. Maden ekipmanlarına bağlı iş kazalarının genel değerlendirmesi ve çözüm önerileri. Türkiye 5. Uluslararası Maden Makinaları Sempozyumu ve Sergisi, 1-12, Eskişehir, Türkiye.
• Ceylan, H., Ergüzen, A. 2011. A software program system to estimate workplaces accidents in production, XIX. World Congress on Safety and Health at Work, İstanbul.
• Chambers, L.W., Ehrlich, A., O’Connor, S.K., Edwards, P., Hockin, J. 2006. Health surveillance: an essential tool to protect and promote the health of the public. Can J Public Health, 97(3), 2-8.
• Coleman, P.J., Kerkering, J.C. 2007. Measuring mining safety with injury statistics: Lost workdays as indicators of risk, Journal of Safety Research, 38(2007), 523–533. doi:10.1016/j.jsr.2007.06.005
• Conover, W.J. 1980. Practical Nonparametric Statistics. 2nd Edition, New York: John Wiley & Sons.
• Çalış, Ç., Çalış, S. 2021. Türkiye ve Azerbaycan iş kazası oranlarının tanımlayıcı istatistiksel yöntem ile karşılaştırılması. II. International Hazar Scientific Researches Conference, Baku, Azerbaijan.
• Çalış, S., Çalış, Ç., Koçali, K., Büyükakıncı, B.Y. 2021. 18-65 yaş arası kişilerin antropometrik verilerinin belirlenmesi üzerine bir alan araştırması: yükseköğretim kurumu uygulaması. Ergonomi, 4(3), 147-161. doi: 10.33439/ergonomi.962614
• EUROSTAT. 2022. Non-fatal accidents at work by NACE Rev. 2 activity and sex. https://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=hsw_n2_01&lang=en [Erişim tarihi: 24 Şubat 2022].
• Garcia-Abreu, A., Halperin, W., Danel, I. 2002. Public Health Surveillance Toolkit: A Guide for Busy Task Managers. World Bank: Washington D.C.
• Grayson, R.L., Althouse, R.C., Winn, G.L., Klishis, M.J., 1998. A new injury-analysis methodology for developing prioritized workplace intervention strategies. J. Applied Occupational and Environmental Hygiene, 13(1), 41-52. doi: 10.1080/1047322X.1998.10389545
• Grayson, R.L., Layne, L.A., Althouse, R.C., Klishis, M.J. 1992. Risk indices for roof bolter injuries using micro-analysis. Mining Engineering, 44(2), 164-166
• Hogg, R., Klugman, S. 1983. On the estimation of long-tailed skewed distributions with actuarial applications. Journal of Econometrics, 23(1), 91−102.
• Hunting, K. L., Weeks, J. L. 1993. Transport injuries in small coal mines: an exploratory analysis. Am J Public Health, 23(3), 391−406. doi: 10.1002/ajim.4700230303
• Kecojevic, V., Komljenovic, D., Groves, W., Radomsky, M. 2007. An analysis of equipment-related fatal accidents in US mining operations: 1995–2005. Safety Science, 45(8), 864-874. doi: 10.1016/j.ssci.2006.08.024
• Koçali, K. 2018a. Şırnak kömür madeni kazası ışığında kömür madenciliğindeki uygunsuzluklar hakkında öneriler. Türkiye 21. Uluslararası Kömür Kongresi “ICCET 2018”, 387-399, Zonguldak, Türkiye.
• Koçali, K. 2018b. Açık ocak maden işletmelerinde işçi anketleri ile iş sağlığı ve güvenliği kültürü ve uygulamasının araştırılması. Bilimsel Madencilik Dergisi, 57(1), 15-24. doi: 10.30797/madencilik.422843
• Koçali, K. 2019. Türkiye’de 2017 yılında yaşanan kömür madeni faciası sonrası sektörün iş sağlığı ve güvenliği açısından irdelenmesi. The Journal of Academic Social Sciences, 2019(95), 486-496. doi: 10.16992/ASOS.15154
• Koçali, K. 2021. Sosyal Güvenlik Kurumu’nun 2012-2020 yılları arası iş kazaları göstergelerinin standardizasyonu. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 12(2), 302-327. doi: 10.54688/ayd.1012081
• Kurt, M., Ceylan, H. 2001. İş güvenliğinde tehlike değerlendirme teknikleri. Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 14(4), 1117-1130.
• Massey, F.J. 1951. The Kolmogorov-Smirnov test for goodness of fit. Journal of the American Statistical Association, 46, 68−78.
• Mital, A., Pennathur, A., Kansal, A. 1999. Nonfatal occupational injuries in the United States Part I – overall trends and data summaries. International Journal of Industrial Ergonomics, 25(1999), 109−129.
• Nieto, A., Gao, Y., Grayson, L., Fu, G. 2014. A comparative study of coal mine safety performance indicators in China and the USA. International Journal of Mining and Mineral Engineering, 5(4), 299-314. doi: 10.1504/IJMME.2014.066578
• Palmer, S. 2000. Surveillance of diseases. Gail M.H, Benichou, J. (Eds.). Encyclopedia of Epidemiologic Methods. Chichester: Wiley, 885–90.
• Puttick, L. 1990. Sickness absence due to skin disorders in the coal mining industry. Journal of the Society of Occupational Medicine, 40(1), 23−28. doi: 10.1093/occmed/40.1.23
• Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK). 2021. SGK 2012-2021 İstatistik Yıllıkları. http://www.sgk.gov.tr/wps/ portal/sgk/tr/kurumsal/istatistik/sgk_istatistik_yilliklari. [Erişim tarihi: 24 Şubat 2022].
• Thacker, S.B. 2000. Historical development. Teutsch, S.M., Churchill, R.E. (Eds.) Principles and Practice of Public Health Surveillance. 2nd ed. New York: Oxford University Press. 1–16.
• U.S. Department of Labor Bureau of Labor Statisticas [BLS]. 1920. Standardization of Industrial Accident Statistics, Bulletin No. 276. Washington, DC: Government Printing Office.
• U.S. Department of Labor Mine Safety and Health Administration [MSHA]. 1986. Report on 30 CFR Part 50. https://arlweb.msha.gov/ACCINJ/accinj.htm [Erişim tarihi: 22 Şubat 2022].
• United States of America Standards Institute [USAS]. 1968. Method of Recording and Measuring Work Injury Experience. New York: Author.
• Yıldız, T.D., 2021. Loss of profits occurring due to the halting of mining operations arising from occupational accidents or reasons related to legislation. Gospodarka Surowcami Mineralnymi: Mineral Resources Management, 37(4), 153-176. doi: 10.24425/gsm.2021.139739