A1 VE A2 SEVİYESİ DERS KİTAPLARINDA YER ALAN OKUMA METİNLERİNİN SÖZ VARLIĞI AÇISINDAN İNCELENMESİ (GAZİ ÜNİVERSİTESİ TÖMER ÖRNEĞİ)

Yıl 2021, Sayı: 60, 385 - 407, 12.11.2021

Hasan Bağcı Aydın Özdemir

Öz

Dil, milletlerin kültürel kimliklerini taşıyan ve en iyi şekilde ifade eden vasıtadır. Bu itibarla yabancılara dilimizin öğretimi çalışmalarında dilimizin zenginliğini, anlam derinliğini, dil bilgisi bakımından yetkinliğini içeren metinler kullanılmalıdır. Türkçe, son yıllarda yabancılar tarafından öğrenilmek istenen diller arasında yer almaktadır. Türkçenin yabancılara öğretiminde kültür aktarımı en önemli etkenlerden biridir. Yabancılara Türkçe öğretimi sürecinde kültür aktarımı konusunda en önemli araçların başında derslerin işlenişi sırasında takip edilen ders kitapları gelmektedir. Bu nedenle yabancılara Türkçe öğretimi için hazırlanmış ders kitaplarındaki metinlerin söz varlığı açısından kültürümüzü yansıtıcı özellikler göstermesi beklenir. Bu çalışmada Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi için hazırlanmış A1 ve A2 seviyelerindeki ders kitaplarında yer alan metinler söz varlığı bakımından incelenmiştir. Metinlerin yansıma sözcük, ikileme, deyim, atasözü, kalıplaşmış söz, mecaz sözcük, terim sözcük ve birleşik fiiller olmak üzere taşıdıkları söz varlığı ögeleri belirlenmiş ve değerlendirilmiştir. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman inceleme tekniği kullanılmıştır. Araştırma sonucunda ders kitaplarında yer alan okuma metinlerinin söz varlığı ögeleri bakımından yeterli olmadığı tespit edilmiştir.
Anahtar Sözcükler: Gazi Üniversitesi TÖMER, A1 ve A2 seviyesi ders kitapları, metin, söz varlığı

