HUKUK FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNİN ÇOCUK İSTİSMARI VE İHMALİNE YÖNELİK FARKINDALIK DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2021, Sayı: 60, 96 - 121, 12.11.2021

Çiğdem Aytekin Minela Dulic Zeynep Pulat

Öz

Çocuk ihmal ve istismarı (Çİİ), dünya çapında son derece ciddi ve yaygın bir sorun olup; çocuğa yönelik her türlü zarar verici davranışı kapsayan, çocuk üzerinde ciddi olumsuz etkileri olan ve etkileri yetişkinliğe kadar uzanan kötü bir muameledir. Bu derece olumsuz etkileri olan Çİİ’ye yönelik çocukların korunması, Çocuk Hakları Sözleşmesi ve diğer birçok protokolle güvence alıntına alınmıştır. Özellikle çocukların mağdur olduğu, yargıya yansımış durumlarda adalet çalışanlarının istismar ve ihmal durumuna yönelik risk faktörleri ile bunların çocuk üzerindeki etkilerinin farkında olması, çocuğun içinde bulunduğu durumu daha doğru değerlendirmelerini, buna bağlı olarak hukuksal bağlamla birlikte çocuk için en doğru kararları vermelerini sağlayacaktır. Bu düşünceden yola çıkılarak çalışmada, yargıç/hâkim, savcı veya avukat adayları olarak hukuk fakültesi öğrencilerinin Çİİ’ye yönelik farkındalıkları hakkında bilgi edinmek amaçlanmıştır. Veriler Çocuk İstismarı ve İhmalinin Belirti ve Risklerini Tanılama Ölçeği ile toplanmıştır. Çalışmadan elde edilen sonuçlara göre; hukuk fakültesi öğrencilerinin Çİİ’ye yönelik farkındalık düzeylerinin orta düzeyde olduğu; kızların puan ortalamalarının istatistiksel olarak anlamlı derecede erkek öğrencilerden daha yüksek olduğu; puan ortalamalarının sınıf düzeyi ve Çİİ’ye yönelik ders alma durumuna göre anlamlı derecede farklılaşmadığı görülmüştür. Hukuk fakültesi öğrencilerinin Çİİ’ye yönelik farkındalıklarının yeterli düzeyde olmadığı, eğitimleri sırasında zorunlu ders içerikleriyle ve mezuniyet sonrası hizmet içi eğitimlerle desteklenmelerinin önemli olacağı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

çocuk istismarı, çocuk ihmali, hukuk öğrencileri, farkındalık

EXAMINING AWARENESS LEVELS OF STUDENT AT FACULTY OF LAW ABOUT CHILD ABUSE AND NEGLECT

Öz

Child neglect and abuse is a maltreatment that includes all kinds of harmful behavior towards the child, has serious negative effects on the child and its effects extend to adulthood. Especially in cases where children are victims and if a justice situation appears, justice workers should be aware of the risk factors of abuse and negligence and their consequences for the child. It is necessary to evaluate the situation more accurately and according to this, with the legal context enable the implementation of the process by making the most accurate decisions for the child. Based on this idea, it was aimed to obtain information about the awareness of law faculty students regarding child neglect and abuse as judge, prosecutor or lawyer candidates. Data were collected with the Scale of Identifying the Symptoms and Risks of Child Abuse and Neglect. According to the results; law faculty students' awareness of child neglect and abuse is at a medium level; the main scores of the female students were statistically significantly higher than the male students; it was observed that the main scores do not significantly differ according to grade level and level of taken course about child neglect and abuse. It can be said that law faculty students' awareness of child neglect and abuse is not at a sufficient level.

