CAN TURKISH NATIONALISM PRODUCE HUMOR? ÇAYLAK MAGAZINE EXAMPLE (1976-1978)

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 2, 51 - 84, 29.10.2021

Cem Ozan Avcı

https://doi.org/10.53425/madergisi.989297

Öz

Humor magazines are those who can look at life from a different perspective and keep their deep pulse. In such magazines, criticism is brought to society, daily life, political, social, and economic developments with sharp tongue and sarcastic expressions. Political humor also emerges from the criticisms directed at the government, the opposition,
and the political system from a certain political point of view. Although the first magazine of Turkish humor publishing was Boşboğaz Bir Adem, published in 1852, hundreds of humor magazines such as Diyojen, Akbaba, Gırgır, Tef, Uykusuz have been published until today. Çaylak Magazine, on the other hand, is a humor magazine that was published in 27 issues between 1976-1978 within the framework of the ideological boundaries of the Nationalist Movement. In this article, firstly, the concept of humor will be briefly examined, then humor in Turkish culture, humor publishing in Turkey and nationalist magazines in Turkey will be examined. In the last part, general information about Çaylak magazine will be given and the
emergence process of the magazine will be mentioned. The content in the magazine will be grouped under 10 different titles, from the political environment at the time the magazine was published to Nejat Uygur, and an answer will be sought as to whether Turkish nationalism can produce humor.

Anahtar Kelimeler

Humor, Political Humor, Çaylak Magazine, Turkish Nationalism, Nationalist Movement

TÜRK MİLLİYETÇİLİĞİ MİZAH ÜRETEBİLİR Mİ? ÇAYLAK DERGİSİ ÖRNEĞİ (1976-1978)

Öz

Mizah dergileri, hayata farklı bir bakış açısıyla bakabilen, toplumun nabzını tutabilen dergilerdir. Bu tür dergilerde sivri dil ve iğneleyici ifadelerle topluma, gündelik hayata, yaşanan siyasal, sosyal, ekonomik gelişmelere eleştiriler getirilmektedir. Politik mizah da belirli bir siyasal zaviyeden iktidara, muhalefete, siyasal sisteme yöneltilen eleştirilerden ortaya
çıkmaktadır. Türk mizah yayıncılığının ilk dergisi 1852 yılında yayımlanan Boşboğaz Bir Adem isimli dergi olmakla birlikte günümüze kadar Diyojen, Akbaba, Gırgır, Tef, Uykusuz gibi yüzlerce mizah dergisi yayımlanmıştır. Çaylak dergisi ise Ülkücü Hareketin ideolojik sınırları çerçevesinde 1976-1978 yılları arasında 27 sayı yayımlanmış bir mizah dergisidir. Bu
makalede öncelikle mizah kavramı kısaca irdelenecek, daha sonra ana hatlarıyla Türk kültüründe mizah, Türkiye'de mizah yayıncılığı ve Türkiye'de milliyetçi dergiler incelenecektir. Son bölümde ise Çaylak dergisi hakkında genel bilgiler verilecek, derginin ortaya çıkış sürecinden bahsedilecektir. Dergideki içerik derginin neşredildiği dönemdeki siyasi ortamdan Nejat
Uygur'a kadar 10 farklı başlık altında gruplandırılmak suretiyle aktarılacak, Türk milliyetçiliğinin mizah üretip üretemeyeceğine dair cevap aranacaktır.

Anahtar Kelimeler

Mizah, Politik Mizah, Çaylak Dergisi, Türk Milliyetçiliği, Ülkücü Hareket

Kaynakça

• Akpınar, H. (2005). Kurtların Kardeşliği CKMP’den MHP’ye (1965-2005). İstanbul: Birharf Yayınları.
• Alay, O. (2019). “Mizah Kavramı ve Mizahın Tarihsel Süreci”, Türk Dili Dergisi, 116 (808): 22-30
• BBC, (2018), “Kamboçya'da Kızıl Kmer liderleri ilk kez soykırımdan suçlu bulundu”. https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-46234432, (21.08.21)
• Boz, U. (2014). “Toplumsal Eleştiri Yöntemi Olarak Mizah ve Türk Mizahı: Yeni Medyadan Bahattin Örneği”. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi. (21): 143-159
• Çavdar, O. (2018). Siyasal İletişim Aracı Olarak Gazetelerde Politik Mizah ve Karikatür: 2014 Cumhurbaşkanlığı Seçimleri Örneği. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
• Çaylak Milli Mizah Dergisi Sayıları (1976-1978)
• Çiftçi, T. (2010), “Selçuk Oksal Uçmağa Vardı” https://www.turkyurdu.com.tr/yazar-yazi.php?id=1911 (11.08.2021)
• Darendelioğlu, İ. E. (1968), Türkiye’de Milliyetçilik Hareketleri, Toker Yayınları
• Demirkol, G. (2017), “Çaylak Tevfik’in Çaylaklık Eseri: Asır Mizah Dergisi (1870)”, Erciyes İletişim Dergisi, 5 (2): 20-28
• Güder, F. Z. (2012), Siyasal İletişimde Politik Mizah: Örnek Çalışma: Semih Balcıoğlu’nun Güle Güle İstanbul Karikatürlerinin İncelenmesi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
• Türk Dil Kurumu, http://www.tdk.gov.tr (11.08.2021)
• https://islamansiklopedisi.org.tr/mizah (11.08.2021)
• Kapanoğlu, S. (1977). “Abdurrahim Karakoç ile Sohbet” Çaylak Dergisi (11): 11
• Kılıçer, G. S. (2005). Karagöz (1930-1938) Siyasi, Mizahi Bir Halk Gazetesi. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
• Milliyet, (2011), “Nostaljik Kriz”. https://www.milliyet.com.tr/gundem/nostaljik-kriz-1440583, (21.08.21)
• Öngören, F. (1998). Cumhuriyetin 75. Yılında Türk Mizahı ve Hicvi. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları
• Sarı, G. (2017). “Penguen, Gırgır, Mizah Dergilerinin Ömrü ve Ölümü.” https://journo.com.tr/penguen-girgir-mizah-dergileri, (E.T: 18.08.2021)
• Turhanlı, Ö. (2019). Türk Siyasal Hayatındaki Gelişmelerin Politik Mizaha Yansıması: 'Akbaba Dergisi' Örneği (1922-1977). Afyon: Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Türk, T. (2015). Türk Siyasal Hayatında Politik Mizah. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
• Türkeş, A. (1975). Türkiye’nin Meseleleri. İstanbul: Kutluğ Yayınları.
• Uzun, T. (2020) “Türk Siyasal Hyatında Milliyetçi Hareket Partisi”. Tevfik Erdem(ed.). Milliyetçilik. İstanbul: Otorite Yayınları, s.329-351
• Veren, E. (2018), “IX. Yüzyıl Öncesi Türk Kültürel Belleğinde Mizahın İzleri” Millî Folklor Dergisi (119): 114-126
• Zengin, E. (2021). Akıncılar Hareketi. İstanbul: İletişim Yayınları