OKUL ÖNCESİ EĞİTİM ORTAMLARINDAKİ YAPISAL VE İŞLEVSEL KALİTE DÜZEYİ İLE ÇOCUKLARIN SOSYAL BECERİLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ

Yıl 2024, Sayı: 69, 180 - 204, 31.01.2024

Ezgi Akşin Yavuz , Dilan Bayındır , Fatma Akbulut Atakol , Kübranur Gözütok

https://doi.org/10.21764/maeuefd.1327906

Öz

Bu araştırmada, okul öncesi eğitim sınıflarının yapısal ve işlevsel kalitesi ile bu sınıflarda eğitime devam eden çocukların sosyal beceri düzeyleri arasındaki ilişki incelenmektedir. Araştırmaya, 28 okuldaki 53 farklı okul öncesi eğitim sınıfında eğitim gören 569 çocuk ve 53 öğretmen katılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak, Genel Bilgi Formu, Sosyal Becerileri Değerlendirme Ölçeği ve Erken Çocukluk Eğitim Ortamları Ölçme Aracı kullanılmıştır. Analizler sonucunda, araştırmaya katılan sınıfların yapısal kalite özellikleri bakımından ortalama bir yeterlilikte olduğu görülmektedir. Araştırmada yer alan sınıflar işlevsel kalite bileşenleri bakımından ele alındığında; öz bakım becerilerine yönelik çalışmalar, mobilya ve araçlar ile dil ve kavram boyutlarında iyi olduğu; motor gelişimi ve yaratıcılık ile ilgili etkinliklerde nispeten daha iyi durumda olduğu belirlenmiştir. Kalite ve sosyal beceri bakımından ise sınıftaki çocuk sayısı arttıkça, çocuklarda gözlemlenen kişiler arası beceriler ile kızgınlık davranışını kontrol etme ve değişikliklere uyum sağlama becerilerinin azaldığı söylenebilir. Bununla birlikte, sınıfların işlevsel kalite göstergeleri ile çocukların sosyal becerileri arasında bir ilişki olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Okul öncesi eğitim ortamları, yapısal kalite, işlevsel kalite, sosyal beceri