Anahtar Kelimeler

child abuse, child neglect, law students

Kaynakça

• Acehan, S., Bilen, A., Ay, M. O., Gülen, M., Avcı, A. & İçme, F. (2013). Çocuk İstismarı ve İhmalinin Değerlendirilmesi. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, 2013, 22(4), 591-614.
• Akgün Kostak, M., & Vatansever, C. (2015). Sağlık Bilimleri Fakültesi Öğrencilerinin Çocuk İstismar ve İhmali İle İlgili Görüş ve Düşünceleri. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 2(1), 1-11. doi:10.17681/hsp.79915
• Aktay, M. (2020). İstismar ve İhmalin Çocuk Üzerindeki Etkileri ve Tedavisi. Gelişim ve Psikoloji Dergisi (GPD), 1(2), 169-184.
• Andrews, S. J. & Lamb, M. E. (2021). Lawyers’ Question Repetition and Children’s Responses in Scottish Criminal Courts. Journal of Interpersonal Violence 2021, 36(1-2), 276–296. https://doi.org/10.1177/0886260517725739
• Aybek, B. & Aslan, S. (2017). An Analysis of the Self-Regulation Levels of Prospective Teachers in terms of Certain Variables. Journal of Theory and Practice in Education, 13(3), 455-470.
• Aydoğdu, Ü. R., Karamustafaoğlu, O. & Bülbül, M. Ş. (2017). Akademik Araştırmalarda Araştırma Yöntemleri ile Örneklem İlişkisi: Doğrulayıcı Doküman Analizi Örneği. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 2017(30), 556-565. doi:http://dx.doi.org/10.14582/DUZGEF.1803
• Babahanoğlu, R., & Özdemir, S. (2016). Aile İçi Şiddetin Çocuk Üzerindeki Etkisi Konusunda Sosyal Hizmet ve Hukuk Fakültesi Öğrencilerinin Görüşlerinin İncelenmesi. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(2), 1067-1088. doi:10.17218/hititsosbil.280831
• Bahadır, V. (2018). Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Uzmanlık Öğrencilerinin Çocuk İstismarı ve İhmali Hakkında Bilgi, Tutum ve Farkındalık Düzeylerinin Değerlendirilmesi ile Eğitim İhtiyaçlarının Belirlenmesi (Yayınlanmamış Tıpta Uzmanlık Tezi). Kocaeli Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Kocaeli.
• Bakır, E. & Kapucu, S. (2017). Çocuk İhmali ve İstismarının Türkiye’de Yapılan Araştırmalara Yansıması: Bir Literatür İncelemesi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 2017, 4(2), 13-24.
• Başdaş, Ö. & Bozdağ, F. (2018). Hemşirelerin Çocuk İstismarı ve İhmalinin Belirti ve Risklerini Tanılama Durumlarının Belirlenmesi. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 11(3), 267-275. https://doi.org/10.26559/mersinsbd.394749
• Berkmen, B. & Seçim, G. (2018). 8-10 Yaş Çocuğa Sahip Ebeveynlerin Çocuğa Yönelik Cinsel İstismar Hakkındaki Görüşlerinin İncelenmesi. Aile Psikolojik Danışmanlığı Dergisi, 1(1), 65-85.
• Burç, A. (2014). Hemşirelerin Çocuk İstismarı ve İhmalinin Belirti ve Riskleri Tanılama Düzeyi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Erzurum.
• Cankardaş, S. (2018). Çocukluktan Yetişkinliğe Duygusal İhmal ve Etkileri. Online Psikoloji Dergisi (ONTO), 2018(15), 47-51.
• Chan, A. C. Y., Cheng, W. L., Lin, Y. N., Ma, K. W., Mark, C. Y., Yan, L. C., Yim, K. W., Yim, P. Y. & Ho, G. W. K. (2020). Knowledge and Perceptions of Child Protection and Mandatory Reporting: A Survey of Nurses in Hong Kong. Comprehensive Child and Adolescent Nursing, 43(1), 48-64. doi:10.1080/24694193.2018.1561763
• Clement, M. E., Berube, A. & Chamberland, C. (2016). Prevalence and Risk Factors of Child Neglect in the General Population. Public Health, 138(2016), 86-92. http://dx.doi.org/10.1016/j.puhe.2016.03.018
• Çalışkan, D. & Yılmaz, B. (2015). Bir Hastanede Çalışan Hemşirelerin Çocuk İhmal ve İstismarına Yönelik Bilgi Düzeyi ve Yaklaşımlarının İncelenmesi. Kastamonu Sağlık Akademisi, 4(2), 75-89. doi: 10.25279/sak.404187
• Çetin, E., Koç, E. M. & Aksoy, H. (2021). İzmir’deki Aile Hekimliği Asistanlarının Çocuk İstismarı ve İhmali Konusundaki Bilgi Düzeylerinin Değerlendirilmesi. STED / Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 30 (1), 9-17. doi:10.17942/sted.781875
