COĞRAFİ KEŞIFLER KONUSUNUN ÖĞRETILMESINE İLİŞKİN ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİ

Yıl 2022, Sayı: 64, 297 - 318, 28.10.2022

Meryem Cengiz Çağrı Öztürk Demirbaş

https://doi.org/10.21764/maeuefd.1082789

Öz

Dünyanın bilinmeyen noktalarının keşfi coğrafi keşiflerin temelini oluşturmuştur. Ortaokul sosyal bilgiler 7. sınıf ders kitaplarındaki coğrafi keşifler çalışmanın konusunun öğretilmesine yönelik öğretmen görüşlerini belirlemeyi amaçlayan bu çalışma nitel bir çalışmadır. Sosyal bilgiler 7. Sınıf dersini okutan öğretmenlere yarı yapılandırılmış görüşme formu uygulanmıştır. Nitel araştırma desenlerinden olgubilim kullanılmıştır. Araştırmada sosyal bilgiler öğretmenlerinin coğrafi keşifler konusunun öğretilmesiyle ilgili konunun gerekliliği, öğrenme öğretme süreci, karşılaşılan sorunlar ve konunun ders kitabındaki anlatımına yönelik görüşleri ele alınmıştır. Öğretmenler konunun öğretilmesini gerekli, önemli bulmuş ve dersin amaçlarına katkısı olduğunu düşünmektedir. Öğrenme sürecinde öğretmenler konuya giriş yaparken en fazla soru cevap, dersi anlatırken ağırlıklı olarak düz anlatım kullanmış ve materyal olarak en fazla harita kullanmışlardır. Konuya verilen süre öğretmenler tarafından yetersiz bulunmuştur. Öğretmenler daha çok öğrenci kaynaklı sorunlar yaşamaktadır. Öğrencilerde oluşan kavram yanılgılarını da ağırlıklı olarak açıklama yaparak giderdikleri sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Coğrafi Keşifler, Görüş, Sosyal Bilgiler Öğretmenleri

Kaynakça

• Akdağ, M. Bedir, G. & Demir, S. (2006). İlköğretim sosyal bilgiler ve fen bilgisi derslerinin öğretiminde öğretmenlerin derse giriş etlinliklerine ilişkin öğrenci görüşleri, Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi 2, 1-18
• Ambarlı, A. (2010). Türkiye’de cumhuriyetten günümüze sosyal bilgiler programları (değişiklikler, düzenlemeler, güncellemeler), Karadeniz Teknik Üniversitesi, Yüksek lisans tezi.
• Atasoy, F. (2016). Günümüzde yeniden yükselen ipek yolu. uluslarası ipek yolu’nun yükselişi ve türk dünyası, Türk yurdu.
• Carr, E., H., (2017). Tarih nedir, (çev:misket gizem gürtürk), İletişim Yayınları
• Cohen, D. & Crabtree, B. (2008). Evaluative criteria for qulitative research in health care: controversies and recommendations. The Annals Of Family Medicine, 6 (4), 331-3
• Çelikkaya, T. & Kuş, Z. (2009). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin kullandıkları yöntem teknikler, Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(2), 741-758
• Çelikkaya, T. & Şarlayan, R. (2019). Kavramsal değişim metinlerinin sosyal bilgiler dersindeki kavram yanılgılarının giderilmesine etkisi, Kastamonu Eğitim Dergisi. 27(16)
• Çoban, A. & İleri, T. (2013). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin öğretim teknolojileri ve materyalleri kullanma düzeyleri ve kullanamama sebepleri, Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 194-213, 2013
• Dinç, E. & Doğan, Y. (2010). İlköğretim ikinci kademe sosyal bilgiler öğretim programı ve uygulanması hakkında öğretmen görüşleri, Sosyal Bilgiler Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 1(1), 17-49 Er Tuna Y. & Mazman Budak F. M. (2013). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarinin “tarih” kavramina ilişkin algilarinin mecazlar/ metaforlar yardimiyla analizi, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 6, 1308–9196
• Flick, U., Von Kardorff, E., & Steinke, I. (2004). What is qualitative research? An introduction to the field. U. Flick, E. Von Kardoff & I. Steinke, (Eds.), A Companion to Qualitative Research (3-11). Sage Publishing.
• Glaser, B. & Strauss, A.L. (1967). The discovery of grounded theory strategies for qualitative research, Aldine Publishing Company, Chicago.
• Göksu, M. M. (2020). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin tarih konularının öğretimine yönelik görüşleri, Kastamonu Eğitim Dergisi, 28(5), 1946-1955
• Gültekin, G., Akpınar, M., Nohutçu, M., Özerdoğan, P. & Aygün, S. (2018). Sosyal bilgiler ders kitabı 7, Netbil.
• Kabapınar, Y. (2016). Kuramdan uygulamaya sosyal bilgiler öğretimi, Pegem
• Karakaş-Özür, N. (2015). Keşifler ve coğrafya, Yeditepe
• Keçe, M. & Merey, Z. (2011). İlköğretim sosyal bilgiler kazanımlarının sosyal bilimler disiplinlerine ve disiplinlerarası anlayışa uygunluğunun belirlenmesi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 8(1), 110-139
• Kınacı N. D. (2021). Sosyal bilgiler öğretmen yetiştirme programları ve ortaokul sosyal bilgiler dersi programının içerik bakımından karşılaştırılması, Gazi Üniversitesi, Yüksek lisans tezi.
• Millî Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı. Ankara
• Miles, M.B. & Huberman, A.M. (1994). Qualitative Data Analysis: An Expanded Sourcebook, (2) An Expanded Sourcebook. (2nd.Ed). Thousand Oaks.
• Özkan, H. (2019). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının 7. Sınıf sosyal bilgiler dersi tarih kavramlarına ilişkin kavram yanılgılarının tespiti, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Yüksek lisans tezi.
• Öztürk, C., Keskin S.C. & Otluoğlu, R. (2012). Sosyal bilgiler öğretiminde edebi ürünler ve yazılı materyaller, Pegem Akademi.
• Tangülü, Z., Tosun, A. & Kocabıyık, B. (2014). Ortaokul 8. sınıf inkılâp tarihi ve atatürkçülük konularının öğretiminde karşılaşılan sorunların sosyal bilgiler öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(2), 233-245
• Taşkın, A. (2016). Cumhuriyet döneminde ilkokul tarih/sosyal bilgiler ders kitaplarında eskiçağ tarihinin öğretiminin incelenmesi, Sakarya Üniversitesi, Yüksek lisans tezi.
• Topdemir, H.G. (2013). Bilim Tarihinden Erişim: 24/07/2019, @tubıtak.gov.tr
• Turan, S., Karasu Avcı, E. & Faiz, M. (2019). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin disiplinlerarası yaklaşıma yönelik görüşleri, İnternatıonal Journal Of Field Educatıon 6 (1), 141-163
• Türk Dil Kurumu (TDK).(2019).Türkçe Sözlük, Erişim:19/10/2021 https://sozluk.gov.tr/
• Türnüklü, A. (2000). Eğitim bilim araştırmalarında etkin olarak kullanılabilecek nitel bir araştırma tekniği: görüşme, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 24 (24), 543-559 Yener, Ş. (2015). Sosyal bilgiler öğretiminde karşılaşılan öğretmen ve öğrenci kaynaklı sorunlar: muş ili örneği, Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 105-120 Yıldırım A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri, Seçkin