SINIF ÖĞRETMENLERİNİN ZEKÂ OYUNLARINA İLİŞKİN TUTUMLARININ, BİLME DÜZEYLERİNİN VE KULLANIM SIKLIKLARININ İNCELENMESİ

Yıl 2024, Sayı: 71, 26 - 52, 31.07.2024

Alperen Ceylan , Eyüp Bozkurt

https://doi.org/10.21764/maeuefd.1340800

Öz

Öz: Bu araştırmanın amacı sınıf öğretmenlerinin zekâ oyunlarına yönelik tutumlarını, zekâ oyunlarını bilme düzeylerini, kullanım sıklıklarını tespit etmek ve demografik verilere dayalı olarak incelemektir. Araştırmanın örneklemini, 2022-2023 eğitim ve öğretim yılında Diyarbakır ilinde görev yapan kolay ulaşılabilir örneklem yöntemi ile seçilen 282 sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Veriler amaca uygun bir biçimde “Kişisel Bilgi Formu”, “Zekâ Oyunlarına Yönelik Tutum Ölçeği”, “Zekâ Oyunları Bilgi Düzeyi Dereceli Puanlama Anahtarı” ve “Zekâ Oyunları Kullanım Sıklığı Dereceli Puanlama Anahtarı” olmak üzere dört veri toplama aracı ile toplanmıştır. Elde edilen veriler istatistik paket programı kullanılarak analiz edilmiştir. Veriler analiz edilirken “yüzde”, “frekans” ve “aritmetik ortalama” kullanılmıştır. Değişkenlere göre analiz yapılırken Bağımsız Gruplar T- Testi ve Tek Yönlü Varyans Analizi yapılmıştır. Elde edilen bulgular sonucunda sınıf öğretmenlerinin zekâ oyunlarına yönelik olumlu tutum içeren maddelere kesinlikle katıldıkları, olumsuz tutum içeren maddelere kesinlikle katılmadıkları davranışssal öge içeren maddelere katıldıkları ya da kararsız oldukları görülmüştür. Ayrıca sınıf öğretmenlerinin demografik verilere göre tutumları incelendiğinde cinsiyete ve öğrenim durumuna göre zekâ oyunları yönelik tutumlarda anlamlı farklılık bulunamamıştır. Sınıf öğretmenlerinin mesleki kıdem ve zekâ oyunları üzerine eğitim alma bakımından tutumları incelendiğinde anlamlı farklılıklar bulunmuştur. Sınıf öğretmenlerinin zekâ oyunlarını bilme düzeyleri ve kullanım sıklığı düzeyleri incelendiğinde zekâ oyunu bazında sonuçlara ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sınıf öğretmeni, zekâ oyunları, zekâ oyunlarına yönelik tutum, tutum

Attitudes Of Classroom Teachers Towards Intelligence Games, Examination Of Knowledge Levels And Frequency Of Use

Öz

Abstract: The aim of this study is to determine the attitudes of classroom teachers towards intelligence games, their level of knowledge of intelligence games, their frequency of use, and to examine them based on demographic data. The sample of the study consists of 282 classroom teachers working in Diyarbakır province in the 2022-2023 academic year, selected by convenience sampling method. The data were collected with four data collection tools: "Personal Information Form", "Attitude Scale towards Intelligence Games", "Intelligence Games Knowledge Level Rubric" and "Frequency of Intelligence Games Use Rubric". The data obtained were analyzed using the statistical package program. While analyzing the data, "percentage", "frequency," and "arithmetic mean" were used. Independent Groups T-Test and One-Way Analysis of Variance were used to analyze the variables. As a result of the findings, it was seen that classroom teachers strongly agreed with the items containing positive attitudes towards intelligence games, strongly disagreed with the items containing negative attitudes, and agreed or were undecided with the items containing behavioral elements. In addition, when the attitudes of classroom teachers were examined according to demographic data, no significant difference was found in attitudes towards intelligence games according to gender or educational status. Significant differences were found when the attitudes of classroom teachers were examined in terms of professional seniority and receiving training on intelligence games. When the levels of classroom teachers' knowledge of intelligence games and frequency of use were examined, results were obtained on the basis of intelligence games.

