İLKÖĞRETİM OKULU YÖNETİCİLERİNİN ÖĞRETMENLERE YÖNELTTİKLERİ YILDIRMA DAVRANIŞLARI VE BU DAVRANIŞLARIN NEDENLERİ

Yıl 2014, Sayı: 31, 18 - 41, 13.10.2014

Ali Sabancı Reyhan Şekerci

Öz

Çalışmanın amacı ilköğretim okulu yöneticilerinin öğretmenlere yönelttikleri yıldırma davranışlarının belirlenmesi ve bu davranışların nedenlerine ilişkin görüşlerin ortaya konulmasıdır. Bu araştırma nitel araştırma yöntemlerinden olgubilim deseninde desenlenmiştir. Araştırmada görüşme tekniği kullanılmış, veri toplamak amacıyla yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Çalışma grubunun belirlenmesinde maksimum çeşitlilik örneklemesi kullanılmıştır. Çalışma gurubu Antalya ili Korkuteli ilçesindeki ilköğretim okullarında görev yapmakta olan 10 yönetici ve 10 öğretmenden oluşmuştur. Araştırmada görüşmelerden elde edilen veriler NVivo 9 nitel analiz programından yararlanılarak içerik analizine tabi tutulmuştur. Sonuçlara göre yıldırma davranışları, derslikleri eğitim-öğretime hazırlama, eğitim-öğretim durumu, kişisel ve mesleki gelişim ile yönetim ve çevre ilişkilerini içeren bir çeşitlilik göstermektedir. Yıldırma davranışlarının ortaya çıkmasına neden olarak gösterilmiş olan özellik veya durumlar, kişisel veya örgütsel büyüklükte alınabilecek önlemler açısından yol gösterici olarak değerlendirilebilir.

Anahtar Kelimeler

yıldırma, eğitim örgütlerinde mobing, psikolojik yıldırma, zorbalık

Kaynakça

• Abay, A. (2009). İlköğretim okullarında çalışan öğretmenlerin psikolojik şiddet algıları ile sosyal destek algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Aydın, Ö. B. (2009). Ortaöğretim okullarında görev yapan okul yöneticisi ve öğretmenlerin mobbing (psikolojik şiddet)’e maruz kalma düzeyleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
• Başbakanlık Genelgesi (2011). İşyerlerinde psikolojik tacizin (mobbing) önlenmesi. Genelge 2011/2. Resmî Gazete, 27879.
• Beswick, J. Gore, J. & Palferman D. (2006) Bullying at work: a review of the literature Harpur Hill, Buxton, Derbyshire, SK17 9JN.
• Cemaloğlu, N (2007). Okul yöneticilerinin liderlik stilleri ile yıldırma arasındaki ilişki Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education), 33: 77- 87
• Cemaloğlu, N ve Ertürk, A. (2007). Öğretmenlerin maruz kaldıkları yıldırma eylemlerinin cinsiyet yönünden incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. 5(2), 345-362.
• Chappell, D. & Di Martino, V. (2006). Violence at work. Third Edition. Geneva: International Labour Organization.
• Çakır, B. (2006). İş yerindeki yıldırma eylemlerinin (mobbing) işten ayrılmalara etkisi üzerine bir araştırma. İşletme Anabilim Dalı, İnsan Kaynakları Yönetim Bilim Dalı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul,
• Clifford L. (2006). Survive bullying at work how to stand up for yourself and take control. London: A & C Black Publishers Ltd. Elliott, G. P. (2003). School mobbing and emotional abuse: See it—stop it—prevent it with dignity and respect. New York: Brunner-Routledge
• Gökçe, A. T. (2006). İş yerinde yıldırma: özel ve resmi ilköğretim okulu öğretmen ve yöneticileri üzerinde yapılan bir araştırma [A study of alternatively certified classroom teachers (ACTs) through the perceptions of ACTs, principals and inspectors.] Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. ODTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. İş Kanunu (2003). Kanun Numarası: 4857, Resmi Gazete, 25134.
• Koç, M. & Bulut, H. U. (2009). Ortaöğretim öğretmenlerinde mobbing: cinsiyet yaş ve lise türü değişkenleri açısından incelenmesi. International Online Journal of Educational Sciences, 1(1), 64 - 80 . Kuş, E. (2007). Nicel-Nitel Araştırma Teknikleri. 2. Baskı. Ankara: Anı Yayıncılık. Leymann, H. (1996). The content and development of mobbing at work. European Journal of work and organizational psychology, 5(2), 165-184.
• Mason J. (2002). Qualitative researching. 2nd. Ed. London: Sage Publications Ltd. Rubin, H. & Rubin, I. (1995). Qualitative ınterviewing: The art of hearing data. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Ocak, S. (2008). Öğretmenlerin duygusal taciz (mobbing)’e ilişkin algıları (Edirne ili örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Onbaş, N. (2007). İlköğretim okulu öğretmenlerinin eğitim örgütlerinde duygusal şiddete ilişkin görüşleri üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Harran Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Şanlıurfa.
• Patton, M., Q. (1990). Qualitative evaluation and research. 2nd.Ed. California, USA: Sage Pub. Inc.
• Randall, P. (1997). Adult bullying: perpetrators and victims. New York: Routledge, Taylor & Francis Group.
• Rayner, C.. Hoel, H & Cooper, C, L. (2003). Workplace bullying: what we know, who is to blame, and what can we do? New York: Taylor & Francis Group.
• Sağlam A. Ç. (2008). Teachers‟ views about mobbing (psychological violence) at elementary schools. Eurasian Journal of Educational Research, 32:133-142.
• Şahin, M., Sarı, S. V., Aykaç, F. & Demirdağ, S. (2010). Özel ve resmi kurumlardaki personellerin mobbing‟e ilişkin görüşleri. Sosyal Gelişim Dergisi, 1,1. Tınaz, P. (2006). İşyerinde psikolojik taciz (mobbing). Çalışma ve Toplum, 4.
• Turgut, Y. (2009). Verilerin kaydedilmesi, analizi, yorumlanması: nicel ve nitel. Tanrıöğen, A., (Ed.), Bilimsel araştırma yöntemleri. (s. 193-247). Ankara: Anı Yayıncılık. Yargıtay (2008). 9. Hukuk Dairesi. Yargıtay İlamı, Esas No: 2009/8046, Karar No: 2011/9717.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. 6. Baskı. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, T. (2008). İlköğretim okullarında öğretmen–yönetici ilişkilerinde yıldırma ve etkileri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.