ÖĞRETMENLERİN DEĞERLER KAPSAMINDA İSTENMEYEN ÖĞRENCİ DAVRANIŞLARINA YÖNELİK GÖRÜŞLERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2022, Sayı: 64, 412 - 440, 28.10.2022

Ali Rıza Yavrutürk , Harun Kahveci

https://doi.org/10.21764/maeuefd.1103789

Öz

Bu araştırmanın amacı, değerler kapsamında istenmeyen öğrenci davranışlarına yönelik öğretmenlerin görüşlerinin incelenmesidir. Temel nitel araştırma yönteminin kullanıldığı bu araştırmada, amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme tekniği kullanılmıştır. Buna göre araştırmanın çalışma grubu Orta Karadeniz bölgesinde bulunan bir ilçesinde farklı kademe, farklı bölge ve farklı branşlarda görev yapan gönüllü 15 öğretmenden oluşmaktadır. Veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Görüşme formundan elde edilen veriler kategoriler, kodlar ve frekans değerleri belirtilerek tablolaştırılmış ve ayrıntılı bir biçimde sunulmuştur. Araştırma sonucunda, öğretmenlerin değerler kapsamında sınıf içerisinde karşılaştıkları istenmeyen öğrenci davranışları ile ilgili olarak, öğrencilerin birbirlerine karşı hoş olmayan sözler kullanmaları, birbirlerini şikâyet etmeleri, saldırgan, ya da içine kapanık olmaları, verilen görevleri önemsememesi ve sorumluluk almaması gibi veriler elde edilmiştir. Öğretmenlerin değerler kapsamında istenmeyen öğrenci davranışlarına yönelik çoğunlukla sözlü ikaz, görmezden gelme, olumlu davranışları ödüllendirme ve dikkat çekici etkinlikler planlama gibi disiplin yöntemlerini uyguladıkları ortaya çıkmıştır. Araştırmada ayrıca, öğrencileri değerler kapsamında istenmeyen davranışlar sergilemelerinin nedeni aile ve sosyo-ekonomik durumdan kaynaklı nedenler olduğu ortaya çıkmıştır. Araştırma bulguları alan yazındaki bulgular eşliğinde tartışılmış ve çalışmanın bulgularından yola çıkılarak, değerler kapsamında istenmeyen öğrenci davranışlarının önlenmesi için eğitim paydaşlarına önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

İstenmeyen öğrenci davranışları, Öğretmen görüşleri, Değerler eğitimi

Kaynakça

• Akbaş, O. (2008). Değer eğitimi akımlarına genel bir bakış. Değerler Eğitimi Dergisi, 6 (16), 9-27.
• Bacanlı, H. (2005). Duygusal davranış eğitimi. Nobel Yayın Dağıtım. Ankara.
• Bal, T. (2005). İlköğretim 4. ve 5. sınıf öğretmenlerinin disiplin anlayışları ve kullandıkları disiplin yöntemleri. Yüksek lisans tezi. Selçuk Üniversitesi. Konya.
• Beşdok, D. (2007). Ortaöğretim öğretmenlerinin sınıf yönetiminde karşılaştıkları istenmeyen öğrenci davranışlarını önleyebilme yeterliliklerinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi. Erciyes Üniversitesi. Kayseri.
• Çepni, S. (2007). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş, (Genişletilmiş 3. Baskı). Celepler Matbaacılık. Trabzon.
• Çetin, B. (2013). Sınıfta istenmeyen öğrenci davranışlarıyla ilgili sınıf öğretmenlerinin karşılaştıkları sorunlar ve çözüm önerileri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 10 (1), 255-269.
• Danaoğlu, G. (2009). Sınıf ve branş öğretmenlerinin ilköğretim 5. sınıflarda karşılaştıkları istenmeyen davranışlar ve bu davranışlarla baş etme stratejileri. Yüksek lisans tezi. Çukurova Üniversitesi. Adana.
• Demirkaya, H. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarının küresel ısınma kavramını algılamaları ve öğrenme stilleri: Fenomenografik bir analiz. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 8, 727-752.
• Ekiz, D. (2013). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Anı Yayıncılık. Ankara.
• Ekşi, H. (2003). Temel insani değerlerin kazandırılmasında bir yaklaşım: Karakter eğitimi programları. Değerler Eğitimi Dergisi, 1(1), 79 - 96.
• Elban, L. (2009). İlköğretimdeki öğretmenlerin istenmeyen öğrenci davranışlarıyla karşılaşma ve çözüm bulma durumlarının incelenmesi. Yüksek lisans tezi. Selçuk Üniversitesi. Konya.
• Erdem, H. (2016). İlkokul öğretmenlerinin istenmeyen öğrenci davranışları ile baş etmede kullandıkları yöntemler. Yüksek lisans tezi. Pamukkale Üniversitesi. Denizli.
• Kılıçoğlu, C. (2015). Sınıf içerisinde istenmeyen davranışlara karşı öğretmenlerin baş edebilme yöntem ve teknikleri. Yüksek lisans tezi. Toros Üniversitesi. Mersin.
• Lincoln, Y. S. & Guba, E. G. (1985). Naturalistic Inquiry. Newbury Park: Sage Publications.
• Maxwell, J. A. (2018). Nitel araştırma tasarımı. Nobel Yayıncılık. Ankara.
• MEB. (2016). Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği. https://ogm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar /2016_11/03111224_ooky.pdf. 10.04.2022 tarihinde erişim sağlanmıştır.
• Özer, B., Bozkurt, N. & Tuncay, A. (2014). İstenmeyen öğrenci davranışları ve öğretmenlerin kullandıkları başa çıkma stratejileri. Turkish Journal of Educational Studies, 1(2). 152 – 189.
• Siyez, D. M. (2009). Liselerde görev yapan öğretmenlerin istenmeyen öğrenci davranışlarına yönelik algıları ve tepkileri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(25), 67-80.
• Şenay, K. (2011). İlköğretim okulları I. kademede görevli yönetici ve öğretmen algılarına göre istenmeyen öğrenci davranışları ve önleme yöntemleri. Yüksek lisans tezi. Maltepe Üniversitesi. İstanbul.
• Ulusoy, K. & Dilmaç, B. (2012). Değerler eğitimi. Pegem Akademi Yayınları. Ankara.
• Yavrutürk, A. R., İlhan, T. & Baytemir, K. (2020). Social support and school climate as predictors of school connectedness in high school students. Bartın University Journal of Faculty of Education, 9 (2), 334-351.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayıncılık. Ankara.
• Yumuşak, G. & Balcı, Ö. (2018). Öğretmenlerin istenmeyen öğrenci davranışları ile başa çıkma yöntemleri ve bu yöntemlerin etkililiğine ilişkin görüşleri. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21 (40). 223 – 254.
• Yüksel, S. (2005). Kohlberg ve ahlak eğitiminde örtük program: Yeni ilköğretim programlarında yer alan ahlaki değerleri kazandırma için bir açılım. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(2), 329 - 338.