TÜRK MİMARİ ESERLERİNDEKİ GEOMETRİK DESENLERİN GEOMETRİ ÖĞRETİMİNDE KULLANILABİLİRLİĞİNE İLİŞKİN ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİ

Yıl 2021, Cilt: - Sayı: 58, 362 - 389, 03.05.2021

Beyda Topan Figen Bozkus

Öz

Özet: Bu çalışmada, Türk mimari eserlerindeki desenlerin geometri öğretiminde kullanılabilirliğine yönelik ortaokul matematik öğretmenlerinin görüşlerini ortaya koymak amaçlanmıştır. Tarama modeli ile gerçekleştirilen çalışma 62 ortaokul matematik öğretmeni ile yürütülmüştür. Çalışmanın verileri araştırmacılar tarafından hazırlanan görüş formu aracılığıyla toplanmıştır. Bu formda öğretmenlerin demografik özelliklerini, desenleri geometri kazanımları ile ilişkilendirmelerini ve bu desenlerin geometri öğretiminde kullanılabilirliğine ilişkin görüşlerini öğrenmeye yönelik sorulara yer verilmiştir. Elde edilen veriler içerik analizine tabi tutulmuştur. Araştırmanın sonucunda, öğretmenlerin Türk mimarisinde kullanılan beş farklı deseni ortaokul geometri kazanımları ile yüksek oranda ilişkilendirdikleri saptanmıştır. Bu desenlerin geometri öğretiminde kullanılmasının öğrencilere duyuşsal, bilişsel, farkındalık ve günlük hayata ilişkin olumlu etki edebileceği yönünde bildirilen görüşlerin yanında olası güçlüklere de dikkat çekildiği görülmüştür.
Anahtar sözcükler: Türk mimari eserlerindeki desenler, geometri öğretimi, ortaokul matematik öğretmenleri

Anahtar Kelimeler

Türk mimari eserlerdeki desenler, geometri öğretimi, ortaokul matematik öğretmenleri