Anahtar Kelimeler

Classroom teacher, mind games, attitude towards mind games, attitude

Kaynakça

• Adalar, H. (2021). Akıl ve Zekâ Oyunlarıyla Beceri Öğretimi. H. Adalar, İ. Yüksel, M. Tarhan, M. A. Savaş, N. Sütçü Dokumacı, T. Demirel, . . . Ün, & H. a (Dü.) içinde, Akıl ve Zekâ Oyunlarıyla Beceri Öğretimi 1 (1. b., s. 21-46). Ankara: Pegem Akademi
• Akbaş, O., & Baki, N. (2015). Zekâ Oyunları Dersi Öğretim Programının Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi. I. Uluslararası Türk Dünyası Çocuk Oyun ve Oyuncakları Kurultayı. Eskişehir: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi.
• Akkaya, S., Kılınç, M., & Kapıdere, M. (2022). Analysis of Mind and Intelligence Games for Primary School Mathematics Curriculum Learning. Kastamonu Eğitim Dergisi, 30(3), 576-586. https://doi.org/ 10.24106/kefdergi.926990
• Alkan, A., & Mertol, H. (2017). Üstün Yetenekli Öğrenci Velilerinin Akıl-Zekâ Oyunlarıyla İlgili Düşünceleri. Ahi Evran Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(1), 57-62.
• Alkaş Ulusoy, Ç., Saygı, E., & Umay, A. (2017). İlköğretim Matematik Öğretmenlerinin Zekâ Oyunlarıyla İlgili Görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(2), 280-294. https://doi.org/10.16986/HUJE.2016018494
• Altun, M. (2017). Fiziksel Etkinlik Kartları ile Zekâ Oyunlarının İlkokul Öğrencilerinin Dikkat ve Görsel Algı Düzeyine Etkisi . Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Arslan, A., & Dilci, T. (2018). Çocuk Oyunlarının Çocuk Gelişim Alanlarına Yönelik Etkilerinin Geçmiş ve Günümüz Bağlamında İncelenmesi (Sivas İli Örneklemi). Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 28(1), 47-59. https://doi.org/10.16986/10.18069/firatsbed.388064
• Ayar, A. (2022). Akıl ve Zekâ Oyunlarının İlkokul 4. Sınıf Öğrencilerinin Yaratıcı Düşünme, Üst Blişssel Farkındalık, Dikkat ve Sosyal Beceri Düzeylerine Etkisinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Ege Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Bakhsh, S. (2016). Using Games as a Tool in Teaching Vocabulary to Young Learners. English Language Teaching, 9(7), 120-128. https://doi.org/10.5539/elt.v9n7p120
• Bayramin, T., & Boncukçu, S. (2021). Akıl ve Zekâ Oyunları İle Problem Çözme. H. Adalar, İ. Yüksel, M. Tarhan, M. A. Savaş, N. Sütçü Dokumacı, T. Demirel, . . . Ün, & H. Adalar (Dü.) içinde, Akıl ve Zekâ OYunları İle Beceri Öğretimi 1 (1. b., s. 53-78). Ankara: Pegem Akademi.
• Belli, H., Bayındır, N., & Sarıçam, H. (2015). Zekâ Oyunları Gerçekten Yaratıcılığı Etkilemekte midir? 15. Uluslararası Sınıf Öğretmenliği Sempozyumu. Muğla.
• Bottino, R. M., & Ott, M. (2006). Mind Games, Reasoning Skills, and the Primary School Curriculum. Learning Media and Technology, 31(4), 359. https://doi.org/10.1080/17439880601022981
• Brosnan, M. J. (1998). Spatial Ability İn Children's Play With Lego Blocks. Perceptual and Motor Skills, 87, 19-28. https://doi.org/10.2466/pms.1998.87.1.19
• Büyükaşık, E. (2017). Ortaokul Öğrencilerinin Problem Çözmeye Yönelik Tutumları İle Satranç Bilgi Seviyeleri Arasındaki İlişki. Yüksek Lisans Tezi. Mersin Ünivesitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Mersin.
• Can, A. (2019). SPSS İle Bilimsel Araştırma Sürecinde Nicel Veri Analizi ( (7. b.). Ankara: Pegem Akademi.
