BELİREN YETİŞKİNLİK DÖNEMİNDE ROMANTİK İLİŞKİ DOYUMUNUN YORDAYICISI OLARAK BENLİK AYRIMLAŞMASI, OTANTİKLİK VE DEPRESYON

Yıl 2021, Sayı: 58, 334 - 361, 03.05.2021

Büşra Yılmaz Bülent Gündüz

Öz

Bu çalışmanın amacı; romantik ilişkisi olan beliren yetişkinlerin, romantik ilişki doyumu ile benlik ayrımlaşması, otantiklik ve depresyonları arasındaki ilişkiyi incelemektir. Çalışma kapsamında raslantısal örnekleme yöntemiyle 18-26 yaş aralığındaki 801 katılımcıya ulaşılmıştır. Veriler “İlişki İstikrarı Ölçeği-İlişki Doyumu Alt ölçeği”, “Benlik Ayrımlaşması Ölçeği”, “Otantiklik Ölçeği” ve “Beck Depresyon Envanteri” ile toplanmış; demografik bilgilere araştırmacıların hazırladığı “Kişisel Bilgi Formu” aracılığıyla ulaşılmıştır. Analizler kapsamında Kolmogorov-Smirnov normallik testi, korelasyon ve regresyon analizi ile iki bağımsız örneklem t-testi ve F testi uygulanmıştır. Analiz sonucunda benliğin ayrımlaşması ve otantiklik ile romantik ilişki doyumu arasında pozitif yönlü, depresyon ve romantik ilişki doyumu arasında negatif yönlü ilişki saptanmıştır. Analizlere göre romantik ilişki doyumunu yordamaya en büyük katkıyı otantiklik yapmaktadır. Cinsiyete göre inceleme yapıldığında sonuçlar diğer değişkenler için farklılaşmazken, erkeklerin benlik ayrımlaşma düzeyinin kadınlardan yüksek olduğunu göstermiştir. Öğrenim durumuna göre, lise mezunu katılımcıların depresyon ve ilişki doyumlarının diğer gruplara oranlar daha yüksek olduğu saptanmıştır. Bir diğer sonuç, evli olduğunu belirten katılımcıların romantik ilişki doyumlarının ve otantiklerinin daha fazla olduğu şeklindedir. İlişki süresine göre inceleme yapıldığında, dört yıldan fazla birlikte olan katılımcıların depresyon düzeylerinin düşük düzeyde ve daha yüksek benlik ayrımlaşmasına sahip olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Beliren Yetşikinlik, Romantik İlişki Doyumu, Benliğin Ayrımlaşması, Otantiklik, Depresyon