Kaynakça

• Akyol, T. (2020). Okul öncesi öğretmenlerinin sınıf yönetimi becerileri ile çocukların katılım düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. EKEV Akademi Dergisi, 25(85), 453-468.
• Avcıoğlu, H. (2007). Sosyal becerileri değerlendirme ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması (4-6 yaş). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 93-103.
• Averdijk, M., Ribeaud, D., & Eisner, M. (2022). External childcare and socio-behavioral development in Switzerland: long-term relations from childhood into young adulthood. Plos one, 17(3), Doi: 10.1371/journal.pone.0263571
• Baştürk, R. & Işıkoğlu, N. (2008). Analyzing process quality of early childhood education with many facet rash measurement model. Educational Sciences: Theory and Practice, 8(1), 25-32.
• Bredekamp, S. (2015). Erken Çocukluk eğitiminde etkili uygulamalar (H. Z. İnan ve T. İnan, Çev.). Nobel Yayınlar. (2014).
• Burchinal, M., Vandergrift, N. A., Pianta, R. & Mashburn, A. (2010). Threshold analysis of association between childcare quality and child outcomes for low-income children in pre-kindergarten programs. Early Childhood Research Quarterly, 25(2), 166-176. DOI: 10.1016/j.ecresq.2009.10.004
• Canbeldek, M. (2015). Okul öncesi eğitim kurumlarında kalite ile okul öncesi dönem çocuklarının gelişim düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi. [Determination of the relation between preschool educational institution quality on the developmental levels of preschool children] [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi] Pamukkale Üniversitesi.
• Canbeldek M. & Işıkoğlu-Erdoğan, N. (2016). Okul öncesi eğitim kurumlarında kalite ile çocukların gelişim düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 16(3), 792-809.
• Center to Improve Social and Emotional Learning and School Safety (2017). Elements of high-quality kindergarten. https://selcenter.wested.org/resource/elements-of-high-quality-kindergarten/
• Curran, P. J., West, S. G., & Finch, J. F. (1996). The robustness of test statistics to nonnormality and specifcation error in confrmatory factor analysis. Psychological Methods, 1(1), 16–29. https://doi. org/10.1037/1082-989X.1.1.16 Feyman, N. (2006). Okul öncesi eğitim kurumlarında kalitenin çocukların gelişim alanları üzerine etkisinin incelenmesi. [Examination of the effect of the quality of the kindergartens on the developmental areas of children] [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Giagazoglou, P., Karagianni, O., Sidiropoulou, M. & Salonikidis, K. (2008). Effects of the characteristics of two different preschool-type setting on children’s gross motor development. European Psychomotricity Journal, 1(2), 54-60.
• Güçhan-Özgül, S. (2011). Okul öncesi eğitim ortamlarının kalite değişkenleri açısından değerlendirilmesi. [Evaluation of early childhood education environments in terms of quality variables] [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Balıkesir Üniversitesi.
• Hallam, S. (2010). The power of music: its impact on the intellectual, social, and personal development of children and young people. International Journal of Music Education, 28(3), 269-289. https://doi.org/10.1177/02557614103706
• Howes, C., Burchinal, M., Pianta, R., Bryant D., Early D., Clifford R., & Barbarin, O. (2008). Ready to learn? Children’s pre-academic achievement in pre-kindergarten programs. Early Childhood Research Quarterly, 23, 27–50. https://doi.org/10.1016/j.ecresq.2007.05.002
• Ishimine, K., & Tayler, C. (2014). Assessing quality in early childhood education and care. European Journal of Education, 49(2), 272-290. https://doi.org/10.1111/ejed.12043
• Işıkoğlu, N. (2007). Okul öncesi eğitim kurumlarında kalite. Gazi Üniversitesi Mesleki Eğitim Dergisi, 9(18), 37-47.
• Işıkoğlu-Erdoğan, N. & Canbeldek, M. (2015). Okul öncesi eğitim kurumlarının yapısal ve işlevsel kalitelerinin incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 186-196.
• Karademir, A., Cingi, M. A., Dereli, F. & Akman, B. (2017). Quality in preschool education: The views of teachers and assistant teachers. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(23), 7-33.
• Karasar, N. (2015). Bilimsel araştırma yöntemi. (28. Baskı). Nobel Yayın Dağıtım.
• Kılıç, Z., Uyanık, G. & Çağlak, S. (2022). Examining the effects of movement activities of coordinated approach to child health (CATCH) program on locomotor and manipulative skills of 4-5 years old children. Participatory Educational Research, 9(1), 41-60. Doi: 10.17275/per.22.3.9.1
• McDoniel, M. E., Townley-Flores, C., Sulik, M. J. & Obradović, J. (2022). Widely used measures of classroom quality are largely unrelated to preschool skill development. Early Childhood Research Quarterly, 59,(2nd quarter), 243-253.https://doi.org/10.1016/j.ecresq.2021.12.005
• MEB (2013). Okul öncesi eğitim programı. http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=652&ysclid=lk0aarw4kl661873736 Erişim Tarihi 21.02.2023.
• MEB (2014). Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretim Kurumları Yönetmeliği. T.C. Resmî Gazete, Sayı:29072, 26.07.2014. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/07/20140726.htm Erişim Tarihi 21.02.2023.
