Relationship Between Education and Health in Turkey: An Analysis in the Light of National Data

Yıl 2019, Sayı: 51, 118 - 143, 27.07.2019

Erdal Toprakcı , Ömer Faruk Meşe

Öz

Two of the most fundamental elements of social
institution are education and health. This relationship between education and
health is studied mainly by researchers from the fields of medicine, economics
or sociology. Sharing the observations of this relationship by researchers from
the field of education is important in terms of providing new perspectives. The
aim of this study is to reveal the relationship between education and health in
light of the data obtained from national official statistics. This research was
designed as a descriptive research and descriptive document analysis method was
used. This research included 9 studies with data on the national level,
containing statistical data showing the change of any health variable according
to the level of education. The total sample size of the studies included was
521900 people and 12160 households. Based on the literature, the findings
related to the data obtained were evaluated under the sub-headings of
“Satisfaction with Personal Health”, “Physical Health”, “Mental Health” and “Behavioral Health”. When the findings are considered in a holistic
manner, it is seen that there is a positive relationship between education and
health at Türkiye. According to this; Graduates of higher education levels are
more satisfied with their health, they live in a healthier way, physically,
mentally and behaviorally.

Anahtar Kelimeler

Education and Health Relationship, Satisfaction with Health, Physical Health, Mental Health, Behavioral Health

Türkiye’de Bireylerin Eğitim Düzeyi ile Sağlığı Arasındaki İlişkisi: Ulusal Veriler Işığında Bir Analiz

Öz

Toplumsal kurumların en temel unsurlarından iki tanesi
olan eğitim ile sağlıktır. Bu araştırmanın amacı, ulusal resmi istatistiklerden
elde edilen veriler ışığında eğitim ve sağlık arasındaki ilişkiyi ortaya
koymaktır. Betimsel tarama modelindeki araştırmada belge tarama yöntemi
kullanılmıştır. Araştırmaya, herhangi bir sağlık değişkeninin eğitim düzeyine
göre değişimini gösteren istatistiki veri içeren, ulusal düzeyde veri toplanmış
9 çalışma dahil edilmiştir. Dahil edilen çalışmaların toplam örneklem büyüklüğü
521900 kişi ve 12160 haneden oluşmuştur. Elde edilen verilere ilişkin bulgular,
alanyazına dayalı olarak oluşturulan çerçeve kapsamında, Sağlıktan Duyulan
Memnuniyet, Fiziksel Sağlık, Zihinsel Sağlık ve Davranışsal Sağlık alt
başlıkları altında değerlendirilmiştir. Bulgular bütüncül bir şekilde ele
alındığında Türkiye’de eğitim sağlık etkileşiminde pozitif yönlü bir ilişki
olduğu görülmüştür. Buna göre;  daha yüksek eğitim düzeylerinden mezunlar,
sağlıklarından daha memnun, fiziksel, zihinsel ve davranışsal anlamda daha
sağlıklı bir biçimde yaşamlarını sürdürmektedirler.  

Anahtar Kelimeler

Eğitim-Sağlık İlişkisi, Sağlıktan Duyulan Memnuniyet, Fiziksel Sağlık, Zihinsel Sağlık, Davranışsal sağlık