• Çopur, A., Balcı, E. & Günay, O. (2019). Sağlık Meslek Lisesinde Görev Yapan Öğretmenlerin Çocuk İhmal ve İstismarı Konusundaki Bilgi Düzeylerinin Belirlenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(63), 808-813. http://dx.doi.org/10.17719/jisr.2019.3277
• Erkan, I. (2018). Türkiye’de Çocuk İstismarı Konusunda Yayımlanan Lisansüstü Tezlerinin Adli Bilimler Açısından Değerlendirilmesi. ACU Sağlık Bilimleri Dergisi 2018, 9(4), 410-413. https://doi.org/10.31067/0.2018.49
• Fortson, B. L., Klevens, J., Merrick, M. T., Gilbert, L. K., & Alexander, S. P. (2016). Preventing child abuse and neglect: A technical package for policy, norm, and programmatic activities. Atlanta, GA: National Center for Injury Prevention and Control, Centers for Disease Control and Prevention.
• Gölge, Z. B., Hamzaoğlu N., & Türk, B. (2012). Sağlık çalışanlarının çocuk istismarı ve ihmali konusundaki farkındalık düzeylerinin ölçülmesi. Adli Tıp Dergisi, 26(2), 86 - 96.
• Güdek-Seferoğlu, E., Sezici, E. & Yiğit, D. (2019). Hemşirelik Öğrencilerinin Çocuk İstismarı ve İhmalinin Belirti ve Risklerini Tanılama Düzeyleri. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi (OPUS), 10(17), 257-276. doi:10.26466/opus.511405
• Güven-Bağla, A., Arıkan, M., Kılıç, R. Ö., Orulluoğlu, F., Kuyucu, İ., Özğan, M. ve diğerleri (2017). Sağlık Çalışanları, Öğretmenler ve Üniversite 1. Sınıf Öğrencilerinin Çocuk İstismarı ve İhmali İle İlgili Bilgi Düzeylerinin Değerlendirilmesi. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(1), 1-10. doi:10.5505/bsbd.2017.19970
• Hoffmann Merrild, C. & Frost, L. (2021). Identifying signs of child neglect and abuse in general practice. Dan Med J 2021;68(2):A05200396, 1-7.
• Hoft, M. & Haddad, L. (2017). Screening Children for Abuse and Neglect: A Review of the Literature. Journal of Forensic Nursing, 13(1), 26-34. doi:10.1097/JFN.0000000000000136
• Metinyurt, H. & Sarı, H. (2016). Sağlık Çalışanlarının Çocuk İhmali ve İstismarını Tanıma Düzeyleri. Çocuk ve Medeniyet, 1(1), 101-121.
• Kara, Ö. (2010). Ankara İlinde Görev Yapan Pediatri Asistanları, Uzmanları ve Pratisyen Hekimlerin Çocuk İstismarı ve İhmali Konusunda Bilgi Düzeyleri ve Yaklaşımlarının Karşılaştırılması (Yayımlanmamış Tıpta Uzmanlık Tezi). Ankara Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Ankara.
• Karabıyıklı, T. H. (2017). Öğretmen Adaylarının Çocuk İstismarı ve İhmaline Yönelik Farkındalık Düzeyleri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(50), 541-546.
• Kaya, M. H. & Köse, S. (2020). Üniversite Öğrencilerinin Çocuk İstismar ve İhmaline Yönelik Farkındalıkları. İstanbul Journal of Social Sciences, 2020(27), 1-24.
• Kaytez, N. & Deleş, B. (2020). Okul Öncesi Dönemde Çocuğu Olan Annelerin İstismar Farkındalık Düzeylerinin Örselenmiş Çocukluk Yaşantıları Açısından İncelenmesi. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 8(2), 321-335. doi:10.33715/inonusaglik.724662
• Koçtürk, N. & Yılmaz, D. (2018). Çocuk İstismarı ve İhmali için Risk Altındaki Çocukları Belirlemeye ve Müdahale Etmeye Yönelik Model/Veri Tabanı Önerisi. Kastamonu Education Journal, 26(6), 1919-1927. doi: 10.24106/kefdergi.2219
• Lee, I. S. & Kim, K. J. (2018). Factors That Influence Mandatory Child Abuse Reporting Attitudes of Pediatric Nurses in Korea. Journal of Forensic Nursing, 1/3 2018, 14(1), 31-41. doi:10.1097/JFN.0000000000000186
• Özyürek, A. (2017). Çocuğa Yönelik Şiddete Duyarlık Ölçeği Geliştirme Çalışması. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(2), 462-472.
• Özyürek, A., Kürtüncü, M., Sezgin, E. & Kurt, A. (2020). Üniversite Öğrencilerinde Çocuğa Yönelik Şiddete Duyarlık ile Sorumluluk Duygusu ve Davranışı Arasındaki İlişki. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 13(1), 19-24.
• Pekdoğan, S. & Bozgün, K. (2018). Öğretmenlerin Çocuk İhmali ve İstismarı Hakkındaki Görüşlerinin İncelenmesi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(2), 433-443.
