Türkçe ve Sınıf Öğretmenlerinin Okuma Saatlerinde Kullanılan Çocuk Edebiyatı Ürünlerini Seçme Ölçütleri

Yıl 2009, Sayı: 18, 135 - 159, 30.12.2009

Hülya Yazıcı Okuyan

Öz

Çocuğun anadilini öğrenme ve okuma kültürü edinme sürecinde çocuk kitaplarının önemli bir işlevi vardır. Çocuk kitaplarının bu önemli işlevi yerine getirebilmesi için kitapların dış yapı, iç yapı ve eğitsel özelliklerinin çocuğa göre hazırlanması gerekir. Çocuğa görelik, çocukların içinde bulundukları dönem özelliklerini, onların yaşla beraber değişen ilgi ve gereksinimlerini tanıyıp hazırlanacak kitabı bunlarla örtüştürmeyi zorunlu kılar. Bu kitapların seçilmesi ve çocuklarla buluşturulmasında öğretmenlere önemli sorumluluklar düşmektedir. Bu araştırmanın amacı, Burdur ili merkez ilköğretim okulları 5. ve 6. sınıflarında, Türkçe ve sınıf öğretmenlerinin okuma saatlerinde kullandıkları çocuk edebiyatı ürünlerini seçme ölçütlerine ilişkin görüşlerini ortaya koymaktır. Veri toplama aracı olarak, araştırmacı tarafından geliştirilen anket uygulanmıştır. Anketin I. bölümü’nde öğretmenlere ilişkin kişisel bilgiler; II. bölümünde ise, kitap seçim ölçütleri yer almıştır. Kitap seçim ölçütleri, kitapların “dış yapı”, “iç yapı” ve “eğitsel özellikleri” açısından üç bölümde gruplandırılmıştır. Elde edilen bulgular, öğretmenlerin okuma saatlerinde kullandıkları kitap seçiminde, özellikle kitapların iç yapı ve eğitsel özelliklerine daha çok önem verdiklerini göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Çocuk edebiyatı, okuma kültürü edinme süreci, çocuk kitapları, Türkçe ve sınıf öğretmenleri

Kaynakça

• ögeleri çocuğa tanıtması ve dilinin zengin anlatım olanaklarını tanıtması bakımından önemlidir. Dilin sözvarlığını ve anlatım gücünün çocuk edebiyatı yapıtlarında yer almasında temel sorumluluk öncelikle çocuk kitabı yazarlarına düşmektedir. Bu kitapların seçilip çocukla buluşturulması sürecinde öğretmenlerin gerekli duyarlığı göstermesi çocuğun dil gelişimi sürecine olumlu katkı sağlayacaktır.
• Araştırmanın sonucuda, öğretmenlerin çocuk kitaplarını seçerken kitapların eğitsel boyutuna daha çok önem verdikleri, kitabı çocuk için bir çekim gücü haline dönüştüren dış yapı özelliklerini yeterince göz önünde bulundurmadıkları söylenebilir. Bu bağlamda, araştırmanın sonuçlarına dayalı olarak şu öneriler sıralanabilir:
• Öğretmenlere yönelik olarak, çocuğa göre hazırlanmış olan nitelikli çocuk yazını ürünlerinin tanıtılıp incelendiği uygulamalara yer verilen hizmetiçi eğitim programları düzenlenmeli ve bu eğitimin sürekliliği sağlanmalıdır.
• Eğitim fakültelerinde çocuk edebiyatı öğretimi kuramsal yargıların uygulamalarla sınandığı çağdaş bir öğrenme-öğretme anlayışıyla yürütülmelidir. Bu yaklaşımın, öğretmen adaylarına alan bilgisi edinmeleri, meslek bilgilerini uygulamaları ve genel kültürlerini geliştirmeleri için ortam hazırlayacağı bilinmelidir.
• Alpay, M. ve Anhegger, R.(1975). Çocuk edebiyatı ve çocuk kitapları. İstanbul:Tavilli Matbaası.
• Aslan, C. (2006). “Yaşam Gerçekliğinin Sunuluşu Bakımından Rıfat Ilgaz‟ın Çocuk Kitapları”. Eğitim- Bilim-Toplum. 15 (4): 4-15.
• Aslan, C. (2008). “Yaşam Gerçekliğinin Çocuklara İletilmesi Bakımından „100 Temel Eser‟deki Öyküler Üzerine Bir Çözümleme” 4. Uluslararası Çocuk ve İletişim Kongresi. İstanbul Üniversitesi