TRABZON YÖRESİ GELENEKSEL ÇOCUK OYUNLARINDAN BAZILARININ HALK BİLİMSEL İNCELEMESİ

Yıl 2018, Cilt: 11 Sayı: 22, 49 - 68, 18.06.2018

Mustafa Aça

https://doi.org/10.12981/motif.457

Cited By: 1

Öz

Trabzon
ili, genelde ülkemizin özelde de Doğu Karadeniz bölgesinin tarihsel ve kültürel
süreçleri açısından önemli illerinden birisidir. Doğu Karadeniz bölgesi sözlü
kültürünün ve etnografyasının temsili noktasında Trabzon’un önemli bir yeri
vardır. Bu konumu elde etmesindeki en önemli sebeplerden birisi, yüzyıllardır
bölgenin kültür merkezi olmasından kaynaklanmaktadır. İl hem köklü geçmişi hem
işlek bir liman kenti olması hem de bölgenin ekonomik olarak en gelişmiş ili
olması sebebiyle daima bir kültür merkezi olmayı başarmıştır.

Türk
halkbilimi araştırmalarının kapsamına giren konulardan biri olarak 1990’ların
başlarından itibaren daha çok ilgi gösterilmeye başlanan çocuk folklorunun
kapsamı ve bu kapsama dâhil türlerin inceleme biçim ve tekniklerine dönük ortak
ve bütüncül bir yaklaşım henüz ortaya konulabilmiş değildir. Yapılan öncü
çalışmalarda da, inceleme yöntem ve teknikleri açısından benzer karakterli
müteakip çalışmalarda da çocuk oyunlarının, çoğunlukla karakteristik özellikler
ve materyaller bağlamında incelendiği görülmektedir.

Çalışmada,
geleneksel çocuk oyunları daha önce bütüncül biçimde çalışılmayan Trabzon
yöresi örneklem sahası olarak belirlenmiştir. Yörede alan araştırmaları ile
tespit edilen çocuk oyunları tarihsel ve kültürel süreçleri, karakteristik
özellikleri, işlevleri ve popüler kültür karşısındaki süreklilik potansiyelleri
gibi açılardan çok yönlü olarak değerlendirilecektir. Çocuk folklorunun önemli
temsil alanlarından biri olan çocuk oyunlarının modern halk bilimi yaklaşımları
çerçevesinde incelenmesine dönük teklif ve öneriler ortaya konulmuştur. 

Anahtar Kelimeler

Trabzon, çocuk folkloru, halk bilimi, çocuk oyunları, gelenek

A FOLKLORIC ANALYSIS OF SOME OF THE TRADITIONAL CHILDREN’S GAMES FROM TRABZON TERRITORY

Öz

The province of Trabzon is one of the important cities
of our country in general and specifically in Eastern Black Sea region in terms
of historical and cultural processes. Trabzon has an important place at the
point of representing the ethnographical and oral cultural aspects of the
Eastern Black Sea region. One of the most important reasons for achieving this
position is that it has been the cultural center of the region for centuries.
The province has always been a cultural center because it has both a
well-established history and is a busy seaport and because it is the most
economically developed province of the region.

A common and holistic approach towards the
research-based forms and techniques of the scope of child folklore and the
types included within this scope has not been put forth as one of the topics
covered by Turkish folklore research which has become popular since the early
1990s. In the pioneer studies and in latter studies with similar
characteristics in terms of examination methods and techniques, it is seen that
children's games are mostly examined in terms of characteristic features and
materials.

In this study, Trabzon region has been determined as
the sample area for traditional children's games, which has not been studied
holistically before. Children's games determined through field research in the
region will be evaluated in a multifaceted way in terms of historical and
cultural processes, characteristic features, functions and continuity
potentials with popular culture. Proposals and suggestions for the examination
of children's games, one of the important representations of children's
folklore, in the context of modern folklore approaches will be put forward.

Anahtar Kelimeler

Trabzon, children’s folklore, folklore, children’s games, tradition

Kaynakça

• AKSOY, Hüseyin (2014). “Çocuk Oyunlarının İşlevleri: Sarıkeçili Yörük Çocuk Oyunları”. Millî Folklor, S. 101, s. 265-276.
• BORATAV, Pertev Naili (1973). 100 Soruda Türk Folkloru. 2. b., İstanbul: Gerçek Yayınevi.
• CENGİZ, Serpil (1996). “Çocuk Oyunlarının Sınıflandırılması”. AÜ Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 38 (1-2), s. 287-300.
• ÇELİK, Ali (1999). Trabzon-Şalpazarı Çepni Kültürü. Trabzon: Trabzon Valiliği Yayınları.