A GENERAL OVERVIEW TO THE SOCIOLOGICAL SITUATION OF WOMEN MUSICIANS IN IRAN MUSIC CULTURE

Yıl 2018, Cilt: 11 Sayı: 21, 115 - 131, 22.03.2018

Songül Çakmak

Öz

Iranian music has
been hosting a wide variety of musical cultures for centuries because of the
cosmopolitan nature of the country. Within this diversity, the role of women in
music has been suppressed, resulting in frequent chaos in the country. In
women’s folklore studies, the socio-cultural structure of women is regarded as
the basis for their behavior and actions. Provisions of Shari'a Law subject the
behaviors and actions of women to male-Patriarchal authority. Yet there is much
disagreement among Islamic scholars and authorities regarding the
socio-cultural structure of Iran. It is seen that gender differences are
influenced by culture, gender emerged in different forms in all societies, and
increased awareness in this area has brought forth new models. This article
examines the position of women in Iran, a patriarchal society that practices
gender inequality , and advocates that we should focus on women’s  socio-cultural
issues. The writers questioning this great change in Iranian music culture have
written articles on how women living in Iran are influenced by this change /
transformation and their negative effects on their musical direction. Research
for this article was carried out in the form of a literature review of the
relevant authors' work, publications, and related considerations of the
national / international media, and interviews with Iranian women who came to
Van to make music. The
study was based on interviews conducted with women who came to Van from Iran to
study, visit and participate in musical activities, and a review of printed and
digital publications related to the subject matter. The following general
conclusion has been reached: Women have limited rights in every area of Iranian
society . In particular, female musicians are experiencing tremendous
difficulties in performing their arts, in a country where music is
generally  supervised and controlled. The
suppression of women's voices has forced them to  perform their music and arts outside the
country. The conclusion reached from these interviews and study is that the
suppression of women takes place in both legal and extra legal spheres and is
the cause of cultural degeneration.

Anahtar Kelimeler

Iranian Music, Female Musicians, gender

İRAN MÜZİK KÜLTÜRÜNDE KADIN MÜZİSYENLERİN SOSYOLOJİK DURUMUNA GENEL BİR BAKIŞ

Öz

İran Müziği, ülkenin
kozmopolit yapısından dolayı çok çeşitli bir müzik kültürüne ev sahipliğini
yüzyıllardır sürdürüyor. Bu kültürel çeşitlilik içinde kadın faktörlü müzik
pasivize edilmek isteniyor, bunun sonucunda ülkede sık sık kaos yaşandığı
belirtiliyor. Kadın folkloru çalışmalarında kadının bulunduğu sosyo/kültürel
yapı, davranış ve eylemlerinin gerçekleşmesinde temel alınan noktalar olarak
kabul görmektedir. Şeriat yönetimli yasalar gereği düzenlenen hükümler kadın
aleyhine saptırılarak kadının davranış ve eylemlerinde otoriteyi (erkek egemen)
dikkate almasını gerektirmiştir. İran sosyo/ kültürel yapısı İslami düşüncenin
şerhi hususunda görüş ayrılıkları söz konusudur. Bu durumdan ötürü de kadın bir
cendereye sıkışmış durumdadır. Cinsiyet farklılıklarının kültürden etkilenen
yapılar olduğu, toplumsal cinsiyetin bütün toplumlarda farklı şekillerde ortaya
çıktığı ve yeni model sunumlarıyla bu alandaki farkındalığı arttırdığı
görülmüştür. Toplumsal cinsiyet eşitsizliğini büyük oranda kadın üzerinden gerçekleştiren
ataerkil toplum olan İran’da kadınların konumunu irdeleyen bu makale, kadınları
sosyo/ kültürel çalışmalarda odak noktasına almamız gerektiğini göstermiştir.
İran müzik kültüründe bu büyük değişimi sorgulayan yazarlar, İran’da yaşayan kadınların
bu değişim/dönüşümden ne kadar etkilendiklerini ve müzikal yönlerine olumsuz tesirlerini
irdeleyen yazılar yazmışlardır. Çalışma, konuyla ilgili yazarların çalışmaları,
yayınları ve uluslararası medyanın konuyla ilintili düşüncelerini içeren
literatür incelemesi/elektronik yayın-basın incelenerek, aynı zamanda İran’dan
Van iline,  gerek okumak için, gerekse de
gezmek ve müzikal etkinliklerini paylaşmak için gelen kadınlardan derlenen
bilgiler doğrultusunda oluşturulmuş olup, şöyle genel kanılara varılmıştır: İran
coğrafyasında kadınlar her alanda kısıtlı haklara sahiptirler. Özellikle kadın
müzisyenler sanatlarını icra etme hususunda çok büyük sıkıntılar
yaşamaktadırlar, müziğin genel anlamda denetimden geçtiği ülkede kadın sesi
özellikle provoke edilerek, kadın müzisyenlerin ülke dışında seslerini ve
sanatlarını icra etmek zorunda kaldıkları görüşmeler sonucu saptanmış olup,
uygulanan yasal/yasadışı kadın aleyhtarı eylemler uzun süreçte kültürel
yozlaşmaya sebebiyet verecektir

Anahtar Kelimeler

İran Müziği, kadın müzisyenler, toplumsal cinsiyet

Kaynakça

• ASSMANN, Jan (2015). “Kültürel Bellek, Eski Yüksek Kültürlerde Yazı, Hatırlama ve Politik Kimlik”. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, S. 233.
• ATSIZ, Hüseyin Nihal (1997). “Türk Edebiyatı Tarihi”. Azerbaycan Sovét Ansiklopédisi, (1976), Bakü, C. 1-3-4-9, İstanbul, İrfan Yayınları, S. 36
• BENEDICT, Ruth (1998). “Kültür Örüntüleri”. Ankara: Öteki yayınevi, S. 237.
• BERTHELS, Eduardoviç (1968). İran İslam Ansiklopedisi, V/2,. (Düzenleyen: A. Ateş), İstanbul, M. E. B. Yayınları.