MATEMATİK KORSANLARI HİKÂYE SETİNİN OKUNABİLİRLİK DÜZEYİ

Yıl 2021, Sayı: 60, 273 - 301, 12.11.2021

Orhan Güder Mustafa Bilgen

https://doi.org/10.21764/maeuefd.987203

Cited By: 2

Öz

Çocuklara okuma alışkanlığı ve edebiyat sevgisi kazandırmak için öğretmenlere ve aile üyelerine önemli görevler düşmektedir. Bu görevlerden bir tanesi de çocuklara uygun kitap seçimi yapabilmektir. Metnin, okuyan tarafından kolay ya da zor anlaşılma düzeyini okunabilirlik belirler. Okunabilirlik, dille ilgili bir kavramdır ve metnin okuyucu tarafından anlaşılabilmesi olarak ifade edilmektedir. Bu sebeple okuma sürecinde okurun düzeyine uygun okuma materyalleriyle buluşması önemlidir. Bu çalışmada da 3. sınıf düzeyindeki bir hikâye setinde bulunan beş hikâyenin okunabilirlik düzeyine bakılmıştır. Çalışmada betimsel nitelikte bir tarama yöntemi kullanılmıştır. Çalışmanın veri kaynağını, Ayşenur ÇAMALTI tarafından yazılan “Matematik Korsanları” adlı beş adet hikâye kitabı oluşturmuştur. Metinlerin analizinde Ateşman’ın Türkçe’ye uyarladığı “Okunabilirlik Formülü” ve Bezirci-Yılmaz’ın “Yeni Okunabilirlik Değeri” adlı formülü kullanılmıştır. Araştırma sonucunda; Bezirci-Yılmaz’ın formülüne göre, beş hikâyenin kolay düzeyde ve üçünün 2. ve 3.sınıf öğrencilere, ikisinin de 3. ve 4. sınıf öğrencilere hitap ettiği sonucuna ulaşılmıştır. Ateşman’ın okunabilirlik formülüne göre ise, dört hikâyenin kolay, bir hikâyenin orta güçlükte olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Hikâyenin kolay olması ilkokul 3. sınıf öğrencilerine okuma kolaylığı sağlayacak; orta güçlükte olması ise öğrencileri okuma da zorlayacaktır. Türkçe okunabilirlik formülü ile ilgili olarak, harf sayılarının veya hece uzunluklarının dikkate alınacağı bir çalışma yapılabilir. Metinlerin okunabilirlik düzeylerinin belirlenmesinin yanında, okuduğunu anlama konusunda, öğrencilerin bireysel farklılıkları da dikkate alınmalıdır.