• Pinto Pereira, S. M., Li, L. & Power, C. (2017). Child Maltreatment and Adult Living Standards at 50 Years. PEDIATRICS 2017, 139(1), 1-10. doi:10.1542/peds.2016-1595
• Sarman, A., Günay, U. & Sarman, E. (2018). Çocuk İstismarı ve Travmatik Etkileri. Ö. Bilen, Güneş M. Ş. ve M. Gür (Ed.). Suç Mağdurları ve Sosyal Travmalar içinde (10-21 ss.). Hegem Yayınları (Samsun Valiliği Bilim Kültür Hizmeti), ISBN: 978-975-2489-14-1, Erişim: 27.03.2021, https://www.oka.org.tr/assets/upload/dosyalar/suc-macdurlari-ve- sosyal-travmalar-yayini.pdf#page=19
• Sop, A. & Topçu-Bilir, Z. (2017). Üniversite Öğrencilerinin Çocuğa Yönelik Cinsel İstismar Tutumlarının İncelenmesi. Uluslararası Çocuk Hakları Kongresi (CRC), 5-7 Ekim 2017, Düzce-Türkiye. Tam Metin Bildiriler Kitabı, sf.21-29. Eğiten Kitap, ISBN 978-975-2435-91-9.
• Şahin-Dağlı, F., Taşkıran, C., Krespi, M. R. & Gökler, B. (2019). Çocuk İstismarı ve İhmali Eğitimde Psikodrama Yönteminin Kullanılması. Klinik Psikiyatri, 2019(22), 175-186. doi:10.5505/kpd.2018.38247
• Taş, A. (2017). Hacettepe Üniversitesi Öğrencilerinin Çocuk İhmal ve İstismarı Hakkındaki Bilgi Düzeylerinin İncelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyal Hizmet Anabilim Dalı, Ankara.
• Tekeli, E. & Çetli, E. (2019). Çocuklara Yöneltilen Cinsel Suçların Hukuki Boyutu. Turkish Studies, 14(5), 241-252. doi:10.29228/TurkishStudies.25872
• Tınmaz-Pehlivan, G. (2016). Hemşirelik Öğrencilerinin Çocuk İstismarı ve İhmali Konusundaki Farkındalık Düzeylerinin Belirlenmesi ve Bu Konuda Verilen Planlı Eğitimin Etkinliğinin Değerlendirilmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Anabilim Dalı, Denizli.
• Toydemir, A. & Efilti, E. (2019). Özel Eğitim Kurumlarında Çalışan Öğretmenlerin Çocuk İhmal ve İstismarına İlişkin Bilgi ve Farkındalık Düzeylerinin İncelenmesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 10(17), 490-519. doi:10.26466/opus.518214
• Türkkan, T., Çakıcı, A.B. & Bülbül, K. (2020). Sosyal Hizmet Bölümü Öğrencilerinin Çocuk İstismarı ve İhmali Hakkındaki Bilgi Düzeylerinin İncelenmesi: Gümüşhane Üniversitesi Örneği. Toplum ve Sosyal Hizmet, 31(2), 368-388.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) (2020). Güvenlik Birimine Gelen veya Getirilen Çocuk İstatistikleri, 2015-2019” Raporu. Erişim tarihi: 26.01.2021. https://tuikweb.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=33632
• Uğurlu, Z. & Gülsen, İ. A. (2014). Çocuk Hakları ve Hukuki Bağlamda Çocuğun İhmal ve İstismardan Korunması. International Journal of Social and Educational Sciences, 1(1), 2014 – Haziran, 1-24.
• Uslu, G. (2019). Çocuk İhmal ve İstismarı Alanında Çalışan Profesyonellerin Sunulan Hizmetlere İlişkin Değerlendirmeleri (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Başkent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyal Hizmet Anabilim Dalı, Ankara.
• Uysal, A. (1998). Çocuk İstismarı ve İhmalinin Belirti ve Risklerini Tanılamada Hemşire ve Ebelerin Bilgi Düzeylerinin Saptanması (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ege Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Ünal, H. B. & Boz, M. (2020). Development of the Child Neglect and Abuse Awareness Scale for Parents and its Relationship with Various Variables. International Electronic Journal of Elementary Education, 13(1), 21-34.
• Ünal Bozcan, E, Berkmen, B., Koran, N. & Tatlıcalı, E. (2019). 4-6 Yaş Arasındaki Çocukların Ebeveynlerinin İstismara Yönelik Farkındalığı. Folklor/Edebiyat, 25(97), 494-508 . doi:10.22559/folklor.961
• Yurdakök, K. & Çelik, M. (2019). Çocuk İstismarı ve İhmalinin Epigenetik Etkileri. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 62(1-2), 17-30.
• Yükseler, A. (2020). Malatya İlinde Çalışan Sağlık Personelinin Çocuk İstismarı ve ihmali Konusundaki Bilgi ve Farkındalık Düzeylerinin Belirlenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İnönü Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Malatya.