Çocuklarla Çalışan İnfaz Ve Koruma Memurlarına Yönelik Hazırlanan Kişilerarası İlişkiler Psikoeğitim Programı'nın Etkiliği

Yıl 2011, Cilt: 1 Sayı: 21, 223 - 250, 05.07.2011

Aygül Nalbant , Yasemin Akman Karabeyoğlu

Öz

Bu çalışma, araştırmacı tarafından geliştirilen Kişilerarası İlişkiler Psikoeğitim Programı’nın çocuklarla çalışan infaz ve koruma memurlarının Çatışma Eğilimi Ölçeğinden (ÇEÖ) aldıkları puanlar üzerinde etkili olup olmadığını test etmek amacıyla yapılmıştır. Bu amaçla öncelikle, Dökmen (1986) tarafında geliştirilen ÇEÖ’nin  uyarlama çalışması gerçekleştirilmiştir. Psikoeğitim programının etkililiğinin test edildiği grup, Ankara Sincan Çocuk ve Gençlik Ceza İnfaz Kurumu’ndan seçilmiştir. Uyarlanan ÇEÖ infaz ve koruma memurlarına uygulanmıştır. Uygulama sonucunda, deney grubuna 15, kontrol grubuna ise 15 memur alınmıştır.  Araştırmacı tarafından geliştirilen psikoeğitim programı, yedi hafta boyunca infaz koruma memurlarına uygulanmıştır. Programın bitiminden sekiz hafta sonra izleme testi uygulanmıştır. Verilerin analizinde, tekrarlı ölçümler için 2x3 ANOVA kullanılmıştır. Analiz sonrasında gruplar arası etkileşimin ve temel etkinin kaynağını bulmak için Bonferroni Testi yapılmıştır. Araştırmanın sonucunda; psikoeğitim programının infaz koruma memurlarının ÇEÖ’den aldıkları puanlar üzerinde olumlu bir etkisinin bulunduğu, bir başka deyişle puanlarda olumlu bir düşüş görüldüğü saptanmıştır. Ancak bu etkinin izleme testi puanlarında devam etmediği bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

kişilerarası ilişkiler, iletişim becerileri, çatışma çözme, suça yönelen çocuklar, infaz ve koruma memuru

