YILDIRMA (MOBBİNG) KAVRAMINA İLİŞKİN KADIN OKUL YÖNETİCİLERİNİN GÖRÜŞLERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2019, Sayı: 50, 413 - 426, 26.04.2019

Gökçe Yıldırım Aykar Tekin Bozkurt

https://doi.org/10.21764/maeuefd.404577

Öz

Bu
çalışmanın amacı yıldırma davranışlarına ve süreçlerine ilişkin detaylı bir
inceleme yapmak ve bu konuda bir anlayış geliştirmek üzere eğitim örgütlerinde
yönetici olarak görev yapan kadın okul yöneticilerinin yıldırma (mobbing)
olgusuna ilişkin görüşlerini tespit etmektir. Nitel araştırma yöntemlerinden
olgubilim (fenomenoloji) yaklaşımı ile desenlenen araştırmada veri toplama
aracı olarak yarı yapılandırılmış görüşme protokolü kullanılmıştır.
Araştırmanın katılımcıları 2016-2017 eğitim öğretim yılında Gaziantep ili
Şahinbey ve İslâhiye ilçelerinde görev yapmakta olan 20 kadın okul
yöneticisidir. Yüz yüze görüşmelerden elde edilen veriler içerik analizi
yöntemine tabi tutulmuştur. Araştırma sonuçlarına göre; çalışmaya katılan kadın
okul yöneticilerinin yıldırmayı çalışma hayatının bir bileşeni olarak gördüğü
ve bu yöndeki tecrübelerini önemli ölçüde cinsiyet temelli olarak
anlamlandırdığı tespit edilmiştir. Ayrıca, formal veya informal yollarla
mücadele etme ve sosyal destek almanın yıldırma ile başa çıkma sürecinde öne
çıkan faktörler olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Katılımcılar yıldırmanın
önlenmesi için bireyin psikolojik olarak desteklenmesine, önlemsel
düzenlemelere ve gelişimsel uygulamalara işaret etmişlerdir. Araştırma
sonuçlarının tartışılmasının akabininde bazı önerilere yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