Anahtar Kelimeler

dil eğitimi, okuma, okunabilirlik, hikâye kitabı, çocuk edebiyatı

Kaynakça

• Akyol, H. & Yıldız, M. (2018). Kuramdan Uygulamaya Yazma Öğretimi. Ankara Pegem A.
• Al-Ajlan, A. A., Al-Khalifa, H. S., & Al-Salman, A. S. (2008, November). Towards the development of an automatic readability measurements for Arabic language. In 2008 Third International Conference on Digital Information Management (pp. 506-511). IEEE.
• Anagnostou, N. K., & Weir, G. R. (2006, August). From corpus-based collocation frequencies to readability measure. In ICT in the Analysis, Teaching and Learning of Languages, Preprints of the ICTATLL Workshop 2006 (pp. 33-46).
• Ateşal, Z. (2016). 8–10. Sınıf “Türkçe ve Türk kültürü” ders kitabının hedef yaş düzeyine uygunluğu. Turkophone, 1 (1), 62-73.
• Ateşman, E. (1997). Türkçede okunabilirliğin ölçülmesi. Dil Dergisi, 58 (71-74).
• Bağcı, H. & Ünal, Y. (2013). İlköğretim 8. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik düzeyi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1 (3), 12-28.
• Baki, Y. (2019). Türkçe dersi 8. sınıf kitabındaki metinlerin okunabilirliği. Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 5(1), 30-46.
• Baş, B. & Yıldız, İ. F. (2015). 2. sınıf Türkçe ders kitabındaki metinlerin okunabilirlik açısından incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11 (1), 52-61.
• Benzer, A. (2020). Türkçe yapay zekâya dayalı okunabilirlik formülüne doğru bir adım. Araştırma ve Deneyim Dergisi, 5(1), 47-82.
• Bezirci, B. & Yılmaz, A. E. (2010). Metinlerin Okunabilirliğinin Ölçülmesi Üzerine Bir Yazılım Kütüphanesi ve Türkçe İçin Yeni Bir Okunabilirlik Ölçütü. DEÜ Mühendislik Fakültesi Fen Bilimleri Dergisi, 12 (3), 49-62.
• Bozlak, G. Ü. (2018). 2016-2017 ve 2017-2018 eğitim ve öğretim yıllarında 5. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki hikâye edici metinlerin Uzun-Çetinkaya formülü ile okunabilirlik düzeyleri/düzeylerinin incelenmesi. Akra Kültür Sanat ve Edebiyat Dergisi, 6 (14), 209-234.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, K. E., Akgün, E. Ö., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri. İstanbul: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Ceran, D. (2015). Yüz temel eser listesi Türk edebiyatı kategorisinde yer alan kitapların okunabilirlik düzeyleri ile yedinci sınıf öğrencilerinin kitaplar hakkındaki görüşlerinin değerlendirilmesi. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 14, 23-51.
• Chall, J. S. (1988). The beginning years. In. B. L. Zakalukand S. J. Samuels (eds.), Readability: it’s past, present, and future, Newark, DE: International Reading Association.
• Çakıroğlu, O. (2015). İlkokul Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik düzeylerinin öğrenme güçlüğü olan öğrenciler açısından değerlendirilmesi. İlköğretim Online, 14 (2), 671-681. Doi: 10.17051/io.2015.31984.
• Çakmak, G. & Çil, E. (2014). 4. sınıf Fen ve teknoloji ders kitabının okunabilirlik formülleriyle değerlendirilmesi: Canlılar dünyasını; gezelim, tanıyalım örneği. Turkish Journal of Educational Studies, 1 (3), 1-26.
• Çetinkaya, G. (2010). Türkçe metinlerin okunabilirlik düzeylerinin tanımlanması ve sınıflandırılması. (Doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Çiftçi, Ö., Çeçen, M. A. & Melanlıoğlu, D. (2007). Altıncı sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik açısından değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 22, 206-219.
• Dale, E. & Chall, J. S. (1948). A formula for predicting readability. Educational Research Bulletin, 27, 11-20.
• Durukan, E. (2014). Metinlerin okunabilirlik düzeyleri ile öğrencilerin okuma becerileri arasındaki ilişki. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 2 (3), 68-76.
• Eraslan, F. (2008). Eğitsel içerikli web sitelerinin okunabilirlik açısından incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Erdem, C. (2011). Dil ve anlatım ders kitaplarındaki metinlerin kelime-cümle uzunlukları ve okunabilirlik düzeyleri üzerine bir değerlendirme. (Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Erol, H. F. (2014). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde temel seviyede kelime edinimi. (Doktora tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Flesch R. (1948). A New Readability Yardstick. Journal of Applied Psychology, 32, 221-233.