Kaynakça

• Alpteker, H., & Avcı, A. (2010). Kırsal alandaki kadınların meme kanseri bilgisi ve kendi kendine meme muayenesi uygulama durumlarının belirlenmesi. Meme Sağlığı Dergisi, 6(2), 74−79.
• Aparcı, M., Kardeşoğlu, E., Yiğiner, Ö., Özmen, N., Cingözbay, B.Y., & Cebeci, B.S. (2008). Sosyoekonomik düzeyi farklı bölgelerde bulunan iki sağlık ocağında takip edilen hipertansiyon hastalarının tedaviye uyum süreci ve değişik özelliklerinin karşılaştırılması. TAF Preventive Medicine Bulletin, 7(4), 333−338.
• Arslan, B., Arslan, A., Kara, S., Öngel, K., & Mungan, M.T. (2011). Gebelik anksiyete ve depresyonunda risk faktörleri: 452 olguda değerlendirme. Tepecik Eğitim Hastanesi Dergisi, 21(2), 79−84.
• Babones, S. (2010). Income, education, and class gradients in health in global perspective. Health Sociology Review, 19(1), 130−143.
• Baker, D.P., Leon, J., Greenaway, E.G.S., Collins, J., & Movit, M. (2011). The education effect on population health: A reassessment. Population and Development Review, 37(2), 307−332.
• Boardman, J.D., Domingue, B.W., & Daw, J. (2015). What can genes tell us about the relationship between education and health?. Social Science & Medicine, 127, 171−180.
• Bowen, G.A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27−40.
• Böckerman, P., & Maczulskij, T. (2016). The Education-health nexus: Fact and fiction. Social Science & Medicine, 150, 112−116.
• Brannlund, A., Hammarström, A., & Strandh, M. (2013). Education and health-behaviour among men and women in Sweden: A 27-year prospective cohort study. Scandinavian Journal of Public Health, 41, 284−292.
• Brunello, G., Fort, M., Schneeweis, N., & Winter-Ebmer, R. (2016). The causal effect of education on health: What is the role of health behaviors?. Health Economics, 25, 314−336.
• Can, T., Cavlak, U., Galiba, A., Bahçeli, A., Merdan, C., & Çelebi, Y. (2012). Türkiye’de yaşayan özürlülerin eğitim ve mesleki profilleri. Sosyal Politika Çalışmaları, 28, 103−111.
• Chandola, T., Clarke, P., Morris, J.N., & Blane, D. (2006). Pathways between education and health: A causal modelling approach. Journal of the Royal Statistical Society. Series A (Statistics in Society), 169(2), 337−359.
• Chiu, C., Hayward, M., & Saito, Y. (2016). A comparison of educational differences on physical health, mortality, and healthy life expectancy in Japan and the United States. Journal of Aging and Health, 28(7), 1256−1278.
• Clark, D., & Royer, H. (2013). The effect of education on adult mortality and health: Evidence from Britain. American Economic Review, 103(6), 2087−2120.
• Cutler, D.M., & Lleras-Muney, A. (2006). Education and health: Evaluating theories and evidence. Erişim Tarihi: 04.11.2016, http://www.nber.org/papers/w12352.
• Cutler, D.M., & Lleras-Muney, A. (2010). Understanding differences in health behaviors by education. Journal of Health Economics, 29, 1−28.
• Çetin, F., Güneş, G., Karaoğlu, L., & Üstün, Y. (2005). Turgut Özal tıp merkezinde doğum yapan annelerin doğum öncesi bakım alma ve emzirmeye başlama durumları ve etkileyen faktörler. İnönü Üniversitedi Tıp Fakültesi Dergisi, 12(4), 247−252.
• Çetin, F., Güneş, G., & Özer, A. (2012). Malatya il merkezinde yaşayan kadınlarda metabolik sendrom prevalansı ve öfke ve sosyodemografik özellikler ile ilişkisi: Enine-kesitsel gözlemsel bir araştırma. Anadolu Kardiyoloji Dergisi, 12, 53−59.
• Çetin, F.C, Demirci, N., Çalık, K.Y., & Akıncı, A.Ç. (2017). Gebeli̇kte olağan fi̇zi̇ksel yakınmalar. Zeynep Kamil Tıp Bülteni, 48(4), 135−141.
• Çiçek, H., & Bozdoğan, D. (2011). Avrupa birliğinde eğitim ve sağlık hizmetlerine yapılan vergisel teşvikler: Almanya, İngiltere ve Fransa örnekleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10(38), 193−209.
• Delaruelle, K., Buffel, V., & Bracke, P. (2015). Educational expansion and the education gradient in health: A hierarchical age-period-cohort analysis. Social Science & Medicine, 145, 79−88.
