MUSTAFA KEMAL ATATURK IN THE SERBIAN HISTORIOGRAPHY

Yıl 2023, Cilt: 1 Sayı: 1, 25 - 29, 27.12.2023

Ema Petrovıc

Öz

The personality and achievements of Mustafa Kemal Ataturk, first president of the Republic of Turkiye, as well as his cordial friendship with Yugoslav King Alexander I (1921-1934), has not been properly treated in the Serbian as well as Yugoslav historiography. There is no single book written by Yugoslav historians dedicated to this subject, and there is no biography of Mustafa Kemal Ataturk in Serbian language (even the translations from other languages to Serbian are rare). The only monograph treating at least partially this subject is monograph under the title “Kemal Ataturk in the eyes of the Yugoslav public”, written by Mirjana Teodosijevic, who is prominent professor of Turkish language, but not historian. The situation remains similar for the later periods, although is well known fact that the relations between two countries strongly developed during the twenties of the 20th century, until the assassination of the king Alexander I of Yugoslavia in Marseilles in 1934. Although the King Alexander and Mustafa Kemal Ataturk had good political and even friendly relations, this was not treated properly by Serbian and Yugoslav historiography. It is our strongest believe that the years to come will bring changes in that direction and that some of Serbian historians of the younger generation will dedicate their research to those important subjects.
Quite opposite to the historiography, the Serbian press had followed the events in Türkiye and informed the Serbian public about them. Some of the most distinguished newspapers and magazines published in Belgrade between the two world wars had covered the events in Türkiye, stressing the importance of the Ataturk`s reforms and paying great attention to the King Alexander`s visit to Ankara in 1933.

Anahtar Kelimeler

Mustafa Kemal Ataturk, Yugoslavia, King Alexander, Serbian Historiography, Türkiye

Sırp Tarih Yazımında Mustafa Kemal Atatürk

Öz

Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk'ün kişiliği ve başarılarının yanı sıra Yugoslav Kralı I. Alexander (1921-1934) ile olan samimi dostluğu, Sırp ve Yugoslav tarih yazımında gerektiği gibi ele alınmamıştır. Yugoslav tarihçilerin bu konuyu ele alan tek bir kitabı olmadığı gibi Mustafa Kemal Atatürk'ün Sırp dilinde biyografisi de yoktur (hatta diğer dillerden Sırpçaya yapılan çeviriler de nadirdir). Bu konuyu en azından kısmen ele alan tek monografi, tanınmış bir Türk dili profesörü ama tarihçi olmayan Mirjana Teodosijeviç'in "Yugoslav Kamuoyunun Gözünden Kemal Atatürk" başlıklı monografisidir. Sonraki dönemler için durum benzer kalmaktadır, ancak 20. yüzyılın yirminci yıllarında iki ülke arasındaki ilişkilerin güçlü bir şekilde geliştiği iyi bilinen bir gerçektir. Bu gelişmeler, Yugoslavya Kralı I. Alexander'in 1934'te Marsilya'da suikaste uğrayana kadar devam etmiştir. Mustafa Kemal Atatürk'ün iyi siyasi ve hatta dostane ilişkileri vardı, bu durum Sırp ve Yugoslav tarih yazımında gerektiği gibi ele alınmadı. Gelecek yılların bu yönde değişiklikler getireceğine ve genç nesilden bazı Sırp tarihçilerin araştırmalarını bu önemli konulara adayacaklarına en güçlü inancımızdır. Tarih yazımının tam tersi olarak Sırp basını Türkiye'deki olayları takip etmiş ve Sırp kamuoyunu bilgilendirmişti. İki dünya savaşı arasında Belgrad'da yayımlanan en seçkin gazete ve dergilerden bazıları Türkiye'deki olaylara yer vermiş, Atatürk'ün inkılâplarının önemine vurgu yapmış ve Kral Alexander'in 1933'teki Ankara ziyaretini büyük bir ilgiyle izlemişti.

Anahtar Kelimeler

Mustafa Kemal Atatürk, Yugoslavya, Kral Alexander, Sırp Tarih Yazımı, Türkiye

Kaynakça

• Politika, godina 30, broj 9121, 5.10.1933.
• Politika, godina 30, broj 9122, 6.10.1933
• Politika, godina 35, broj 10940, 11.11.1938.
• Световски М. (1934). Ататуркова Турска, Београд.
• Teodosijević, M. (1998). Mustafa Kemal Ataturk u jugoslovenskoj javnosti. Beograd: NEA.
• Жупанчић, Т. (2004). Посланство Краљевине Југославије у Турској. Цариград-Анкара 1919-1945 (1890-1945). Архив, Часопис Архива Србије и Црне Горе 2, 9-25.