Turkmen Horyats Shaped by theSocial Life in Iraq

Yıl 2013, Cilt: 6 Sayı: 12, 339 - 352, 01.12.2013

Zeynel Polat Mustafa Çetin

Öz

Folktales have been generated for a purpose, and originated as a result of public’s moral and material needs. Since folktales have been developed by tradition of people, it has been easy to keep them alive. The customs and traditions that concerned the stories were beyond of author’s expectations. In Iraqi Turkmen tales, it is possible to see many aspects of Turkmen life. Every Horyat exhibiting Turkmen life, has a tale, and every tale has a Horyat. In Turkmen literature poetry, tales, children’s stories, poetry, prose samples, horyats embrace readers in the tie of consanguinity. In order to learn thoroughly, the features of dialects and folklores of Iraqi Turkmens, it is essential to apply to anonymous folktales. This study aims to show, the art of Horyat, in which aesthetic shape of a community’s folklore is hidden, is a literature genre generated from Turkmen stories rather than a poem to sing pleasantly in a Horyat manner.

Anahtar Kelimeler

Horyat, Turkmen Folktales, “v”, “y” Dialect Groups

IRAK’TA SOSYAL YAŞANTIYLA ŞEKİLLENEN TÜRKMEN HORYATLARI

Öz

Halk hikâyeleri bir amaç için üretilmiş ve toplumun maddî-manevî ihtiyaçları doğrultusunda meydana gelmiştir. Halkın örf-adetleriyle yoğruldukları için yaşatılması kolay olmuştur. Hikâyelere konu olan adet ve gelenekler çoğu zaman hikâyecinin düşüncelerinin sınırlarını aşmaktadır. Hikâyeler zamanla gelişerek, farklı ihtiyaçları da dillendirir olmuştur. Irak Türkmen hikâyelerinde, Türkmen hayatının birçok safhasından izler bulabiliriz. Türkmen yaşantısına âyinedarlık eden her horyatın bir hikâyesi; her hikâyenin de bir horyatı vardır. Türkmeneli edebiyatında şiir, öykü, çocuk masalı, çocuk şiirleri, düz yazı örnekleri ve horyatlar adeta kan bağı gibi ünsiyet kurarak okuyanı sarmaktadır. Irak Türkmenleri halk ağzına ve halkbilimine ait hususiyetleri etraflıca öğrenebilmek için anonim halk masallarına müracaat etmek gerekmektedir. Bu çalışmamızda, horyat sanatının Türkiye’de kesik mani şeklinde, hoyratça tarzda terennüm edilen şiir türü olmadığını, aksine horyatın estetik yapısında bir milletin folklorunun gizlendiğini ve kaynağı Türkmen hikâyeleri olan bir edebi tür olduğunu göstermeyi amaçladık.

Anahtar Kelimeler

Horyat, Türkmen Halk Hikâyeleri, “v”, “y” Ağız Grupları