KARACHAY-MALKAR FOLKSONGS AND THEIR HUNGARIAN CONNECTIONS

Yıl 2015, Cilt: 8 Sayı: 16, 379 - 396, 01.12.2015

János Sıpos

Öz

Historical data permit to seek for genetic connections between certain strata of Hungarian and Karachay folk music, and indeed, several Karachay tunes have convincing or sometimes more remote Hungarian analogies. One third of the 357 Karachay tunes, which constitute a representative sample of the whole collection, can be paired with Hungarian analogies, sometimes more than one to a Karachay tune. That shows a close musical connection between the Hungarian and Karachay folk music stocks, but that does not mean at all identity. Yet such a large degree of similarity in melody outlines, modes, rhythmic patterns, etc. is thought-provoking. Between the Karachay and Hungarian children’s tunes some closer similarities can be found apart from a broad stylistic identity. The Karachay-Balkar psalmodic, descending and lamenting tunes belong to the Bartókian primeval „style race” to which the pertinent tunes of Bulgarian, Slovakian, Romanian and some other people’s tunes belong. However, such tunes cannot be found in the music of every ethnic group To be able to draw further conclusions, it would be important to have an insight into the music of the neighbors of the Karachays, first of all the Ossetians, Kabards and Cherkesses, as at first glance too, there are several similar musical strata in the music of these groups and the music of the Karachay-Balkars.

Anahtar Kelimeler

comparative musicology, ethnomusicology, Hungarians, Karachay-Malkars

Karaçay-Malkar Ezgileri ve Macar Paralelleri

Öz

Tarih olguları Macar ve Karaçay halk müziğinn birkaç tabakası arasında jenetik bağlantısının olmasını mümkün kılar. Ve gerçekten, incelediğimizde birçok Karaçay ezgisinin yakın veya benzer Macar ezgisi olduğunu görebiliriz. Tüm derlemeyi temsil eden 357 Karaçay ezginin üçte birinin Macar benzeşmeleri bulmak mümkündür. Bütün bunlar Macar ve Karaçay müziğinin kayda değer çok sıkı bağlantısını gösterip üstte incelediğim ezgi paralelliklerinde de görebildiğimiz gibi bir eşitlik anlamını taşımamaktadır. Yine de seyirler, ton, ritim şemaların vs. konuların bu kadar büyük boyutlardaki paralelliği bizi düşündüren ve ikna etmeye yetecektir. Karaçay ve Macar çocuk ezgileri arasında daha geniş bir üslup benzerliği yanısıra kayda değer benzerlikler tespit edilebilir. Karaçay-Malkar mezmur ezgileri, inici ezgileri ve ağıtların bir kısmı ise Macar, Anadolu ve Bulgar, Slovak, Rumen ve birkaç başka milletinin ezgilerinin de kısmen temsil etmiş olduğu Bartók’un en eski “üslup-tarz” olarak tanımladığı gurubun bir parçasıdır. Sözkonusu ezgileri her millette bulamayız. Yeni olguların kurulabilmesi için Karaçayların komşu milletlerinin Oset, Kabard ve Çerkeslerin halk müziğini de tanımamız gerkli olaçak, çünkü bu milletlerin ve Karaçay-Malkarların halk müziğinde birkaç müziksel tabaka arasındaki benzeşme bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

karşılaştırmalı halk müziği araştırması, etnomüzikoloji, Macarlar, Karaçay-malkarlar