ORTAOKULDA ÖĞRENİM GÖREN ZİHİN ENGELLİ KAYNAŞTIRMA ÖĞRENCİLERİNİN NORMAL GELİŞİM GÖSTEREN AKRANLARI TARAFINDAN SOSYAL KABULLERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2018, Sayı: 48, 495 - 513, 17.10.2018

Zeynep Karataş , Erdinç Arslan

Öz

Bu araştırmanın amacı, ortaokul
altı ve yedinci sınıflarda bulunan zihin engelli kaynaştırma öğrencilerin
sosyal kabullerinin incelenmesidir. Araştırma nicel ve nitel yöntemlerin bir
arada kullanıldığı karma desende yapılan bir çalışmadır. Araştırmanın çalışma
gurubunu Burdur İl merkezinde kaynaştırma uygulaması yapılan 3 ortaokulun 6. ve
7. sınıflarında eğitim gören 153 öğrenci oluşturmaktadır.  Araştırmada kaynaştırma uygulaması yapılan
okullarda öğrencilerin sosyal kabullerini incelemek amacıyla, Arslan (2010)
tarafından geliştirilen “Sosyal Kabul Ölçeği” ve nitel verileri toplamak için araştırmacılar
tarafından geliştirilmiş yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Araştırma
sonucunda sosyal kabul düzeylerinde cinsiyet ve baba eğitim durumu değişkenine
göre anlamlı bir farklılık bulunmuştur ancak anne eğitim durumu, kardeş sayısı
ve aile gelir durumuna göre anlamlı farlılığın olmadığı saptanmıştır. Nitel
verilerden elde edilen verilerin içerik analizi sonuçlarına göre ise
katılımcıların büyük bölümünün engelli akranın cinsiyetini önemsemediği
görülmüştür. Öğrenciler engelli akranlarının sinirlenmesi, bağırması, küfür
etmesini rahtsız edici davranış olarak ifade ederken çalışkan olma, mutlu etme,
iyi bir insan olmayı kabul edici davranış olarak ifade etmişlerdir.

 

Anahtar Sözcükler: Sosyal kabul,
kaynaştırma uygulaması, zihin engelli

 

Abstract

Aim of this study is to analyze the social acceptance of mainstreaming mentally
disabled students at 6th and 7th class. The working group of investigation occurs
136 students who that education at 6th and 7th class in 3 different school that
doing application of main streaming  in
the center  of Burdur in 2014-2015
academic year. A scale of social acceptance which was developed by Arslan in
2010 was used in the aim of analyzing student’s social acceptance. A
significant disparity was found in the level of social acceptance according to education
of father and sex at the end of investigation but it’s determined that there is
no significant disparity in the number of siblings, education of mother and
income status of family. According to the content analysis result, most of the
participants did not care about sex. Participants indicated that being
hardworking, being happy, being a good person is accepting behavior.  At the same time, they have indicated that
frustration, shouting, swearing is disturbing behavior.

 

Key
words: Social acceptance, mainstreaming, mental retardation

 

