Okulöncesi Eğitim Döneminde Yaratıcılığı Engelleyen Durumlara İlişkin Ebeveyn ve Öğretmen Görüşlerinin İncelenmesi

Yıl 2011, Cilt: 1 Sayı: 21, 110 - 133, 27.06.2011

Muhammet Ali Dursun Perihan Ünüvar

Öz

Bu araştırma, okul öncesi eğitim döneminde yaratıcılığı engelleyen faktörlere ilişkin ebeveyn ve öğretmen görüşlerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2009-2010 öğretim yılında Antalya Büyükşehir Belediyesi sınırları içinde bulunan okulöncesi eğitim kurumlarında görev yapan öğretmenlerden 272’si ve çocukları bu okullara devam eden ebeveynlerden 493’ü oluşturmaktadır.

 

Elde edilen bulgulara göre, yaratıcılığı engelleyen faktörlere ilişkin öğretmen görüşlerinin ortalaması ebeveyn görüşlerinin ortalamasından anlamlı derecede yüksek bulunmuştur. Ebeveyn ve öğretmenlerin yaratıcılığı engelleyen durumlara ilişkin görüşlerinin; ev-aile, okul-öğretmen ve çocuk, alt boyutlarına göre karşılaştırılmasında da öğretmenler lehine anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Öğretmenlerin mesleki deneyimlerine göre, yaratıcılığı engelleyen durumlara ilişkin görüşleri anlamlı düzeyde farklılaşmamaktadır. Ebeveynlerin yaratıcılığı engelleyen durumlara ilişkin görüşleri ise cinsiyetlerine göre farklılaşmazken, eğitim durumlarına göre anlamlı düzeyde farklılaşmaktadır