Kaynakça

• Abas, S. J. (2001). Islamic geometrical patterns for the teaching of mathematics of symmetry. Symmetry: Culture and Science, 12(1-2), 53-65.
• Adam, S. (2002). Ethnomathematics in the Maldivian curriculum. In M. Monteiro (Eds.), Proceedings of the 2nd International Congress on Ethnomathematics (ICEM2), Ouro Preto, MG, Brazil: Lyrium Comunicação Ltda.
• Aksoy, Y. & Bayazıt, İ. (2014). Simetri kavramının öğrenim ve öğretiminde karşılaşılan zorlukların analitik bir yaklaşımla incelenmesi. E. Bingölbali ve M. F. Özmantar (Ed.). İlköğretimde karşılaşılan matematiksel zorluklar ve çözüm önerileri. Ankara: Pegem Akademi.
• Akuysal, N. (2007). İlköğretim 7. sınıf öğrencilerinin 7. sınıf ünitelerindeki geometrik kavramlardaki yanılgıları. Yayınlanmamış doktora tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya
• Arık, M. & Sancak, M. (2007). Pentapleks kaplamalar. Ankara: Tübitak.
• Atasay, M. &Erdoğan, A. (2017). Matematik ile sanatın ilişkilendirilmesi: Mandala desenlerinin simetri öğretiminde kullanımı. Journal of Instructional Technologies & Teacher Education, 6(2), 58-77.
• Avrupa Komisyonu, (2011). Avrupa’da matematik eğitimi: Temel zorluklar ve ulusal politikalar. [Available online at: http://eacea.ec.europa.eu/Education/eurydice/ documents/thematic_reports/132TR.pdf], Retrieved on June 9, 2020.
• Ay, Y. & Başbay, A. (2017). Çokgenlerle ilgili kavram yanılgıları ve olası nedenler. Ege Eğitim Dergisi, 18(1), 83-104.
• Bulut, S., Boz, B. &Yavuz, F. D. (2016). 7. sınıf matematik ders kitaplarında dönüşüm geometrisi işlenişinin öğretim programları açısından değerlendirilmesi. İlköğretim Online, 15(4), 1164-1190. [Çevrim-içi: ilkogretim-online.org.tr], Erişim Tarihi: 30.10.2020.
• Bülbül, B. Ö. & Güven, B. (2020). Öğretmen adaylarının geometrik düşünme alanlarının değişimi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 48, 431-453.
• Büyüköztürk, Ş., Akgün, Ö. E., Demirel, F., Karadeniz, Ş. & Çakmak, E. K. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Clements, D. H., & McMillen, S. (1996). Rethinking "concrete" manipulatives. Teaching Children Mathematics, 2(5), 270-279.
• Dabbour, L. M. (2012). Geometric proportions: The underlying structure of design process for Islamic geometric patterns. Frontiers of Architectural Research, 1(4), 380-391.
• D'Ambrosio, U., & D'Ambrosio, B. S. (2013). The role of ethnomathematics in curricular leadership in mathematics education. Journal of Mathematics Education at Teachers College, 4(1), 369-378.
• Duru, A. & İşleyen, T. (2005). Matematik ve sanat. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 479-491.
• Ekinci, Y., Köksal, E.A., Öztürk, S. & Utku, G. (2012). Selçuklu geometrik motifleri bakımından Niğde`deki sanat eserlerinin ilköğretim 2. kademe matematik dersinde kullanılması. 10. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi Bildiri Kitabı.
• Gough, J. (2008). Fixing misconceptions: Length, area and volume. Australian Mathematics Teacher, 64(2), 34-35.
• Heally, K. T. (2004). The effects of integrating visual art on middle school students’ attitude toward mathematics. Unpublished master’s thesis, University of Alaska, Anchorage.
• Heddens, J. W. (2005). Improving mathematics teaching by using manipulatives. [Available online at: http://www.fed.cuhk.edu.hk/~fllee/mathfor/edumath/9706/13hedden.html], Retrieved on January 10, 2010.
• Hickman, R., & Huckstep, P. (2003). Art and mathematics in education. Journal of Aesthetic Education, 37(1), 1-12.
• İnci-Kuzu, Ç., Dağtekin, E. ve Bozan, S. (2017). Geometrinin resim sanatına yansımaları. Journal of International Social Research, 10(49), 212-217.
• İpek, J. & Özmüş, P. (2014). Anadolu süslemelerindeki geometri. Ege Eğitim Dergisi, 15(2), 521-537.
• İpek, J., Özmüş, P., Giziroğlu, G. & Kıyak, F. (2010). Matematik öğretmen adaylarının dinamik geometri yazılımı ile matematik ve sanata bakışları: “Piet Mondrian Örneği”. 12. Uluslararası Eğitimde Yeni Yönelimler Kongresi Bildiri Kitabı, 1169-1174.
• Jurdak, M. (2016). Real-world problem solving from the perspective of ethnomathematics. In M. Jurdak (Eds.), Learning and teaching real world problem solving in school mathematics, (pp. 121-134). Cham: Springer.
• Lipovec, A. (2009). Prototypical reasoning in developing early geometric concepts. Proceedings of the 3rd International Conference Currıculums of The Early And Compulsory Educatıon, 427-437.
• Ma, L. (1999). Knowing and teaching elementary mathematics: Teachers' understanding of fundamental mathematics in China and the United States. Hillsdale, NJ: Erlbaum.
• Majewski, M. (2011). Geometric ornaments in Istanbul. Proceedings of the 16th Asian Technology Conference in Mathematics, 19-23.
• Majewski, M. (2013). Art & architecture as a source of inspiration for students’ projects in mathematics. Proceedings of The 1st Meeting of Asian Technology Conference in Mathematics Korea, 37-52.
• Marchis, I. (2008). Geometry in primary school mathematics. Educatia, 21(6), 131-139. Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook (2nd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Milli Eğitimi Bakanlığı [MEB] (2017). Matematik dersi öğretim programı (İlkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Ankara: MEB Yayınları.
• Okazaki, M., & Fujita, T. (2007). Prototype phenomena and common cognıtıve paths in the understanding of the inclusion relations between quadrilaterals in Japan and Scotland. Proceedings of The 31st Conference of the Internatıonal Group for the Psychology of Mathematics Education, 4, 41-48.
• Owens, K. (2014). The impact of a teacher education culture-based project on identity as a mathematically thinking teacher. Asia-Pacific Journal of Teacher Education, 42(2), 186-207.
• Pickreign, J. (2007). Rectangle and rhombi: How well do pre-service teachers know them? Issues in The Undergraduate Mathematics Preparation of School Teachers, 1. [Online: http:// www.k-12prep.math.ttu.edu], Retrieved on February 10, 2019.
• Serfiçeli, Z. & Atmaz, D. (2019). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu matematik 8. sınıf ders kitabı. Ankara: Kök-e Yayıncılık.
• Soyupak, O. (2016). Selçuklu geometrik desenleri arasında yer alan yıldız sembolünün günümüz ürünleri üzerindeki yansımaları. Uluslararası Geçmişten Geleceğe Sanat Sempozyumu Bildirileri Kitabı, 232.
• Uğurel, I., Tuncer, G. & Toprak, Ç. (2013). Matematiği sanatla ilişkilendiren bir öğretim uygulaması tasarlamak mümkün müdür? Öğretmen adaylarının çalışma örnekleri. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 6(4), 455-476.
• Verner, I., Massarwe, K., & Bshouty, D. (2019). Development of competencies for teaching geometry through an ethnomathematical approach. The Journal of Mathematical Behavior, 56, 100708. [Çevrim-içi: www.elsevier.com/locate/jmathb], Retrieved on June 5, 2020.
• Yılmaz, K., & Çolak, R. (2011). Kavramlara genel bir bakış: Kavramların ve kavram haritalarının pedagojik açıdan incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1), 185-204.
• Webb, C. (2019). Art in the mathematics classroom: Islamic geometry. Mathematics Teaching, (269), 20–23.
• Webb, P., & Feza, N. (2005). Assessment standards, Van Hiele levels, and grade seven learners' understandings of geometry. Pythagoras, 2005(62), 36-47.
• Žilková , K. (2014). Parallelogram conceptions and misconceptions of students who study to become teachers in pre-primary and primary education. Indian Journal of Applied Research, 4(7), 128-130.