TÜRKİYE VE BAZI AVRUPA ÜLKELERINDEKİ ORTAOKUL GÖRSEL SANATLAR DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMLARININ KARŞILAŞTIRILMASI

Yıl 2024, Sayı: 72, 263 - 294, 31.10.2024

Serdar Tuna , Ayşe Çakır İlhan

https://doi.org/10.21764/maeuefd.1418473

Öz

Bu araştırmanın amacı; Türkiye, Almanya, Fransa ve İngiltere’de ortaokul Görsel Sanatlar dersi öğretim programlarını amaç, içerik, eğitim durumları, ölçme ve değerlendirme süreçleri açısından incelemek, farklılık ve benzerlikleri saptamak ve bu konuda ayrıntılı veri kaynağı oluşturmaktır. Bu araştırmada, ülkelerarası karşılaştırmalı eğitim araştırması modeli kullanılmıştır. Söz konusu ülkelerin görsel sanatlar dersi öğretim programlarının karşılaştırılmasında “yatay yaklaşım" kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, araştırmaya konu olan ülkelerin öğretim programlarının amaç, içerik, eğitim durumları, ölçme ve değerlendirme süreçleri bakımından benzer özelliklere sahip oldukları, fakat birtakım farklılıklar da içerdikleri belirlenmiştir. Sonuç olarak programlarda; Sanatsal Beceri ve Bireysel İfade, Sanat Eleştirisi, Kültürel Miras ve Çeşitlilik ile ilgili amaçların, Sanatsal Biçimlendirme, Sanatsal Yöntem ve Teknikler ile ilgili içeriklerin, kullanılan geleneksel yöntemlerle ilgili eğitim durumlarının ve süreç dosyası değerlendirme gibi değerlendirme araçlarının benzer oldukları saptanmıştır. Buna karşın, Çevresel Farkındalık, Estetik, Özgüven ve Saygı gibi maddelerin amaçlarda; Dijital Teknoloji ve Sergileme gibi maddelerin içerikte, Bireysel Deneyimler, Bağımsız Öğrenme Becerileri, Takım Çalışması gibi maddelerin eğitim durumlarında, her sınıf seviyesi için ölçek oluşturma, değerlendirmede inisiyatif kullanma gibi maddelerin, ölçme ve değerlendirme yaklaşımlarında farklılaştığı saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

sanat eğitimi, görsel sanatlar, karşılaştırmalı araştırma, öğretim programı

Etik Beyan

Etik Beyanı: “Türkiye ve Bazı Avrupa Ülkelerindeki Ortaokul Görsel Sanatlar Dersi Öğretim Programlarının Karşılaştırılması” başlıklı çalışmanın yazım sürecinde bilimsel, etik ve alıntı kurallarına uyulmuş, toplanan veriler üzerinde herhangi bir tahrifat yapılmamıştır ve bu çalışmanın anket, mülakat, odak grup çalışması, gözlem, deney, görüşme teknikleri kullanılarak katılımcılardan veri toplanmasını gerektiren nitel ya da nicel yaklaşımlarla yürütülen, insan ve hayvanların (material/veriler dahil) deneysel ya da diğer bilimsel amaçlarla kullanıldığı, insanlar üzerinde klinik araştırmalar yapıldığı, hayvanlar üzerinde yapıldığı türden araştırmalar kapsamına girmemesi nedeniyle Etik Kurul Onay Belgesine gerek olmadığından, etik izin alınmamıştır. Karşılaşılacak tüm etik ihlallerde “Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi Yayın Kurulunun” hiçbir sorumluluğunun olmadığı, tüm sorumluluğun Sorumlu Yazara ait olduğu ve bu çalışmanın herhangi başka bir akademik yayın ortamına değerlendirme için gönderilmemiş olduğunu taahhüt ederim.