Kaynakça

• içinde bulundukları koşullar, yaşadıkları sorunlar, kurumlarda en çalışanlarda tükenmişlik, iş
• doyumu, çatışma, problem çözme, krize müdahale gibi birçok konuda çalışmalar üretilebilir.
• Psikolojik danışmanlık ve rehberlik alanında ülkemizde önemli bir sorun olan risk altında
• bulunan ve suça yönelen çocuklara yönelik araştırmalar gerçekleştirilmesinin ve önleyici
• rehberlik çalışmaları çerçevesinde hizmetler üretilmesinin önemli bir ihtiyaca cevap vereceği düşünülmektedir.
• Aktaş, Ö. (2009). Ceza infaz kurumlarında güvenlik ve gözetim servisinde çalışan personelde iş doyumu. Bolu F Tipi Yüksek Güvenlikli Kapalı Ceza İnfaz Kurumu Örneği. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Aktuğ, G. (2010). Çocuk eğitimevlerinde barındırılan ergenlerin iletişim ve sosyal beceri düzeylerinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül
• Alikaşifoğlu, M. Erginoz, E., Ercan, O., Uysal O., Kaymak, D.A. ve İlter, O. ( 2004). Violent behavior among Turkish high school students and correlates of physical fighting. European Journal of Public Health, 14(2), 173-177.
• Beck, J. S. (2001). Bilişsel terapi: Temel ilkeler ve ötesi. (Çev. N.H. Şahin), Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları, No 22.
• Bencuya, C. (2003). Öğretmenlerin iletişim becerisi eğitimi almasının öğrenciler üzerindeki etkileri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Beşer, N. G. (2008). Suça yatkın ergenlerde olumlu kişilerarası ilişkiler geliştirme programının etkililiğinin incelenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Ege Üniversitesi, İzmir.
• Bigda-Peyton, F. (1988). Managing conflicts in a women’s prison: Individual styles and institutional pressures. Journal of Offender Counseling, 8(2), 44-56.
• Bogenç, A. (2002). Grupla psikolojik danışmanın suçlu ergenlerin kendine saygı düzeylerine etkisi. I. Ulusal Çocuk ve Suç: Nedenler ve Önleme Çalışmaları Sempozyumu, 311- 326, Ankara: UNICEF.
• Bulduk, S. (2003). Psikolojide deneysel araştırma yöntemleri. İstanbul: Çantay Yayınları.
• Bülbül, S. (1991). Temel kavramlar. Halk Eğitime Giriş, Eskişehir: A.Ü. AÖF. Yayınları.
• Büyüköztürk, Ş. (2001). Deneysel desenler. Öntest-sontest kontrol grubu desen ve veri analizi. Ankara: PEGEM Yayıncılık.
• Büyüköztürk Ş. (2003). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. 3. Baskı, Ankara: PEGEM Yayınları.
• Byrne, B. (1998). Structural equation modeling with LISREL, PRELIS, and SIMPLIS: basic concepts, applications, and programming, London: Lawrence Erlbaum Associates.
• Çapan, B.E. (2006). Çocukların kendilik değerini geliştirmede kendilik değerini geliştirme programı ve sosyal ve duygusal eğitim programının etkililiği. Yayınlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Çıtak, E. (2006). Çatışma çözümü eğitiminin hemşirelerin çatışma çözüm becerisi, yöntemi ve tükenmişlik düzeyine etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Ege Üniversitesi, İzmir.
• Çoşkuner, A. (1994). İletişim becerisi geliştirme eğitiminin işgörenlerin iletişim çatışmalarına girme eğilimlerine, yalnızlık düzeylerine ve iş doyumlarına etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Dökmen, Ü. (1986). Yüz ifadeleri konusunda verilen eğitimin duygusal yüz ifadelerini teşhis becerisi ve iletişim çatışmalarına girme eğilimleri üzerindeki etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Dökmen, Ü. (1998). İletişim çatışmaları ve empati. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Durak, M. (2007). The relationship between cognitive appraisal of stress, coping strategies and psychological distress among correctional officer; Personal and environmental factors. Yayınlanmamış doktora tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Eke, C.Y., Ögel, K. ve Taner, S. (2007). İstanbul’da yaşayan ergenlerde riskli davranışların yaygınlığı. İçinde K. Ögel (Ed.), Riskli Davranışlar Gösteren Çocuk ve Ergenler Alanda Çalışanlar İçin Bilgiler, 55-71, İstanbul: Yeniden.
• Erem, F. (2008). Çatışma çözme eğitiminin şiddet yönelimli öğrencilerin velilerinin çatışma çözme becerileri üzerindeki etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Farrington, D. (2004). Conduct disorder, aggression, and delinquency. İçinde R. Lerner ve I. Steinberg (Ed.), Handbook of Adolescent Psychology, New York: Wiley.
• Fox, D.D. (1972). The influence of perception training on communication between polarized groups of officers and inmates at the Colorado Women's Correctional Institution. Phd. dissertation, University of Colorado, Colorado.