Kaynakça

• Acar, T. Ve Voltan Acar, N. [2013]. Babam ve oğlum filmi’nin çok kuşaklı/kuşaklararası aile terapisinin temel kavramları açısından değerlendirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 37-53.
• Açıkgöz, S.C. (2019). Depresyon, panik bozukluk ve yaygın anksiyete bozukluğunun psikolojik sağlamlık/dayanıklılık ile ilişkisi. Yüksek Lisans Tezi, Okan Üniversitesi, İstanbul.
• Akbay Evin, S. (2015). Ana babaya bağlanma ile romantik yakınlık ve otantik benlik arasındaki ilişkilerde bağlanma stillerinin aracı rolünün incelenmesi. Doktora Tezi, Mersin Üniversitesi, Mersin.
• Akçagöz, H. (2017). Çalışan kadınların benlik kavramı ile depresyon durumunun incelenmesi; benlik kavramı ve ideal benlik kavramı arasındaki fark ile depresyon durumunun değişkenler açısından belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Üsküdar Üniversitesi, İstanbul.
• Akiskal H.S., Bourgeois M.L., Angst J. and others. (2000). Re-evaluating the prevalance of and diagnostic composition within the broad clinical spectrum of bipolar disorders. Journal of Affective Disorders, 59, 5-30.
• Arıcı, S. (2019). Okul öncesi dönem çocuklarının ebeveynlerinin otantiklik düzeyleri ile çocuklarının yaratıcılıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, İzmir.
• Arnett, J. J. (2000). Emerging adulthood: a theory of development from the late teens through the twenties. American Psychologist, 55, 469-480.
• Atangana, E. (2015). The relationship between differentiatition of self, marital expectations and marital satisfaction for the middle and later stage married adults. Doctoral Dissertation, Capella University, Abd.
• Aydoğan, D. ve Kalkan, E. (2018). Evlilik ilişki kalitesini benlik açısından değerlendirme: benlik farklılaşması ve ilişkisel özgünlük. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(1), 174-189.
• Barnett, R. V. and Yıldırım, F. (2017). Comparing the effects of some variables on passionate love among young people: a cross-cultural study. In N.R. Silton. (Ed.), Family Dynamics and Romantic Relationships in a Changing Society, 62-83
• Baylan, B. (2018). Çiftlerin algıladıkları ebeveynlik biçimleri ve erken dönem uyum bozucu şemaların romantik ilişki bileşenleri ile etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Üsküdar Üniversitesi, İstanbul.
• Bowen, M. (1978). Family therapy in clinical practice. New York: J. Aronson.
• Boz, A. (2016). Okul yöneticilerinin otantik liderlik davranışları ile okulların akademik iyimserlik ve öğretmenlerin örgütsel sinizm düzeyleri. Doktora Tezi, Dicle Üniversitesi, Diyarbakır.
• Bozkurt, T. (2019). Üniversite öğrencilerinin otantiklik, sosyal bağlılık ve belirsizliğe tahammülsüzlük özelliklerinin sakin benlik düzeylerini yordayıcılığı. Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Brunell, A.B., Cascio, E.V., Davis, P., Goldman, M.B., Heppner, W., Kernis, M.H. and Webster, D.G. (2010). Dispositional authenticity and romantic relationship functioning. Personality and İndividual Differences, 48, 900-905.
• Bulduk, S. ve Işık, E. (2015). Psychometric properties of the differentiation of selfınventory-revised in turkish adults. Journal of Marital and Family Therapy, 41(1), 102-112.
• Buluş, M. ve Cevher, F. N. (2006). Okul öncesi eğitim kurumlarında devam eden 5-6 yaş çocuklarında akademik benlik saygısı. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 28-39.
• Büyükşahin, A. (2006). Çokboyutlu ilişki ölçeği: geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi, 16(2), 97-105.
• Büyükşahin, A., Hasta, D. ve Hovardaoğlu, S. (2005). İlişki istikrarı ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikoloji Yazıları, 8(16), 25-35.
• Bush, A. L.; Knee, R.; Lin, H. L. And Uysal, A. (2012). The association between self concealment from one's partner and relationship well-being. Personality and Social Psychology Bulletin, 38 (1), 39–51.
• Clark, R. N. and Mills, T. J. (2001). Roles of research scientists in natural resource decision making. Forest Ecology and Management, 153, 189-198.
• Costa, M. E., Gouveia, T. and Schulz, M. S. (2015). Authenticity in relationships: predicting caregiving and attachment in adult romantic relationships. Journal of Counseling Psychology, 63(6), 736-744.
• Çetiner P. ve Mert, A. (2018) Üniversite öğrencilerinin üniversite yaşamına uyum ile benlik ayrımlaşması arasındaki ilişkinin incelenmesi. Sakarya University Journal Of Education, 8(3), 190-204. Çırakoğlu, O.C. ve Tezer, E. (2010). Kontrol odağı ve eleştirel düşünmenin üniversite öğrencilerinin ilişki doyumsuzluklarına verdikleri tepkiler üzerindeki yordayıcı rolü. Türk Psikoloji Yazıları, 13 (26), 29-41.
• Dendy, A. K. And Skowron, E. A. (2004). Differentiation of self and attachment in adulthood: relational correlates of effortful control. Contemporary Familys 90 therapy, 26(3), 337–357.
• Dönerce, A. (2018). Obsesif kompulsif bozukluk (okb) tanısı almış hastalarda yaşam kalitesi, romantik ilişki doyumu ve ilişki niteliğinin arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Üsküdar Üniversitesi, İstanbul.
• Ercan, L. ve Eryılmaz, A. (2011). Beliren yetişkinlikte romantik yakınlığı başlatma ve algılanan kontrol. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(2), 359-380.
• Friedlander, M., L. and Skowron, E. A. (1998). The differentiation of self inventory: development and initial validation. Journal Of Counselling Psychology, 45(3), 235-246.
• Goldman, B.M. and Kernis, M.H. (2006). A multicomponent conceptualization of authenticity: theory and research. Advances in Experimental Social Psychology, 38, 283-357.