• Ceylan, A. ve Bozkurt, E. (2023). Akıl ve Zekâ Oyunlarıyla İlgili İlkokul Düzeyinde Yapılmış Lisansüstü Çalışmaların Tematik ve Metodolojik Olarak İncelenmesi. M. Çalışoğlu (Ed.), Eğitimde Güncel Araştırmalar-II içinde (1. bs., C. 1, ss. 61-80). Ankara: Vizetek Yayıncılık.
• Chuang, T. Y., Su, S., & Tsao, Y. (2010). Using Handheld Gaming Device to İncrease Multiple İntelligences with Digital Puzzle Game. In Proceedings of the 18th International Conference on Computers in Education (ICCE 2010). Malaysia.
• Çağır, S., & Oruç, Ş. (2020). İntelligence and Mind Games in Concept Teaching in Social Studies. Participatory Educational Research, 7(3), 139-160. https://doi.org/10.17275/per.20.39.7.3
• Çalışandemir, F. (2016). Oyun ve Özellikleri. H. G. Ogelman, S. Seven, P. Ünüvar, S. Rakap, Ö. Körükçü, F. Elibol, . . . H. Ecirli, & H. Ogelman (Dü.) içinde, Yaşamın İlk Yıllarında Oyun: Oyuna Çok Yönlü Bakış (2. b., s. 1-15). Ankara: Pegem Akademi.
• Çetin, A., & Özbuğutu, E. (2020). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Akıl-Zeka Oyunları İle İlgili Görüşleri. 1(37), 93 - 99. : http://dx.doi.org/10.14582/DUZGEF.2020.144 Deleş, B., & Aral, N. (2021). Öğretmenlerin Zekâ Oyunlarına İlişkin Tutumlarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. 10. Uluslararası Sosyal Beşeri ve Eğitim Bilimleri Kongresi, (s. 282-288). İstanbul.
• Demirel, T. (2015). Zekâ Oyunlarının Türkçe ve Matematik Derslerinde Kullanılmasının Ortaokul Öğrencileri Üzerindeki Bilişsel ve Duyuşsal Etkilerinin Değerlendirilmesi. Doktora Tezi. Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Demirel, T., & Karakuş Yılmaz, T. (2019). Akıl Oyunlarının Matematikteki Etkileri ve Dilbilgisi Derslerinin Ortaokul Öğrencilerinin Başarıları ve Algılanan Problem Çözme Becerileri. İngiliz Eğitim Teknolojisi Dergisi, 50, 1482-1494. https://doi.org/10.1111/bjet.12624
• Demirkaya, C., & Masal, M. (2017). Geometrik-Mekanik Oyunlar Temelli Etkinliklerin Ortaokul Öğrencilerinin Uzamsal Düşünebilme Becerilerine Etkisi. Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(3), 600-610. http://doi.org/ 10.19126/suje.340730
• Devecioğlu, Y., & Karadağ, Z. (2014).Amaç, Beklenti ve Öneriler Bağlamında Zekâ Oyunları Dersinin Değerlendiri Bayburt Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1), 41-61.
• Dokumacı Sütçü, N. (2021). Zekâ Oyunlarıyla İlgili Yapılan Bilimsel Araştırmaların Tematik ve Metodolojik Açıdan İncelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 20(78), 988-1007.
• Ekiz, M. A. (2020). Oyuna Başlarken. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Erdoğan, A., Çevirgen Yılmaz, A., & Atasay Sunay, M. (2017). Oyunlar ve Matematik Öğretimi: Stratejik Zekâ Oyunlarının Sınıflandırılması. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(3), 287-311.
• Ergün, E. (2018). Zekâ Oyunları Dersine Giren Öğretmenlerin Oyun Tercihleri ve Zekâ Oyunlarının Uygulanabilirliğinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Erciyes Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kayseri.
• Goodrich, A. H. (2001). The Effects of Instructional Rubrics on Learning to Write. Current Issues in Eductions, 4(4).