Kaynakça

• Akyüz, Y. (1997). Türk Eğitim Tarihi. Başlangıçtan 1997’ye. İstanbul: İstanbul Kültür Üniversitesi Yayınları.
• Aşçı, M. (2009). Almanya, Amerika Birleşik Devletleri, Fransa, İngiltere ve Türkiye’de Genel Lise Sosyal Bilimler Programlarının Karşılaştırılması ve Bir Model Önerisi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
• Bayram, M.H. (2018). Avrupa Birliği’nin dayandığı değerlerin korunması. Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi. Yıl:6, Sayı:11. (s. 67-82).
• Bulletin officiel spécial n° 11. (2015). Retrieved from http://www.education.gouv.fr/ pid285/ bulletin _officiel.html?pid_bo=33400.
• Çalışkan, A. (2023). Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne üyelik sürecinin ekonomik kriterler açısından değerlendirilmesi. S. D. Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. C.28, S3, s.349-363.
• Demirel, Ö. (2000). Karşılaştırmalı Eğitim. Ankara: Pegema Yayıncılık.
• Dilmaç, O. (2009). 16. ve 20. Yüzyıllar Arasında Avrupa’da Akademik Düzeyde Sanat Eğitiminin Oluşumu ve Türkiye’deki Sanat Eğitimine Katkıları. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Erzurum.
• Efland, A. (1990). ‪A History of Art Education: Intellectual and Social Currents in Teaching the Visual Arts‬. Teachers College Press‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬
• Ertok, A. (2020). Türkiye’de Sanat. Görsel sanatlar öğretimi. (s. 91-108). Tuna, S. ve Alakuş, A.O. (Ed.). Ankara: Nobel Yay.
• EURYDICE (2009). Arts and Cultural Education at School in Europe. Audiovisual and Culture Executive Agency. Retrieved from http://www.eurydice.org.
• Gökay, M. (2023). Sanat eğitiminde tarihsel süreç. Sanat eğitimi ve görsel sanatlar öğretimi.(s. 19-35). Alakuş, A.O. ve Mercin, L. (Ed.). Ankara: Pegem Akademi.
• Güler, C. (2022). Finlandiya, Çin, Hollanda ve Türkiye’de Uygulanan İlkokul Yabancı Dil Eğitim Programlarının Karşılaştırılması. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Necmettin Erbakan Üni. Konya.
• Gürbüz, M. (2022). Türkiye ve İngiltere’de Ortaöğretim Görsel Sanatlar Öğretiminin Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üni. Ankara.
• Gündüz, G. F. (2023). Program teorileri. Çağdaş gelişmeler ışığında eğitimde program geliştirme ve değerlendirme. (s. 28-55). M. Güven ve S. Aslan (Ed.). Ankara: Pegem Akademi.
• HDR. (2019). Human development index. Retrieved from http://hdr.undp.org/en.
• Hurwitz, A. ve Day, M. (1995). Children and their art. Methods for the elementary school. Fort Worth, TX. Harcaurt Brace College Publishers. USA.
• Imf. (2019). International money found. Retrieved from https://www.imf.org/en/Countries.
• Karameşe, E. N. (2016). Türkiye ve Kanada İlköğretim Görsel Sanatlar Dersi Öğretim Programlarının Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Bartın Üniversitesi. Bartın.
• Kaya, Ö. ve Romenescu, L. S. (2020). On the Development of Art Education. International Asian Congress On Contemporary sciences-ıv. June 26-28. Baku Azarbaycan.
• Mcdonald, S. (2004). The History and Philosophiy of Art Education. Cambridge: The Lutterworth Press.
• MEB. (2018). Görsel Sanatlar Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 1-8. Sınıflar). Ankara: MEB Yayınları.
• M.E.B. T.T.K.B. (2013) İlkokul ve Ortaokul Görsel Sanatlar Dersi Öğretim Programı (1- 8. Sınıflar). Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• National Curriculum in England (2013). Art and design programmes of study. Retrieved from https://www.gov.uk/government/publications/national-curriculum-in-england- art-and-design-programmes-of-study/national-curriculum-in-england-art-and-design-programmes-of-study.
• National Curriculum (2020). Level descriptions for art and design. Retrieved from http://archive. teachfind.com/qcda/curriculum.qcda.gov.uk/key-stages-3-and-4/subjects/key-stage-3/art-and-design/Level-descriptions/index.html.
• NSEAD. (2017). Art and design programme of study: Key stage 1-3. National curriculum in England. Retrieved from http://www.nsead.org/curriculum-resources/downloads /PoS_ART_AND _DESIGN_DFE_NSEAD_combined_version.pdf.
• Özsoy, V. ve Alakuş. A. (2009). Görsel Sanatlar Eğitiminde Özel Öğretim Yöntemleri. Ankara: Pegem Yayınları.
• Programmes du collège (2008). Programmes de l’enseignement d’arts plastiques. bulletin officiel spécial n° 6 du 28 août 2008. Ministère de l’éducation nationale. Retrieved from http://media.education.gouv.fr/file/special_6/28/0/programme_arts_ general_33280.pdf.
• Programmes pour les cycles (2015). Programmes pour les cycles 2, 3, 4. Retrieved from http://cache.media.education.gouv.fr/file/MEN_SPE_11/67/3/2015_programmes_cycles234_4_12_ok_508673.pdf.
• Rahmenlehrplan. (2006). Rahmenlehrplan für die sekundarstufe ı -berlin jahrgangsstufe 7-10 hauptschule realschule gesamtschule gymnasium. bildende kunst. Retrieved from http://www.berlin.de/sen/bildung/unterricht/faecher-rahmenlehrplaene/ rahmenlehrplaene/mdb-sen-bildung-schulorganisation-lehrplaene-sek1_bildende_ kunst.pdf.
• Stankiewicz, M.A. (2009). Constructing an international history of art education: periods, patterns and principles. the international journal of arts education. 7.1. Retrieved from http://maryannstankiewicz.com/wordpress/wpcontent/uploads/ 2010/04/Constructing-International-History-of-Art-Education.pdf . Tansuğ, S. (1986). Çağdaş Türk Sanatı. İstanbul: Remzi Kitabevi. Teil C Kunst. (2015). Teil C kunst jahrgangsstufen 1 – 10. Retrieved from https://bildungsserver.berlinbrandenburg.de/fileadmin/bbb/unterricht/rahmenlehrplaene/Rahmenlehrplanprojekt/amtliche_Fassung/Teil_C_Kunst_2015_11_10_WEB.pdf.
• Türkoğlu, A. (1998). Karşılaştırılmalı Eğitim: Dünya Ülkelerinden Örneklerle. Adana: Baki Kitabevi.
• Uz, A. (2014). Köy Enstitülerinde Resim – İş. Ankara: Gece Kitaplığı.
• Ültanır, G. (2000). Karşılaştırmalı Eğitim Bilimi Kuram ve Teknikler. Ankara: Eylül Yayıncılık.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Kitabevi.