• Ellershaw, A. (2006). Oral health and access to dental care in Australia – comparisons by level of education. Australian Dental Journal, 51(4), 342−345.
• Emrem-Doğan, G., Saatçi, F., & Keleş, M. (2014). Periton diyalizi hastalarında eğitim seviyesinin oral ve dental sağlık üzerine etkileri. Kocatepe Tıp Dergisi, 15(3), 283−287.
• Erdoğan, G., & Coşansu, G. (2017). Taksi şoförlerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının belirlenmesi. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 26(5), 188−194.
• Ergin, I., & Kunst, A.E. (2015). Regional inequalities in self-rated health and disability in younger and older generations in Turkey: the contribution of wealth and education. BMC Public Health, 15, 987−997.
• Friis, K., Lasgaard, M., Rowlands, G., Osborne, R.H., & Maindal, H.T. (2016). Health literacy mediates the relationship between educational attainment and health behavior: A Danish population-based study. Journal of Health Communication: International Perspectives, 21, 54−60.
• Furnee, C.A., Groot, W., & Brink, H.M. (2008). The health effects of education: A meta-analysis. European Journal of Public Health, 18(4), 417−421.
• Grossman, M. (1973). The correlation between health and schooling. Erişim Tarihi: 31.01.2017, http://www.nber.org/papers/w0022.
• Günay, O., Naçar, M., Horoz, D., Özdemir, M., Çıtıl, R., Şarlı-Mutlu, Ş., Borlu, A., & Akpınar, F. (2007). Erciyes Üniversitesi Hastanesi’nde yatan hastaların hasta hakları konusundaki bilgi düzeyi. Erciyes Tıp Dergisi, 29(4), 303−311.
• Halpern-Manners, A., Schnabel, L., & Hernandez, E.M. (2016). The Relationship between education and mental health: New evidence from a discordant twin study. Education and Mental Health, 95(1), 107−132.
• Heide, I., Wang, J., Droomers, M., Spreeuwenberg, P., Rademakers, J., & Uiters, E. (2015). The relationship between health, education, and health literacy: Results from the Dutch adult literacy and life skills survey. Journal of Health Communication:International Perspectives, 18, 172−184.
• İnanç, D.Ç., Baysal, S.U., Çetin, Z., Coşgun, L., Taviloğlu, K., & Ünüvar, E. (2008). Çocukluk çağında yaralanma kontrolü: Ailenin davranışı ve güvenlik danışmanlığı. Türk Pediatri Arşivi, 43, 127−134.
• Jankovic, S., Stojisavljevic, D., Jankovic, J., Eric, M., & Marinkovic, J. (2014). Association of socioeconomic status measured by education, and cardiovascular health: A population-based cross-sectional study. BMJ Open, 4, 1−10.
• Karasar, N. (2006). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kemptner, D., Jürges, H., & Reinhold, S. (2011). Changes in compulsory schooling and the causal effect of education on health: Evidence from Germany. Journal of Health Economics, 30, 340−354.
• Koruk, İ., Şahin, T.K., & Demir, L.S. (2007). Konya Fazilet Uluışık Sağlık Ocağı bölgesindeki 15-49 yaş grubu ev kadınlarında hipertansiyon prevalansı, farkında olma, tedavi ve kontrol altına alma durumu. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 6(1), 51−58.
• Koştu, N., & Taşçı, K.D. (2009). 15-49 yaş evli kadınların üreme sağlığını koruyucu tutumlarının belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 12(1), 91−97.
• Kutlu, R., Işıklar-Özberk, D., & Görkemli, H. (2017). İnfertil kadınlarda metabolik sendrom ve uzun dönem kronik sağlık sorunları sıklığı. İstanbul Med J, 18, 210−217.
• Li, J., & Powdthavee, N. (2015). Does more education lead to better health habits? Evidence from the school reforms in Australia. Social Science & Medicine, 127, 83−91.
• Ljungdahl, S., & Bremberg, S.G. (2015). Might extended education decrease inequalities in health?—a meta-analysis. European Journal of Public Health, 25(4), 587−592.
• Lynch, J.L., & Hippel, P.T. (2016). An education gradient in health, a health gradient in education, or a confounded gradient in both?. Social Science & Medicine, 154, 18−27.