• Göçmen, B.S. (2018). Benlik farklılaşması ile cinsel benlik şemaları ve cinsel doyum arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Üsküdar Üniversitesi, İstanbul. Hisli, N. (1989). Beck Depresyon envanterinin üniversite öğrencileri için geçerliği güvenirliği. Psikoloji Dergisi, 23, 3-13.
• İlhan, T. ve Özdemir, Y. (2013). Otantiklik ölçeği’nin türkçe’ye uyarlanması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5 (40), 142-153.
• Kahveci, A. G. (2016). Evli çiftlerde evlilik uyumu, evlilik çatışma biçimi ve depresyon düzeylerinin değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi, İstanbul.
• Koşucu, D. (2016). Otantiklik ile ruh sağlığı ve yaşam doyumu ilişkilerinde ontolojik iyi oluşun aracı rolü. Yüksek Lisans Tezi, Arel Üniversitesi, İstanbul.
• Kuzu Gür, Z. G. (2017). Çalışan evli kadınların evlilik uyum düzeyleri ile depresyon düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Üsküdar Üniversitesi, İstanbul.
• Kalkan, E. (2018). Evlilik ilişki kalitesinin benliğin ayrımlaşması ve özgünlük bağlamında incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Gaziantep.
• Karimiyan, N., Raisi, S. J., Mohammadi, K. and Sadeghifard, M. (2014). ınvestigating the relationship between fear of intimacy and authenticity in relation to the marital relationship satisfaction of married employees of sanandaj. International Journal of Basic Sciences and Applied Research, 3(9),658-662.
• Keiley, M. K. and Timm, T. M. (2011). The effects of differentiation of self, adult attachment and sexual communication on sexual and marital satisfaction: a path analysis. Journal of Sex and Marital Therapy, 37, 206-223.
• Korkut, Y. ve Şendil, G. (2012). Evli çiftlerdeki çift uyumu ve evlilik çatışmasının demografik özellikler açısından incelenmesi. Psikoloji Çalışmaları Dergisi, 28, 15-34.
• Lauer, R.H. and Lauer, J.C. (1997). Marriage and family: The quest for intimacy. New York: Mc Graw Hill, 203-223, 246-266.
• Lopez, F. G. and Rice, K. G. (2006). Preliminary development and validation of a measur of relationship authenticity. Journal of Counseling Psychology, 53(3), 362-371.
• Morgan, C. T. (2009). Psikolojiye Giriş. (R. Eski ve S. Karakaş, Çev. Ed.) Konya: Eğitim.
• Neyer, F. J. and Voigt, D. (2004). Personality and social network effects on romantic relationships: a dyadic approach. European Journal of Personality, 18(4), 279-299.
• Özaydın, H. M. (2016). Varoluşsal boşluğu tahmin eden etkenler: ilişki doyumu, günlük uğraşlarda bulunan anlam ve değer, sağlık ve sosyodemografik faktörler. Yüksek Lisans Tezi, Nişantaşı Üniversitesi, İstanbul. Öztahtacı, D. (2017). Evli kadınlarda evlilik doyumu, yetişkin bağlanma stilleri ve depresyon düzeyinin ilişkisinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Gaziantep.
• Polat, K. (2014). Evli bireylerde çift uyumu ve bazı psikolojik belirtilerin benliğin ayrımlaşması açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Osman Paşa Üniversitesi, Tokat.
• Rusbult, C. E. (1983). A longitudinal test of the investment model: the development. (and deterioration) of satisfaction and commitment in heterosexual involvements. Journalof Personality And Social Psychology, 45(1), 101-117.
• Saraç, A. (2013). Üniversite öğrencilerinin romantik ilişki doyumunu yordamada akılcı olmayan inançlar ve evlilik öncesi ilişki algılarının rolü. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana. Skowron, E. A. (2000). The role of differentiation of self in marital adjusment. Journal of Counselling Psychology, 47(2), 229-237.
• Smith, H.A. (2011). The association between depressive syptoms, relationship satisfaction and self-and partner-attributions. Doctoral Dissertation, Old Dominion University, Abd.
• Soğancı, D. (2017). Bağlanma stillerinin romantik ilişki doyumu üzerindeki etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Üsküdar Üniversitesi, İstanbul.
• Nart, H.T. (2019). Çalışan ve çalışmayan kadınların depresyon, anksiyete ve benlik saygı düzeylerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi, İstanbul.
• Neff, K. D. and Suizzo, M. A. (2006). Culture, power, authenticity and psychological well-being within romantic relationships: a comparison of european american and mexican americans. Cognitive Development, 21(4), 441–457.
• Tanış, B.B. (2019). Depresyon ve sosyal destek ilişkisinde sosyal beceri ve duygusal farkındalığın aracı rolünün incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, İstanbul.
• TDK. (2011). Türkçe sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Theran, S. (2011). Authenticity in relationships and depressive symptoms: a gender analysis. Personality and Individual Differences, 51(4),423-428.
• Tıraş, M. N. (2018). Perinatal dönemde paternal depresyon ve evlilik uyumu ilişkisi. Uzmanlık Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Togay, A. (2016). Evli bireylerin kendini saklama eğilimi, öfke ifade tarzı ve otantiklikleri arasındaki ilişkiler. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara
• Tutarel-Kışlak, Ş. (1995). Cinsiyet, evlilik uyumu, depresyon ile nedensel ve sorumluluk yüklemleri arası ilişkiler üzerine bir araştırma. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Uçar, S. (2018). Beliren yetişkinlikte romantik ilişki deneyimleri. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Yıldız, Z.Ö. (2018). Evlilik doyumunun öncülleri ve sonuçları: depresyon, kaygı, erken dönem uyumsuz şemalar. Yüksek Lisans Tezi, Işık Üniversitesi, İstanbul.