• Fry, E. (1977). Fry's readability graph: Clarification, validity, and extension to level 17. Journal of Reading, 21 (3), 242-252.
• Göğüş, Beşir. (1978). Orta Dereceli Okullarımızda Türkçe ve Yazın Eğitimi. Ankara: Gül Yayınevi, Ankara.
• Güleryüz, H. (2002). Yaratıcı çocuk edebiyatı. Ankara: Pegem A.
• Gunning, R. (1952). The Technique of Clear Writing. New York: Mc Graw-Hill.
• Güneş, F. (2003). Okuma-Yazma Öğretiminde Cümlenin Önemi. Türklük Bilimi Araştırmaları, XIII, 39-48.
• Günhan, E. (2004). Lise düzeyi kimya kitaplarının elektrokimya kısımlarının, fen okuryazarlığı, yanlış kavramlar ve okunabilirlik yönünden analizi. (Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Güven, A. Z., Bal, M. & Halat, S. (2014). Ortaokul 5. Sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerin metinsellik ölçütleri açısından uygunluklarının incelenmesi. Eğitimde Kuram ve Uygulama Dergisi, 10 (3), 208-231.
• Güven, S. (2010). İlköğretim 6. sınıf fen ve teknoloji ders kitabının okunabilirliği ve hedef yaş düzeyine uygunluğu. (Yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
• House, A. E., House, B. G. & Campbell, M. B. (1981). Measures of Interobserver Agreement: Calculation Formula and Distribution Effect. Journal of Behavioral Assessment, 3(1), 37-57. Doi: 10.1007/BF01321350.
• İskender, E. (2013). Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin kelime ve cümle yapılarıyla okunabilirlik düzeyleri arasındaki ilişki. (Yüksek lisans tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Jongsma, E. (1971). The Cloze Procedure as a Teaching Technique. The International Reading Association. Newark, Delaware.
• Kalın, Ö. U. (2017). Analysis of 7 th grade social studies course book according to different readability formulas. International Online Journal of Educational Sciences, 9 (4), 976 -987. Doi: 10.15345/iojes2017.04.007.
• Kalın, Ö. U. & Koçoğlu, E. (2017). 6. Sınıf sosyal bilgiler ders kitaplarının farklı okunabilirlik formüllerine göre incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17 (4), 2202–2220.
• Karasar, N. (2020). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Karatay, H., Bolat, K. K. & Güngör, H. (2013). Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik ve anlaşılabilirliği. The Journal Academic Social Science Studies, 6, 603-623. doi: 10.9761/JASSS1770.
• Klare, G. R. (1984). Readability. Handbook of Reading Research, ed. P. D. Pearson. New York:Longman, 681-744.
• Koçağan, F. Ö. (2012). İlköğretim “4-5.” sınıf için hazırlanan öyküleyici çocuk kitaplarının okunabilirlik ve değerler yönünden incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Köroğlu, M. & Zorbaz, K. Z. (2016) Gazi TÖMER yabancılar için Türkçe öğretim setindeki metinlerin kelime-cümle uzunlukları ve okunabilirlik düzeyleri. Turkish Studies, 11 (3), 2509-2524.
• Mariotti, A. S. & Homan, S. P. (2012). Linking reading assessment to instruction: An application worktext for elementary classroom teachers. Routledge.
• McLaughlin G. H. (1969). SMOG grading-a new readability formula. Journal of Reading, 12 (8), 39–646.
• Mert, L. E. (2018). Türkiye’de kullanılan Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlikleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9 (3), 87-98.
• Mizraoğlu, V., & Akın, E. (2015). 5 Sınıf Türkçe ders kitabındaki metinlerin okunabilirliği üzerine bir inceleme. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5 (146-155).
• Onan, B. (2013). Dil eğitiminin temel kavramları. Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Oruç, B., & Bilgen, M. (2016). Çanakkale Savaşı Hikâyeleri Öykü Setinde Okunabilirlik. Presented at the 15th International Primary Teacher Education Symposium (USOS 2016).
• Öksüz, H. İ. (2019). Okunabilirliğin anlaşılabilirlik üzerindeki etkisinin farklı metin türlerine göre incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). Düzce Üniversitesi, Düzce.
• Özbek, B. A. & Ergül, C. (2018). İlkokul 4. sınıf ders kitaplarının okunabilirliklerinin değerlendirilmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14 (2), 653-668. Doi: 10.17860/mersinefd.398401.
• Özçetin, K., & Karakuş, N. (2020). 5. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik yönünden incelenmesi. Türkiye Eğitim Dergisi, 5(1), 175-190.