• Mazzonna, F. (2014). The long lasting effects of education on old age health: Evidence of gender differences. Social Science & Medicine, 101, 129−138.
• Nesanır, N., & Eser, E. (2010). Türkiye’de sağlık alanında kullanılmak üzere bir sosyoekonomik indeks denemesi. TAF Preventive Medicine Bulletin, 9(4), 277−288.
• Özcan, F. (2017). Sociodemographic characteristics and smoking status of marriage applicants in Izmit, Turkey. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care Electronic Journal, 11(3), 152−158.
• Peters, S., Baker, D.P., Dieckmann, N.F., Leon, J., & Collins, J. (2010). Explaining the effect of education on health: A field study in Ghana. Psychological Science, 21(10), 1369−1376.
• Ross, C.E., & Wu, C. (1995). The links between education and health. American Sociological Review, 60, 719−745.
• Ross, C.E., & Mirowsky, J. (2010). Gender and the health benefıts of education. The Sociological Quarterly, 51, 1−19.
• Silles, M.A. (2009). The causal effect of education on health: Evidence from the United Kingdom. Economics of Education Review, 28, 122−128.
• Şahin, S., Boydak, B., Savaş, S., Yalçın, M.A., & Akçiçek, F. (2011). Acil servise başvuran 65 yaş ve üzeri hastaların özellikleri. Akademik Geriatri Dergisi, 3(1), 41−46.
• Şahin, E., Dilek, B., Baydar, M., Kösehasanoğulları, M., Uçku, R., & Öncel, S. (2013). Kırk beş yaş ve üzeri hastalarda radius distal uç kırıklarından sonra osteoporoz farkındalığı ve etkileyen faktörler. Türkiye Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Dergisi, 59, 52−56.
• Toprakçı, E. (2013). Sınıf Yönetimi. Ankara: Pegem Akademi.
• TUİK. (2017). Ölüm Nedeni İstatistikleri, 2016. Erişim Tarihi: 17.05.2017, http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=24572.
• Türker, İ., Gürsoy, H., Özyılkan, E., Dönderici, Ö., Kaya, P., & Deveci, B. (2008). Dahiliye yoğun bakım ünitesine yatan hastaların yatış nedenlerinin ve sürelerinin incelenmesi. İç Hastalıkları Dergisi, 15(2), 102−104.
• Türkleş, S., Yılmaz, M., Özcan, A., Öncü, E., & Karataş, B. (2013). Kadınlarda ruh sağlığını ve aile işlevlerini etkileyen etmenler. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 16(3), 154−162.
• Türkkahraman, M. (2009). Teorik ve fonksiyonal açıdan toplumsal kurumlar ve kurumlararası ilişkiler. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(2), 25−46.
• Tüylüoğlu, Ş., & Tekin, M. (2009). Gelir düzeyi ve sağlık harcamalarının beklenen yaşam süresi ve bebek ölüm oranı üzerindeki etkileri. Çukurova Üniversitesi İİBF Dergisi, 13(1), 1−31.
• Üst, Z.M., Pasinlioğlu, T., & Özkan, H. (2013). Doğum eyleminde gebelerin anksiyete düzeylerinin incelenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 16(2), 110−115.
• Yardım, M.S., & Özcebe, H. (2010). Ankara ili Çankaya ilçesinde 25 yas ve üzeri nüfusun sağlık düzeyinde sosyoekonomik farklılıklar. Ege Tıp Dergisi, 49(1), 19−30.
• Yardımcıoğlu, F. (2013). Eğitim ve sağlık ilişkisi: Panel eşbütünleşme ve panel nedensellik analizi. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(1), 49−74.
• Zajacova, A., Hummer, R.A., & Rogers, R.G. (2012). Education and health among U.S. working-age adults: A detailed portrait across the full educational attainment spectrum. Biodemography and Social Biology, 58, 40−61.
• Zhong, H. (2015). Does a college education cause better health and health behaviours?. Applied Economics, 47(7), 639−653.
• Zhong, H. (2016). Effects of quantity of education on health: A regression discontinuity design approach based on the Chinese Cultural Revolution. China Economic Review, 41, 62−74.
• Zincir, H., Taşçı, S., Kaya-Erten, Z., & Başer, M. (2008). Huzurevinde yaşayan yaşlı bireylerin yaşam kalitesi ve depresyon düzeyleri ve etkileyen faktörler. Sağlık Bilimleri Dergisi, 17(3), 168−174.