: Eğitim örgütleri, okullar, kadın okul yöneticileri, yıldırma

Kaynakça

• Altunay, E., Oral, G., ve Yalçınkaya, M. (2014). Eğitim kurumlarında mobbing uygulamalarına ilişkin nitel bir araştırma. Sakarya UniversityJournal of Education, 4(1), 62-80.
• Baykal, A. N. (2005). Yutucu rekabet Kanuni devrindeki mobbing’den günümüze (1. Baskı). İstanbul: Sistem.
• Bilgili, A. (2012) İş hukukunda mobbing (1. Baskı). Adana: Karahan Kitabevi.
• Cohen, L. ve Manion, L. (1994). Researchmethods in education, Londra: Routledge.
• Cusack, S. (2000). Workplacebulling: Icebergs in sight, soundingsneeded. Thelancet, (356), 2118.
• Çobanoğlu, Ş. (2005). Mobbing işyerinde duygusal saldırı ve mücadele yöntemleri (1. Baskı). İstanbul: Timaş.
• Davenport, N.,Schwartz, R. D., ve Elliott, G. P. (2003). Mobbing: İşyerinde duygusal taciz (1. Baskı). Çev.: O.C. Önertoy), İstanbul: Sistem.
• Ergun Özler, D., ve Mercan, N. (2010). Yönetsel ve örgütsel açıdan psikolojik terör (1. Baskı). Ankara: Detay.
• Güngör, M. (2007). Çalışma hayatında psikolojik taciz olgusu: Türkiye’de hizmet sektörüne ilişkin bir araştırma. Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Hauge, L. J.,Skogstad, A., ve Einarsen, S. (2009). Individualandsituationalpredictors of workplacebullying: Why do perpetratorsengage in thebullying of others? Work& Stres, 23 (4), 349-358.
• Hoel, H.,Einarsen, S., ve Cooper, C.L. (2003). Organisationaleffects of bullying. İçinde S. Einarsen, H. Hoel, D. Zapf, ve C.L. Cooper (Ed.), Bullyingandemotionalabuse in theworkplace. International perspectives in researchandpractice (145-161). Londra: Taylor & Francis.
• IPD. (1996). One in eight UK workersarevictims of bullyingrevealsnew IPD survey. Basın Bülteni, 28 Kasım, https://bullyonline.org/old/media/nr2.htm 05.05.2017. Karavardar, G. (2009). İş yaşamında psikolojik yıldırma ve psikolojik yıldırmaya direnç gösteren kişilik özellikleri ile ilişkisi.Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kırel, Ç. (2008). Örgütlerde psikolojik taciz (mobbing) ve yönetimi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları No: 1806.
• Konaklı, T. (2011). Üniversitelerde yıldırma ve kültürel değerlerin yıldırma ile başa çıkma yaklaşımlarına etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Leymann, H. (1990). Mobbingandpsychologicalterror at workplaces. ViolenceandVictims, 5(2), 119-126.
• Leymann, H. (1996). Thecontentanddevelopment of mobbing at work. EuropeanJournal of WorkandOrganizationalPsychology, 5(2), 165-184.
• Leymann, H., ve Gustafsson, A. (1996). Mobbing and the development of post traumaticstressdisorders. European Journal of Work and Organisational Psychology, 5(2), 251-276.
• Moralıoğlu, S. Z. (2010). Kamu kurumlarında görev yapan kadın yöneticiler (Kayseri ili örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
• Salin, D. (2003). Work place bullying among business professionals: Prevalence, organizationalantecedentsandgenderdifferences. Helsinki: Swedish School of Economicsand Business Administration.
• Schuster, B. (1996). Rejection, exclusion, andharassment at workand in schools. EuropeanPsychologist, 1 (4), 293-317.
• Şimşek, H. ve Yıldırım, A. (2013). Sosyalbilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9. Baskı). Ankara: Seçkin.
• Tınaz, P. (2011) İşyerinde psikolojik taciz (mobbing) (3. Baskı). İstanbul: Beta.
• Tınaz, P., Bayram, F. ve Ergin, H. (2008). Çalışma psikolojisi ve hukuki boyutlarıyla işyerinde psikolojik taciz (Mobbing) (1. Baskı). İstanbul: Beta.
• Tutar, H. (2015). Mobbing (Nedenleri ve Başa Çıkma Stratejileri: Kuramsal Yaklaşım) (1. Baskı). Ankara: Seçkin.
• Türk Dil Kurumu. (2017a). Genel Türkçe Sözlük http://tdk.gov.tr/index.php?option=com_atasozleri&view=atasozleri adresinden 07.02.2017 tarihinde erişilmiştir.
• Türk Dil Kurumu. (2017b). Genel Türkçe Sözlük http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&kelime=bezdiri&guid=TDK.GTS.5828cf66593a58.45227541 adresinden 07.02.2017 tarihinde erişilmiştir.
• Vartia-Väänänen, M. (2003). Workplacebullying- A study on theworkenvironment, well-beingandhealth. Academicdissertation. University of Helsinki, Department of Psychology, Helsinki.
• Zapf, D. (1999). Organisational, workgrouprelatedandpersonalcauses of mobbing/bullying at work. International Journal of Manpower, 20(1/2), 70-85.
• Zapf, D. ve Einarsen, S. (2003). Individualantecedents of bullying. Victimsandperpetrators. İçinde S. Einarsen, H. Hoel, D. Zapf ve C. Cooper (ed.) Bullyingandemotionalabuse in theworkplace: International perspectives in researchandpractice. London, New York: Taylor & Francis Books, s. 165–184.
• Zapf, D.,Einarsen, S., Hoel, H., ve Vartia, M. (2003). Empiricalfindings on bullying in theworkplace. InEinarsen, S.,Hoel, H., Zapf, D. & C. L. Cooper (Ed.), Bullyingandemotionalabuse in theworkplace(103–126). Londra: Taylor & Francis.
• Zapf, D.,Knorz, C., ve Kulla, M. (1996). On therelationshipbetweenmobbingfactors, andjobcontent, socialworkenvironment, andhealthoutcomes. EuropeanJournal of workandorganizationalpsychology, 5(2), 215-237.