THE RITE OF PASSAGE: FROM SCRUMPING PLUMS TO STEALING HEARTS

Yıl 2018, Cilt: 11 Sayı: 21, 29 - 35, 22.03.2018

Mustafa Aça

Öz

Sets off as a natural being in his
mother’s womb, man continues to protect this feature in the beliefs and
cultures, on his journey to transform into a cultural being. As a result of
this maturity process, which is cultural as well as biological, he completely
transforms from a natural being into a cultural one and starts to take on
social, cultural and religious obligations. This passage, which can be
considered as an existence with a new identity, handled in a number of
traditional narratives―particularly in the Turkish epics, folk tales and the
Book of Dede Korkut― with symbolic elements. The rite of passage, which means
the end of innocence, the formation of the individual in harmony with the
social norms, and which paves the way to the marriages that are very crucial in
respect to the continuity of the communities, transformed from apparent to
latent manifestations in respect to the changing perceptions and circumstances
of the modern social life. In this study, the maturity process of the child
groups on the verge of the puberty, starting from plum scrumping, and with the
passage into adolescence, turning into stealing someone’s heart away is
analyzed from structural and functional perspectives. In the evaluation
process, the oral material collected via interviews during the field study is
also used. According to the findings, it is determined that, the relations
between the meaning and functions of the journey of the individual in the
puberty process from scrumping plums to stealing someone’s heart, and that of
the puberty seen in the early cultural sources has not completely ruptured. 

Anahtar Kelimeler

Puberty, rite of passage, scrumping, culture, modern society

BİR ERGİNLENME RİTÜELİ: ERİK ÇALMADAN GÖNÜL ÇALMAYA

Öz

Doğal varlık sıfatıyla anne karnındaki
yolculuğuna başlayan insanoğlu, kültürel varlık sahasına doğru ilerleyen
yolculuğunda önceki sıfatına ait özellikleri inanışlarda ve kültürlerde çoğu
zaman korumaya devam eder. Biyolojik bir süreç olmasının yanı sıra, kültürel
anlamlar da yüklenen erginlenme süreci ile birlikte tam anlamıyla doğal varlık
sahasından kültürel varlık sahasına geçen insanoğlu, bu yeni sıfatı ile
toplumsal, kültürel ve inançsal kurallar çevresinde yükümlülükler üstlenmeye
başlar. Adeta yeni bir kimlikle varoluş olarak değerlendirebileceğimiz
erginlenme, Türk destanları, masalları ve Dede Korkut Kitabı başta olmak üzere
diğer pek çok geleneksel anlatıda sembol unsurlarla işlenmiştir. Masumiyetin
sona ermesi, topluluk normlarıyla uyumlu bir bireyin oluşması ve dahası
toplulukların sürekliliği açısından çok önemli olan evliliklere giden zemini
oluşturan erginlenme ritüelleri, modern toplum hayatının değişen algıları ve
koşulları ile somut tezahürler halinden örtük tezahürler haline dönüşmüştür. Bu
çalışmada ergenlik sınırına gelmiş çocuk gruplarının erik çalma eylemleri ile
başlayan ve delikanlılığa geçişleriyle birlikte gönül çalmaya uzanan erginlenme
maceraları yapısal ve işlevsel yönleriyle değerlendirilmiştir. Değerlendirmeler
sırasında saha araştırmalarında mülakat yöntemiyle tespit edilen sözlü
malzemelerden de yararlanılmıştır. Çalışma ile erginlenme sürecindeki bireyin
erik çalmadan gönül çalmaya uzanan yolculuğundaki anlam ve işlevleri ile
erginlenmenin erken dönem kültür kaynaklarında görülen anlam ve işlevleri arasındaki bağın tamamen kopmadığı
tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Erginlenme, geçiş ritüelleri, hırsızlık, kültür, modern toplum

Kaynakça

• AÇA, Mehmet (2013). “Tıva Destan Kahramanlarının Olgunlaşma Süreci: Han-Buuday ve Çeçen-Kara-Möge Örnekleri”. Bengü Bitig Dursun Yıldırım Armağanı, (Ed.: Bülent Gül, Ferruh Ağca ve Faruk Gökçe), Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları, s. 49-62.
• ÇİNEMRE, Semra (2013). “Bir Ahlak Eğitimcisi Olarak Lawrence Kohlberg”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 22 (1), s. 143-164.
• DUYMAZ, Ali (1999). “Dede Korkut Kitabı’nda Alpların Eğitim ve Geçiş Törenleri”. Uluslararası Dede Korkut Bilgi Şöleni (19-21 Ekim 1999), s. 109-122, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
• ELİUZ, Ülkü (1998). “Toplumdan Bireye Geçiş Sürecinde Bamsı Beyrek”. Türk Dili, S. 558, s. 507- 517.