• Güneş, D. (2021). Sınıf Öğretmenlerinin Akıl ve Zekâ Oyunlarının İlkokulda Kullanıma Yönelik Değerlendirmeleri. Yüksel Lisans Tezi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Kahraman, T. (2021). Akıl ve Zekâ Oyunlarının, İlkokul İkinci Sınıf Öğrencilerinin Matematik Dersindeki Akademik Başarı ve Bilişsel Özelliklerine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Karasar, N. (1984). Bilimsel Araştırma Metodu. Ankara: Hacettepe Taş Kitapçılık.
• Kula, S. S. (2020). Zekâ Oyunlarının İlkokul 2. Sınıf Öğrencilerine Yansımaları: Bir Eylem Araştırması. Milli Eğitim Dergisi, 49(225), 253-282.
• Kula, S. (2021). Mind Games with the Views of Classroom Teachers. International Journal of Research in Education and Science, 7(3), 747-766. https://doi.org/10.46328/ijres.1471
• Kurbal, M. (2015). 6. Sınıf Zekâ Oyunları Dersi Öğrencilerinin Problem Çözme Stratejilerinin ve Akıl Yürütme Becerilerinin İncelenmes. Yüksek Lisans Tezi. Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Kurupınar, A., & Aydoğan, Y. (2020). Zekâ Oyunlarına Yönelik Tutum Ölçeğinin (ZOTÖ) Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Turkish Studies, 6(15), 4383-4400. https://dx.doi.org/10.47423/TurkishStudies.46454
• Lin, C. H., & Chen, C. M. (2016). Developing Spatial Visualization And Mental Rotation With a Digital Puzzle Game At Primary School Level. Computers in Human Behavior, 57, 23-30. https://doi.org/10.1016/j.chb.2015.12.026
• Lin, C., Shao, Y., Wong, L., & Niramitranon, J. (2011). he Impact of Using Synchronous Collaborative Virtual Tangram in Children's Geometric. Turkish Online Journal of Educational Technology-TOJET, 10(2), 250-258.
• Mackey, A., Hill, S., Stone, S., & Bunge, S. (2011). Differential effects of reasoning and speed training in children. Developmental Science, 14(3), 582-590. https://doi.org.10.1111/j.1467-7687.2010.01005
• Marangoz, D., & Demirtaş, Z. (2017). Mekanik Zekâ Oyunlarının İlkokul 2. sınıf Öğrencilerinin Zihinsel Beceri Düzeylerine Etkisi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(53), 612-621. https://dx.doi. org/10. 17719/ jisr.20175334149
• MEB. (2018). Beden Eğitimi ve Oyun Dersi Öğretim Programı. Öğretim Programı. Ankara: T.C. Milli Eğitİm Bakanlığı.
• Newman, S. D., Hansen, M. T., & & Gutierrez, A. (2016). An fMRI Study of the İmpact of Block Building and Board Games on Spatial Ability. Frontiers in Psychology, 7, 1278. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2016.01278
• Norte, S., & Lobo, F. (2008). Sudoku Access: A Sudoku Game For People With Motor Disabilities. Proceedings of the 10th International ACM SIGACCESS Conference on Computers and Accessibility, (s. 161-168). Kanada. https://doi.org/10.1145/1414471.1414502
• Orak, S., Karademir, E., & Artivinli, E. (2016). Orta Asya’daki Zekâ ve Strateji Oyunları Destekli Öğretime Dayalı Uygulamaların Akademik Başarıya ve Tutuma Etkisi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Eğitim Dergi, 1(1), 1-18.
• Ott, M., & Pozzi, F. (2012). Digital Games as Creativity Enablers for Children. Behaviour & Information Technology. 31(10), 1011-1019.ada. https://doi.org/10.1080/0144929X.2010.526.148