• Gordon, T. (1996). Etkili öğretmenlik eğitimi. İstanbul: Bibtem Yayıncılık.
• Gorsuch, R.L. (1997). Exploratory factor analysis: Its role in item analysis. Journal of Personality Assessment, 68(3), 532–560.
• Güleç, G., Yenilmez, Ç., Günay, Y. ve Seber, G. (2002). Çocuk suçluluğunun sosyodemografik özellikleri. I. Ulusal Çocuk ve Suç; Nedenler ve Önleme Çalışmaları Sempozyumu, 353-368, Ankara:UNICEF.
• Hasdemir, A. (2005). Sosyal beceri eğitiminin lise öğrencilerinin utangaçlık düzeylerine etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Hayes, A.J., Shaw, J.J., Lever-Green, G., Parker, D. Ve dğr. (2008). Improvements to suicide prevention training for prison staff in England and Wales. Suicide and Life- Threatening Behavior, 38(6), 708-713.
• Holt, C. (2001). The correctional officer’s role in mental health treatment of youthful offenders. Issues in Mental Health Nursing, 22, 173-180.
• Işık, A.Z. (1993). İletişim becerileri konusunda ebeveynlere verilen eğitimin iletişim çatışmalarına girme eğilimleri üzerindeki etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• İnceoğlu, Ö. (2008). Ümraniye E Tipi Kapalı Cezaevinde infaz koruma memurları ile ilgili bir araştırma. Sesleniş Dergisi, 76, Ankara: Adalet Bakanlığı.
• Johnson, D.W. and Johnson, R.T. (1996). Training elementary school students to manage conflict. Journal of Group Psychotherapy, Psychodrama and Sociometry, 49(1), 24- 37.
• Kaner, S. (1993). Psikodramanın ve gerçeklik terapisinin suçlu gençlerin benlik kavramlarına ve empati düzeylerine etkisi. Psikiyatri, Psikoloji ve Psikofarmakoloji (3P) Dergisi, 1(2), 165-172.
• Kavalcı, Z. (2001). Çatışma becerileri eğitimi programının üniversite öğrencilerinin çatışma çözme biçimleri üzerindeki etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Kırımsoy, E. (2003). Suç işlemiş ve suç işlememiş ergenlerin algıladıkları duygusal istismar ve benlik saygılarının karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Korkut, F. (1996). İletişim becerileri eğitiminin lise öğrencilerinin iletişim becerilerini değerlendirmelerine etkisi. Psikiyatri, Psikoloji ve Psikofarmakoloji (3P) Dergisi, 4(3), 191-198.
• Korkut, F. (2004). Okul temelli önleyici rehberlik ve psikolojik danışma. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Loeber, R. V. And Farrington, D. (2000). Young children who commit crime: Epidemiology, developmental origins, risk factors, early interventions, and policy implication. Development and Psychopathology, 12, 737-762.
• Leonard, R. (1976). Communication in the total institution: A investigation prisoner- guard interaction in a Sate Penitentiary. Phd. dissertation, Purdue University, Indiana.
• Lindquist, C.A. and Whitehead, J.T. (1986). Burnout, job stress and job satisfaction among southern correctional officers: Perceptions and causal factors. Journal of Offender Counseling, Services and Rehabilitation, 10(4), 5-26.
• Lowry, R., Powell, K.E., Kann, L., and dğr. (1998). Weapon-carrying, physical fighting, and fight-related injury among U.S. adolescents. American Journal of Preventive Medicine, 14(2), 122-129.
• McFarland, W.P. (1992). Counselors teaching peaceful conflict resolution. Journal of Counseling and Development, 71(1), 18-22.
• Megathlin, W.L. (1969). The effects of facilitation training provided correctional stationed at Atlanta Federal Penitentiary. Education thesis, Georgia University, Athens.
• Mercan, Ç.S. (2007). Bilişsel-Davranışçı Yaklaşımla bütünleştirilmiş sosyal beceri eğitiminin ergenlerin sosyal kaygı düzeyine etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul. Mert, A. (2006).
• Erdemir Eğitim Merkezi tarafından verilecek eğitimlerde nlp (neuro
• linguistic programming)’nin yetişkin eğitimlerinde kullanılması. Yayınlanmamış
• yüksek lisans tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Zonguldak.
• Nansel, T.R., Overpeck, M.D., Haynie, D.L., ve dğr. (2003). Relationship between bullying and violence among US. youth. Archives of Pediatric and Adolescent Medicine, 157(4), 384-353.
• Ögel, K. (2003). Bakırköy Akıl Hastalıkları Hastanesi Uçucu Madde Tedavisi Merkezine başvuran 18 yaş altı çocuklarda risk davranışları ile ilgili bir çalışma. Yayınlanmamış araştırma, İstanbul.
• Ögel, K. (2007). “Risk” kavramının tanımı. İçinde K. Ögel (Ed.), Riskli Davranışlar Gösteren Çocuk ve Ergenler Alanda Çalışanlar İçin Bilgiler. 13-25, İstanbul: Yeniden.