Anahtar Kelimeler

ebeveyn, okulöncesi öğretmeni, yaratıcılık, yaratıcılık engelleri

Kaynakça

• Argun, Y. (2004). Okul öncesi dönemde yaratıcılık ve eğitim. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Atay, Z. (2009). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 5-6 öğrencilerinin yaş, cinsiyet ve ebeveyn eğitim durumlarına göre incelenmesi: Ereğli örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aydın, N. (1993). Ankara il merkezinde bulunan resmi ve özel kurumlara bağlı okulöncesi eğitim kurumlarına devam eden altı yaş grubu çocuklarının kavram eğitiminde yaratıcılık potansiyellerinin ve dönüştürebilirliklerinin değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Bayrakçı, M. (2007). Okul öncesinde yaratıcı drama etkinliklerinin iletişim becerilerinin gelişmesi üzerindeki etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Beauchamp, K.D.F, Karnes, M.B ve Johnson J.J (1993). Creativity and intelligence in preschoolers. Gifted Child Quarterly Summer, 37, 113-117
• Bencuya, C. (2009) Çocukluk döneminde sanat ve yaratıcılık. http://www.keyifci.com/cocukluk-doneminde-sanat-ve-yaraticilik-t24631.html; 21.12.2010 tarihinde edinilmiştir.
• Ceylan E. (2008).Okulöncesi eğitime devam eden 5-6 yaş çocuklarının bilişsel tempoya göre yaratıcılık düzeylerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Cengizhan, S. (1997). Üniversite öğretim elemanlarının yaratıcılık kapasitelerinin değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Çetingöz, D. (2002). Okul öncesi eğitimi öğretmenliği öğrencilerinin yaratıcı düşünme becerilerinin gelişiminin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çoban, S. (1999). Yöneticilerin yaratıcılık düzeyleri ile liderlik tarzları arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Dikici, A. (2001). Sanat eğitiminde yaratıcılık. http:// yayim. meb. gov. tr/ dergiler / 149 / dikici.htm 18.02. 2011 tarihinde edinilmiştir.
• Dinçer, D. (1993) Anaokuluna devam eden beş yaş grubu çocukların anne-baba tutumları ile yaratıcı düşünmeleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü.
• Gehlbach, R. (1991.) Play, Piaget and creativity: the promise of design. The Journal of Creative Behavior, 25(2), 137-144.
• Hennessey, B. A. ve Amabile, T. M. (1998). Storytelling: a method for assessing children's creativity. Journal of Creative Behavior, 22(4), 235-246.
• Kara, A. (2007). Okul öncesi dönemde 5-6 yaş grubu çocukların yaratıcılık düzeylerini etkileyen faktörlere ilişkin öğretmen görüşleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Karaçelik, S. (2009). Okul öncesi öğretmenleri ve öğretmen adaylarının yaratıcı düşünme beceri düzeylerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kemple, K.M., ve S.A. Nissenberg. (2000). Nurturing creativity in early childhood education: Families are part of it. Early Childhood Education Journal, 28(1), 67- 71.
• Kurtuluş, E. (1999). Okul öncesi eğitim kurumuna devam eden beş-altı yaş grubu çocuklarına yaratıcı etkinlikler yoluyla kavram (zaman kavramı) öğretilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Mangır, M. ve Aral, N. (1990). Anaokuluna ve anasınıfına devam eden beş-altı yaş grubu çocukların yaratıcılığını etkileyen bazı etmenlerin incelenmesi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları 1169, Bilimsel Araştırma Ve İnceleme, s.35-43.
• Mangır, M., Aral, N.(1992). Çocukta yaratıcılık ve yaratıcılığın geliştirilmesi. 8. Yapa Okulöncesi Eğitimi ve Yaygınlaştırılması Semineri. İstanbul: Ya-pa Yayınları.
• Ömeroğlu, E. (1990). Anaokuluna giden 5-6 yaşındaki çocukların sözel yaratıcılıklarının gelişimine yaratıcı drama eğitiminin etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Özden, Y. (1999). Öğrenme ve öğretme. Ankara: Pagem Yayıncılık. Öztunç, M. , (1999). Yaratıcı düşünme üzerine ailenin etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Pagani, L.S., Jalbert, J., Lapointe, P. ve Hebert, M. (2003). Effects of junior kindergarten on emerging literacy in children from low-income and linguisticminority families. Early Childhood Education Journal, 33(4), 209-215.
• Rawlinson, J. G. (1995). Yaratıcı düşünme ve beyin fırtınası. (Çev. : Değirmen, O.). (1. Basım) İstanbul: Rota Yayınları.
• Rıza, E. T. (1999). Yaratıcılığı geliştirme teknikleri. İzmir: Anadolu Matbaası.
• San, İ. (1996). Yaratıcı eğitim için yenilikler. Eğitimimize Bakışlar-I. İstanbul: Kültür Koleji Eğitim Vakfı Yayınları I.
• San, İ. (2004). Sanat ve eğitim: yaratıcılık, temel sanat kuramları, sanat eleştirisi yaklaşımları. (Genişletilmiş 3. Baskı). Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Senemoğlu, N. (2005). Gelişim, öğrenme ve öğretim; Kuramdan Uygulamaya. Ankara: Spot Matbaacılık.
• Senemoğlu, N. (2009) Yaratıcılık ve öğretmen nitelikleri. http://yunus.hacettepe.edu.tr/~n.senem/makaleler/yaratici.htm 03-09-2009 tarihinde edinilmiştir.
• Serhatlıoğlu, B. (2006). Televizyon programlarının okul öncesi eğitim kurumuna devam eden 5-6 yaş grubu çocuklarının zihin ve dil gelişimini etkileme biçimlerine yönelik öğretmen ve veli görüşlerinin belirlenmesi (Elazığ ili örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Sezgin, E. (2004). Okul öncesi eğitimine devam eden 5-6 yaş çocukların yaratıcı düşüncelerine çeşitli değişkenlerin etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Singer, D. G. ve Singer, J. L. (1998). Çocuklarda yaratıcılığın gelişimi. (Çev.: Cihanşümul, N.). (Birinci Baskı) İstanbul: Gendaş Yayınları.
• Sipahi, B., Yurtkoru, E.S. ve Çinko M. (2008). Sosyal bilimlerde SPSS’le veri analizi. (2. Baskı), İstanbul: Beta Yayın.
• Sükan, Z. (1983). Okul öncesi etkinlikleri. (2. Baskı), İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Sünbül, A. M. (2002). Yaratıcılık ve birey. Eğitime Yeni Bakışlar I. (Ed: Sünbül A. M.). Konya: Mikro Yayınevi.
• Süzen, D. (1987). İlkokul 5. sınıf öğrencilerinde yaratıcı düşünme yeteneği ile benlik kavramı arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Vong, K. I. (2008) Developing creativity and promoting social harmony: the relationship between government, school and parents‟ perceptions of children‟s creativity in Macao-SAR in China. Early Years, 28(2), 149-158.
• Yaşar, M. C. (2009). Anasınıfına devam eden altı yaş çocuklarının yaratıcı düşünme becerilerine drama eğitiminin etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Yıldırım, R. (2002). Yaratıcılık ve yenilik. İstanbul: Sistem Yayıncılık.