• Özdemir, S. (2016). Beşinci sınıf Türkçe ders kitabındaki öyküleyici ve bilgilendirici metinlerin okunabilirlik durumu. Sınırsız Eğitim ve Araştırma Dergisi 1:1 (33-46).
• Özmen, C. (2019). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde metin değiştirim teknikleriyle öykülerin yeniden oluşturulması. (Doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Polat, H. (2018). 5. Sınıf Türkçe ders kitabındaki metinlerin okunabilirlik durumu. Gaziantep University Journal of Educational Sciences, 2 (1), 1-22.
• Rada, M. (2016). Kaan Murat Yanık’ın uçurtma mevsimi kitabındaki öykülerin okunabilirlik açısından değerlendirilmesi. (Yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Rye, J. (1982). Cloze procedure and the teaching of reading. London.
• Senter R. J. & Smith E. A. (1967). Automated Readability Index. Technical Report, Cincinnati University, Ohio.
• Solmaz, E. (2009). İlköğretim 4. ve 5. sınıf düzeylerindeki türkçe metinlerde cümle uzunluğu, kelime uzunluğu ve kelime hazinesinin okunabilirlik üzerine etkisi. (Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Sönmez, V. (2003). Metinlerin Eğitselliğini Saptamada Matematiksel Bir Yaklaşım (Sönmez Modeli). Eğitim Araştırmaları, 10, 24–39.
• Şimşek, E. (2019). Yabancılara Türkçe Öğretiminde Kullanılan Ders Kitaplarındaki Metinlerin Okunabilirlik Düzeyleri Açısından İncelenmesi. (Yüksek lisans tezi). Gaziantep Üniversitesi.
• Teke, S. (2016). Çocuk edebiyatı yazarı Hasan Kallimci’nin öykülerinin okunabilirlik açısından değerlendirilmesi. (Yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Temizkan, M. (2009). Metin türlerine göre okuma eğitimi. Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Temizyürek, F. (2010). Türkiye’de okuma seferberliği çerçevesinde seçilen kitapların kelime-cümle uzunlukları ve okunabilirlik açısından incelenmesi. TÜBAR, XXVII, 645-654.
• Temur, T. (2002). İlköğretim 5. sınıf Türkçe ders kitaplarında bulunan metinler ile öğrenci kompozisyonlarının okunabilirlik düzeyleri açısından karşılaştırılması. (Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Temur, T. (2003). Okunabilirlik (readability) kavramı. Türklük Bilimi Araştırmaları Türkçenin Öğretimi Özel Sayısı, 13, 169-180.
• Temur, T., Sarı, M. M. & Orhon, B. D. (2011). Fen ve sosyal bilimler alanında yapılan okunabilirlik çalışmalarının karşılaştırmalı olarak İncelenmesi. KHO Bilim Dergisi, 21 (1), 103-121.
• Tosunoğlu, M. & Özlük, Y. Ö. (2011). Okunabilirlik ve ilköğretim 1. sınıf Türkçe ders kitabındaki düz yazı metinlerinin okunabilirlik açısından değerlendirilmesi. Millî Eğitim Dergisi, 189, 219-229.
• Türkben, T. (2019). Readability characteristics of texts in middle school Turkish textbooks. Educational Policy Analysis and Strategic Research, 14 (3), 80-105.
• Ülper, H.; Çetinkaya, G. & Dikici, A. (2018). Examination of factors affecting students’ readingcomprehension achievement with structural equation modeling. International Journal of Assessment Tools in Education, 5 (3), 428-442.
• Yılmaz, F. & Temiz, Ç. (2014). Yabancılara Türkçe öğretiminde kullanılan ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik durumları. International Journal of Language Education and Teaching, 2, 70-80.
• Ziya, S. (2019). Behiç Ak’ın çocuk romanlarının söz varlığı ve okunabilirlik yönünden değerlendirilmesi. (Yüksek lisans tezi). Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
• Zorbaz, K. Z. (2007). Türkçe ders kitaplarındaki masalların kelime-cümle uzunlukları ve okunabilirlik düzeyleri üzerine bir değerlendirme. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 3 (1), 87-101.
• Zorlu, K. Ö. (2015). Readability of primary school 3rd grade Turkish and Social Studies text books. International Journal of Social Sciences and Education Research, 1 (3), 807-813.
• Çamaltı, A. (2020). Matematik Korsanları 1, Atlantis Kupası. İstanbul: Ornito Yayın Grubu.
• Çamaltı, A. (2020). Matematik Korsanları 2, Korsanlık Zamanı. İstanbul: Ornito Yayın Grubu.
• Çamaltı, A. (2020). Matematik Korsanları 3, Yarışma Hazırlığı. İstanbul: Ornito Yayın Grubu.
• Çamaltı, A. (2020). Matematik Korsanları 4, Zorlu Mücadele. İstanbul: Ornito Yayın Grubu. Çamaltı, A. (2020). Matematik Korsanları 5, Zafer Kutlaması. İstanbul: Ornito Yayın Grubu.