• MEB (2020). Güçlü yarınlar için 2023 eğitim vizyonu. http://2023vizyonu.meb.gov.tr/doc/2023_EGITIM_VIZYONU.pdf Erişim Tarihi 21.02.2023.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded Sourcebook. Sage.
• Micozkadioglu, I. I., & Kazak-Berument, S. K. (2011). Okul öncesi kurum kalitesinin ilköğretim birinci sınıf çocuklarının sosyal yeterliği ve akademik başarısına etkisi. [Impact of preschool institutional quality on social competence and academic achievement of first-grade primary school children]. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 33, 123–140.
• Morris, P., Millenky M., Raver, C. C. & Jones, S. M. (2013). Does a preschool social and emotional learning intervention pay off for classroom instruction and children's behavior and academic skills? Evidence from the foundations of learning project. Early Education and Development, 24(7), 1020-1042.https://doi.org/10.1080/10409289.2013.825187
• Moyer, J. (2001). The Child-centered curriculum. Childhood Education, 161, 161-166. NAEYC. (2009). Developmentally appropriate practice in early childhood programs serving children from birth through age 8. https://www.naeyc.org/sites/default/files/globally-shared/downloads/PDFs/resources/position-statements/PSDAP.pdf Erişim Tarihi 15.06.2023
• Ömeroğlu, E., Büyüköztürk, Ş., Aydoğan, Y., Çakan, M., Özyürek, A., Akduman, G. G., Kılıç, E., Günindi, Y., Çoban, A., Yurt, Ö., Koğar, H. & Karayol, S. (2015). Okul öncesi sosyal beceri eğitim programı pilot çalışmasının değerlendirilmesi. Uluslararası Aile Çocuk ve Eğitim Dergisi, Kış Dönemi (7), 72-89. https://doi.org/10.17359/aced.2015714079
• Ozguluk, G. (2006). Okul öncesi eğitim kurumlarında tam ve yarım günlük eğitim programlarına göre 5–6 yaş grubu çocuklarının sosyal ve duygusal gelişimlerinin incelenmesi. [The study of socio-emotional development of children in full-day and half-day programmes in early childhood settings] [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi] Marmara University.
• Özyürek, A. & Ceylan, Ş. (2014). Okul öncesi çocuklarda sosyal becerilerin desteklenmesi konusunda öğretmen ve veli görüşlerinin belirlenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(1), 99-114.https://doi.org/10.9779/PUJE575
• Pandit, N., & Neogi, S. (2016). A study on the impact of pre-school factors on creativity of young children. Facilities, 1(30), 271- 231.
• Peisner-Feinberg, E. & Yazejıan, N. (2010). Research on program quality: the evidence base. P.W. Wesley ve V. Buysse (Eds). The quest for quality: promising innovations for early childhood programs in. Baltimore: Paul. H. Brookes
• Pizarro, J., Guerrero E., & Galindo, P.L. (2002). Multiple comparison procedures applied to model selection. Neurocomputing, 48, 155–173. https://doi.org/10.1016/S0925-2312(01)00653-1
• Poulou, M. S. (2014). The effects on students’ emotional and behavioral difficulties of teacher–student interactions, students’ social skills and classroom context. British Educational Research Journal, 40(6), 986-1004.https://doi.org/10.1002/berj.3131
• Reunamo, J., Hakala, L., Saros, L., Lehto, S., Kyhala, A. L. & Valtonen, J. (2014). Children’s physical activity in day care and preschool. Early Years, 34(1), 32-48. https://doi.org/10.1080/09575146.2013.843507
• Rimm-Kaufman, S., La Paro, K., Downer, J. & Pianta, R. (2005). The contribution of classroom setting and quality of instruction to children's behavior in kindergarten classrooms. Elementary School Journal, 105(4), 377-395.https://doi.org/10.1086/429948
• Samancı, O. & Uçan, Z. (2017). Çocuklarda sosyal beceri eğitimi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(1), 281-288.
• Shin, J., Hestenes, L. & Cassidy, D. (2004). Teacher structure and childcare quality in preschool classrooms. Journal of Research in Childhood Education, 19(2), 143–157.https://doi.org/10.1080/02568540409595061
• Smith, W. E. (2005). Structural characteristics that predict quality in preschool-age classrooms in child care centers. (Unpublished Doctoral Dissertation). University of Pittsburgh, Pittsburgh.
• Tok, E., & Sevinç, M. (2012). Düşünme becerileri eğitiminin okul öncesi öğretmen adaylarının yaratıcı düşünme becerilerine etkisi. Eğitim ve Bilim, 37(164), 204-222.
• Wustmann-Seiler, C., Sticca, F., Gasser-Haas, O. & Simoni, H. (2022). Long-Term promotive and protective effects of early childcare quality on the social–emotional development in children. Frontiers in Psychology, 13, 854756. doi: 10.3389/fpsyg.2022.854756
• Yaşar, M. C., & Aral, N. (2011). Altı yaş çocuklarının yaratıcı düşünme becerilerine sosyo-ekonomik düzey ve anne baba öğrenim düzeyinin etkisinin incelenmesi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 4(1), 137-145.
• Yuvacı, Z. & Dağlıoğlu, H. E. (2018). Okul öncesi eğitim alan çocukların ve bulundukları sınıf ortamının yaratıcılık düzeyleri arasındaki ilişkisinin incelenmesi. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 2(2), 234-256.https://doi.org/10.24130/eccd-jecs.196720182262