• Ott, M., Bottino, R., & Tavella, M. (2008). The İmpact of Mind Game Playing on Children's Reasoning Abilities: Reflections from an Experience. In Proceedings of the 2nd European Conference on Game Based Learning (ECGBL) (s. 51-57). Spain: Academic Conferences-Academic Publishing International, Reading, UK.
• Özer, B. (1998). Öğrenmeyi öğretme, Eğitim bilimlerinde yenilikler. Ayhan Hakan (Editör). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi, 559, 147-162.
• Patton, M. (2002). Qualitative Research And Evaluation Methods. London: Sage Publications. Polya, G. (1973). How to Solve It: A New Aspect of Mathematical Method (2. b.). Princeton New Jersey: Princeton Univeversity Press.
• Reiter, H., Thornton, J., & Vennebush, P. (2014). Using KenKen to Build Reasoning Skills. Mathematics Teacher, 107(5), 341-347. https://doi.org/10.5951/mathteacher.107.5.0341
• Sadıkoğlu, A. (2017). Zekâ ve Akıl Oyunları Dersinin Değerler Eğitimindeki Rolünün Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Shofan, F. (2014). Tangram Game Activities, Helping the Students Dıffıculty ın Understadıng the Concept of Area Consevation Paper Tittle. Proceeding of International Conference On Research (s. 453-460). Implementation And Education Of Mathematics And Sciences.
• Spencer, K. T. (2008). Preservice Elementary Teachers‟Two-Dımensional Visualization And attitude Toward Geometry: Influences of Manipulative Format. Unpublished Doctoral Dissertation. Florida: University of Florida.
• Şahin, E. (2019). Zekâ Oyunlarının İlkokul 4. sınıf Öğrencilerinin Problem Çözme Becerilerine ve Problem Çözme Algılarına Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Şeb, G., & Bulut Serin, N. (2017). KKTC'de Satranç Eğitimi Alan ve Almayan İlkokul ve Ortaokul Öğrencilerinin Problem Çözme Becerilerine Yönelik Algıları. International Journal of New Trends in Arts, Sports & ScienceEducation, 63(3), 58-67.
• Şeker, Ş. E. (2014). Maslow’un İhtiyaçlar Piramiti (Maslow Hierarchy of Needs). YBS Ansiklopedisi, 1(1), 43-45.
• Terzi, H. (2019). Zekâ Oyunlarının 6. Sınıf Öğrencilerinin Yaratıcı Düşünme Becerilerine Etkileri. Yüksek Lisans Tezi. Bayburt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bayburt.
• Thompson, T. (2016). The Effects Of Concrete, Virtual, And Multimodal Tangram Manipulatives On Second Grade Elementary Students' Mathematics Achievement And Development Of Spatial Sense: A Convergent Parallel Mixed Methods Study. Unpublished doctoral dissertation. Oklahoma State University.
• TTKB. (2013). Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokulu Akıl ve Zekâ Oyunları Öğretim Programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı. https://mufredat. meb.gov.tr /Programlar.aspx adresinden alındı
• Yang, J. C., & Chen, S. Y. (2010). Effects Of Gender Differences And Spatial Abilities Within a Digital Pentominoes Game. Computers & Education, 1220-1233. https://doi.org/10.1016/j.compedu.2010.05.019
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (11. b.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, C. (1966). Eğitimde Araştırma Metotları,. Ankara: Akyıldız Matbaası.
• Yılmaz, Ş. ve Yıldız İkikardeş, N. (2020). Ortaokul Öğretmenlerinin Zeka Oyunları Dersine Dair Görüşleri. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 14 (1) , 528-576 . https://doi.org/ 10.17522/balikesirnef.671642