Anahtar Kelimeler

Sosyal kabul, Kaynaştırma Uygulaması, Zihin Engell

Kaynakça

• Ayral, M., Şaydan, Ö., Can, R., Ünlü A., Bedel, H., Şengün, G., Demirhan, Ş. ve Çağlar, K. (2015). Normal Gelişim Gösteren Öğrencilerin Özel Gereksinimli Öğrencilere Bakışını Etkileyen Etkenler. Abant İzel Baysal Üniverstiesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15, 218-230Akçamete, G. ve Ceber, H. (1999). Kaynaştırılmış Sınıflardaki İşitme Engelli ve İşiten öğrencilerin Sosyometrik Statülerinin Karşılaştırılmalı olarak İncelenmesi. Özel Eğitim Dergisi, 2, 64-74Aktaş, C. ve Küçüker S. (2002). Bilişsel – Duyuşsal Odaklı bir Programın İlköğretim Öğrencilerinin Fiziksel Engelli Yaşıtlarına Yönelik Sosyal Kabul Düzeylerine Etkisinin İncelenmesi. Ankara üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi. 3, 15-25Antonak, R. F. ve Larrivee, B. (1995). Psychometric Analysis and Revision of The Opinions Relative Mainstreaming Scale. Exceptional Children. 62, 139-149Arslan, E (2010). Kaynaştırma Uygulamalarına Katılan Engelli Öğrencilerin Sosyal Kabul Düzeylerini Belirlemeye Yönelik Ölçek Geliştirme Çalışması. Yüksek Lisans Tezi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Burdur.Atay M, (1995). Özürlü Çocukların Normal Yaşıtları İle Birlikte Eğitim Aldıkları Kaynaştırma Programlarına Karşı Öğretmen Tutumları Üzerine Bir İnceleme. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Ankara.Başal, H. A. (1998). Okulöncesi Eğitimine Giriş. Uludağ Üniversitesi Basımevi. Bursa.Batu, E. S. (1998). Özel Gereksinimli Öğrencilerin Kaynaştırıldığı Bir Kız Meslek Lisesindeki Öğretmenlerin Kaynaştırmaya İlişkin Görüş ve Önerileri. Doktora Tezi. Anadolu üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir. Civelek, A. H. (1990). Eğitilebilir zihinsel özürlü çocukların sosyal kabul görmelerinde normal çocukların bilgilendirilmelerinin ve iki grubun resim-iş ile beden eğitimi derslerinde bütünleştirilmelerinin etkileri. Doktora tezi. Ankara üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara. Çuhadar Y. (2006). Öğrenciler İçin Bireyselleştirilmiş Eğitim Programlarının Hazırlanması, Uygulanması, İzlenmesi ve Değerlendirilmesi ile İlgili Olarak Sınıf Öğretmenleri ve yöneticilerin Görüşlerinin Belirlenmesi. Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Zonguldak.Diken, İ.H. (1998). Sınıfında Zihinsel Engelli Çocuk Bulunan ve Bulunmayan Sınıf Öğretmenlerinin Zihinsel Engelli Çocukların Kaynaştırılmasına Yönelik Tutumlarının Karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Bolu.Ercan, G. ve Haktanır, G., 2001. Kaynaştırılmış Ortamdaki Normal Gelişim Gösteren Çocukların 8-11 Yaşları Arasındaki Öğrenme Güçlüğü olan Akranlarına Karşı Tutumlarının İncelenmesi. Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Dergisi, 1 (4-5): 78-92.Iano, R.P., Ayers, D., Heller, H.B., McGettigan, T.F. ve Walker, V.S., (1974). Sociometric status of retarded children in an integrative program. Exceptional Children, 41, 267-271.Gillmore, J.L ve Farina A. (1989). The Social reception of mainstreamed children in the regular classroom. Journal of Mental Deficiency research, 33, 301-311.Goodman, H., Gottlieb, J., ve Harrison, R.H. (1972). Social acceptence of EMRs integrated into a nongraded elementary school . American Journal of Mental Deficienci. 76, 412-417.Gottlieb, J., Semmel, M.I., ve Veldman D. J. (1978). Correlates of social status among mainstreamed mentally retarded children. Journal of Educational Psychology, 70, 396-405.Gottlieb J., ve Budoff M., (1973). Social acceptabilty of retarded children in nongraded elementary schools differing in architecture. American Journal of Mental Deficiency. 78, 15-19.Gözün, Ö. (2003). Öğretmen adaylarının kaynaştırma konusundan bilgilendirilmelerinin Kaynaştırmaya yönelik tutumlarının Değişimindeki etkililiği. Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.Kırcaali-iftar, G. (1992). Özel Eğitimde Kaynaştırma. Eğitim Bilim, 16, 45-50Kırcaali-İftar, G. (1996). Kaynaştırmaya ilişkin görüşler ölçeğinin geçerlilik güvenirlik çalışması. IV. Özel Eğitim Günlerinde Sunulan Bildiri, Ankara.Koca, F. (2003). Fiziksel engelli insanların toplumsal konumu. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.Larrive B. ve Horne M.D. (1991). Social status: A comparision of mainstreamed student with peers of different ağabeylity levels. Journal of Special Education. 25, 91-101.Lewis R., ve Doorlag D. (1987) Teaching special student in the mainstreaming. Colombus, Merill Publishing CompanyM.E.B. (2012). Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği. http://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2012_10/10111226_ozel_egitim_hizmetleri_yonetmeligi_son.pdfMetin, N. (Şubat 1992). Okul Öncesi Dönemde Özürlü Çocuklar İçin Kaynaştırma Programları. Özel Eğitim Dergisi 1 (2), 34-36Nizamioğlu N. (2006) Sınıf öğretmenlerinin kaynaştırma uygulamalarındaki yeterlikleri. Yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, BoluRay, M. B. (1985). Measuring the Social Position of the mainstreamed handicapped child. Exceptional Children, 52,1, 57-62Sahbaz Ü, (1997) Öğretmenlerin Özürlü Çocukların Kaynaştırılması Konusunda Bilgilendirmelerin Kaynaştırmaya ilişkin Tutumların Değişmesindeki Etkililiği. Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, BoluSahbaz Ü. (2003). Kaynaştırma Sınıflarına devam eden zihin engelli öğrencilerin sosyal kabul düzeylerinin belirlenmesi. 13. Ulusal Özel Eğitim Kongresi Bildirileri. Eskişehir. Uysal, A. (1995). Öğretmen ve Okul Yöneticilerinin Zihin Engelli Çocukların Kaynaştırılmasında Karşılaşılan Sorunlara İlişkin Görüşleri. Yüksek Lisans Tezi, Anadolu üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Eskişehir.Varlıer G. (2004). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Kaynaştırmaya İlişkin Görüşleri. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Eskişehir.