Anahtar Kelimeler

Gazi Üniversitesi TÖMER A1 ve A2 seviyesi ders kitapları, metin, söz varlığı

Kaynakça

• Açık, F.(2013). Temel Türkçe(A1-A2) için söz dağarcığı tespit denemesi. Abdurrahman Güzel için Armağan Kitabı. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Akpınar, M. (2010). Deyim ve atasözlerinin yabancılara Türkçe öğretiminde kullanımı üzerine bir araştırma (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Aksan, D.(2002). Ana Dilimizin Söz Denizinde. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Aksan, D.(2007). Her yönüyle dil ana çizgileriyle dil bilim. Ankara: TDK Yayınları.
• Apaydın, N.(2010). 6. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarının Söz Varlığı Açısından İncelenmesi. Marmara Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi.
• Arı, G.(2014). Türkçe Ders Kitaplarında Fiziksel ve Biçimsel Görünüm. H. Ülker (Editör) Türkçe Ders Kitabı Çözümlemeleri. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Bamberger, R. (1975). Promating the Reading Habit. Paris: Published by The Unesco Press
• Baş, B.(2006). 1985-2005 yılları arasında çocuk edebiyatı sahasında yazılmış tahkiyeli metinlerin söz varlığı üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış doktora tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Baş, B. (2011). Söz Varlığı ile İlgili Çalışmalarda Kullanılacak Ölçütler. TÜBAR(XXIX), 27-61
• Bilgin, M. (2006). Anlamdan Anlatıma Türkçemiz, Ankara: Anı Yayıncılık .
• Çeçen, M. A. ve Çiftçi, Ö. (2007). İlköğretim 6. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerin tür ve tema açısından incelenmesi. Milli Eğitim, (173), 39-49.
• Demir, A. ve Açık, F. (2011). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kültürlerarası yaklaşım ve seçilecek metinlerde bulunması gereken özellikler. TÜBAR-XXX, 51-72.
• Duman, T. ve M. Çakmak (2011). Ders Kitabının Nitelikleri. L. Küçükahmet (Editör) (3. Basım) Konu Alanı Ders Kitabı İnceleme Kılavuzu. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Duverger, M. (1973). Sosyal Bilimlere Giriş: Metodoloji Açısından Çev: Ünsal Oskay. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Gazi Üniversitesi TÖMER. (2013). Yabancılar İçin Türkçe A1 Temel Düzey. Ankara
• Gazi Üniversitesi TÖMER. (2013). Yabancılar İçin Türkçe A2 Temel Düzey. Ankara
• Göçen, G. (2016) Yabancılar için hazırlanan Türkçe ders kitaplarındaki söz varlığı ile Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenenlerin yazılı anlatımlarındaki söz varlığı. (Yayımlanmamış doktora tezi). Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Göz, İ. (2003). Yazılı Türkçenin Kelime Sıklığı Sözlüğü. Ankara: TDK Yayınları.
• Güzel, A. ve E. Barın (2013). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi. İstanbul: Akçağ Yayınları.
• Hayran, T. (2019). Yabancılara Türkçe öğretiminde kullanılan ders kitaplarında söz varlığına yönelik bir inceleme. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Burdur.
• Hengirmen, M. (1993). Yabancı Dil Öğretim Yöntemleri ve TÖMER Yöntemi. Ankara: Engin Yayınevi
• http://sozluk.gov.tr/ (Bilim ve sanat terimleri sözlüğü).
• Karaağaç, G. (2013). Dil bilim terimleri sözlüğü. Ankara: TDK Yayınları.
• Karadüz, E. (2004). Sözcük sıklığı çalışmalarının önemi. V. Uluslararası Türk Dili Kurultayı Bildirileri. I. TDK Yayınları, 855(1), 605-1613.
• Karahan, F. (2015). İki Dilli ve Çok Dilli Eğitim Veren Öğretmenlerin Yeterlilikleri. İ. Güleç ve B. İnce (Editör) Sakarya: Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yayınları. Sayı: 132 Sakarya
• Karatay, H. (2016). 6-8. sınıf öğrencilerinin mecazlı dili anlama düzeyleri. Millî Eğitim Dergisi, 210,265-285.
• Kılıç, A. ve S. Seven (2011). Konu Alanı Ders Kitabı İncelemesi. Ankara: Pegem A.Yayınları.
• Kolaç, E. (2003). İlköğretim Dördüncü Sınıf Türkçe Ders Kitaplarının Öğretmen Görüşlerine Dayalı Olarak Değerlendirilmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 17(1): 105-137.
• Köçer, N. (2010). Metin çözümlemesi Milli Eğitim Bakanlığı'nca önerilen 6. sınıf Türkçe ders kitabındaki metinlerin metinsellik ölçütleri bağlamında çözümlenmesi. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Kurnaz, H. (2018). Bilgilendirici metinlerde okuduğunu anlamayı etkileyici faktörler. (Doktora tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Lüleci, M. (2010). Yeni bir disiplin olarak metin dilbilim ve Türk edebiyatına metin dilbilimsel yaklaşım. (Doktora tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Özbay, M. (2003). Türkçe Öğretiminde Hedef-Araç İlişkisinin Ders Kitabı Örneğinde Değerlendirilmesi. TÜBAR-XIII-Bahar.
• Özbay, M. ve Melanlıoğlu, D. (2009). Türkçe Eğitiminde Deyimlerin Öğretme Öğrenme Süreci Bakımından Değerlendirilmesi. Millî Eğitim Dergisi, sy. 181, s. 8-63.
• Pilav, S. (2008). Üniversite Birinci Sınıf Öğrencilerinin Söz Varlığı Üzerine Bir Araştırma. Yayınlanmamış doktora tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Richaudeau, F., F. Gauquelin (1997). Lecture Rapide Richaudeau. Paris: Editions Retz.
• Rummel, J. F. (1968). An Introduction to Research Procedures in Education Second Edition. Harper and Row.
• Sever, S. (2008). Çocuk ve edebiyat. Tudem.
• TDK (2005). Büyük Türkçe sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. 10. Baskı.
• TDK (2011). Büyük Türkçe sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. 11. Baskı.
• TDK (2019). Türkçe sözlük (11.bs. tıpkıbasımı). Ankara: TDK Yayınları
• Yalçın, S. (1994). Metinden Öğrenme İlkelerine Göre Hazırlanan Ders Kitabının Öğrenci Erişisine Etkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi.) Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yalçın, K. S. ve Özek, F. (2006). Söz Varlığının Temel Dil Becerilerinin ve Akademik Disiplinlerin Kazanımına Olan Etkileri. Millî Eğitim Dergisi, sy. 171, s. 130-138.
• Yıldız, C. ve Okur, A. (2010). İlköğretim okullarındaki okuma etkinliklerinde göz ardı edilen bir konu: sözcük öğretimi. TÜBAR-XXVII,753-773.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.