• Öner, U. (2004). Çatışma çözme ve arabuluculuk eğitimi. İçinde Y. Kuzgun (Ed.) İlköğretimde Rehberlik, 189-234, Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Özbulut, E. (2005). Mevcut yapısal düzenlemelerin ceza infaz kurumları personeline uygulanması ve karşılaşılan sorunlar. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Özdil, G. (2008). Kişilerarası problem çözme becerileri eğitimi programının okul öncesi kurumlara devam eden çocukların kişilerarası problem çözme becerilerine etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
• Özgit, S. (1991). İletişim becerileri konusunda verilen eğitimin iletişim çatışmalarına girme eğilimleri üzerindeki etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Schrumpf, F., Crawford, K.D. ve Bodine, J.R. (2007). Okulda çatışma çözme ve akran arabuluculuk program rehberi. (Çev. F.G. Akbalık ve B.D. Karaduman), Ankara: İmge Kitabevi. Şevkin, B. (2008).
• Müzakere (problem çözme) ve arabuluculuk” eğitim programının
• ilköğretim 4.- 5. sınıf öğrencilerinin çatışma çözüm stilleri ve saldırganlık eğilimleri
• üzerindeki etkilerinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül
• Tarhan, U. (2000). Effect of interpersonal skills training on teachers communication skills and self awareness. Yayınlanmamış doktora tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• T.C. Adalet Bakanlığı, (2009). Ceza infaz kurumlarının yönetimi ile ceza ve güvenlik tedbirlerinin infazı hakkında tüzük. www.cte.adalet.gov.tr. adresinden 10.12.2009 tarihinde indirilmiştir.
• T.C. Adalet Bakanlığı, (2009). Personel sayısı. www.cte.adalet.gov.tr. adresinden 10.12.2009 tarihinde indirilmiştir.
• Turna, Z.R. (1999). İletişim becerilerini geliştirmeye yönelik bilgi verici danışmanlığın baba- genç arasındaki çatışma düzeyine etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Türk, F. (2008). Müzakere (problem çözme) ve arabuluculuk eğitim programının ilköğretim 4. ve 5. sınıf öğrencilerinin çatışma çözüm becerileri üzerinde etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Araştırma Komisyonu, (2007). Çocuklarda ve gençlerde artan şiddet eğilimi ile okullarda meydana gelen olayların araştırılarak alınması gereken önlemlerin belirlenmesi amacıyla kurulan (10/337,343,356,357) esas numaralı meclis araştırma komisyonu raporu. Ankara: MEB Özel Eğitim ve Rehberlik ve Danışmanlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü.
• Türkiye İstatistik Kurumu, ( 2006). Güvenlik birimine gelen veya getirilen çocuklar 27 İl, 2006. Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu Matbaası.
• Türkiye İstatistik Kurumu (2009). Güvenlik birimlerine gelen veya getirilen çocuklar, 2007- 2008. Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu Matbaası.
• Uçar, (2003). İlköğretim okullarında öğrenci çatışmaları ve öğrencilerin bu çatışmaları çözmek için kullandıkları çatışma çözüm stratejileri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Vartia, M. and Hyyti, J. (2002). Gender differences in workplace bullying among prison officers. European Journal of Work and Organizational Psychology, 11(1), 113–126.
• Van de Ven, A. ve Ferry, D. (1979). Measuring and assessing organization, New York: John Wiley.
• Voltan-Acar, N. (2004). Çocukla iletişim. İçinde Y. Kuzgun (Ed.), 5. Baskı, İlköğretimde Rehberlik, 155-170, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Witkin, H. (1976). Cognitive style in academic performance in teacher-student relations. S. Messick (Ed.) Individuality in Learning, San Francisco, CA: Jossey-Bass.
• Woods, M.J. (2000). Interpersonal communication for police officers: using needs assessment to prepare for skeptical trainees. Business Communication Quarterly, 63(4), 40-48.
• Yalçın, A.F. (2007). Başarı kimliği geliştirme programının etkililiği. Yayınlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Yıldız, H. (2009). Hemşirelerin tükenmişlik düzeylerinin ve problem çözme becerilerinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Yörükoğlu, A., Sonuvar, B., Gökler, B. ve Oy, B. (1988). Hacettepe Çocuk Ruh Sağlığı Kliniğine mahkemelerce gönderilen sanık çocukların ve ailelerin demografik özellikleri. XXIV. Ulusal Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Kongresi Serbest Bildiriler, 847-855, Ankara.
• Yüksel, Ç. (2008). Üniversite öğrencilerinin kişilerarası ilişkilerinde yaşadıkları problemleri çözme becerilerinin belirlenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.