KEÇİÖREN BELEDİYESİ ESTERGON KALESİ TÜRK KÜLTÜR MÜZESİNDE BULUNAN HESAP İŞİ ÇEVRE ÜRÜNLERİ

Yıl 2018, Cilt: 11 Sayı: 23, 243 - 261, 22.09.2018

H. Serpil Ortaç Emine Odabaşı

https://doi.org/10.12981/motif.485

Öz

İnsanoğlu
var olduğu günden beri el sanatları ile iç içe yaşamıştır ve yaşamaktadır.
Asırlar boyu toplumun yaşam zevki, öyküsü, duygu ve düşünceleri, sanat anlayışı
ve el becerileri ile bütünleşip insanın duygularının ve düşüncelerinin eserlere
incelikle aktarılmasıdır. El sanatlarının içinde barınan işlemecilik çok uzun
yıllar geçmişi olan dikiş dikmekle başlamış eski bir sanattır. İşlemeler, Türk
toplumunun iç güzelliğini ve yeteneklerini üst düzeyde yansıttığı bir el sanatı
çeşididir.

Geleneksel el işlemelerimizin eşsiz bir
türü olan hesap işi; dokuma iplikleri sayılarak yapılan, milimetrik kâğıda
deseni sayılarak geçirilen, kasnak ve gergefe gerilen kumaşlar üzerine, iplik,
sim, yassı tel kullanılarak iğne ile işlenen, tersi ve yüzü aynı görünüşte olan
bir işleme çeşididir. Türk toplumuna ait işleme
tekniklerinin, geçmisteki
uygulanış şekilleri
ile bugünün ihtiyaçlarını uygun ve çağdaş bir anlayısşa yeni kuşaklara aktarılmasıdır. Bu
amaçla yapılacak ciddi araştırmalar,
işleme sanatının gelişmesine ışık tutacak, yozlaşmayı önleyecek ve geleceğe daha güvenli bakmayı sağlayacaktır.

Araştırmada, Keçiören
Belediyesi Estergon Kalesi Türk Kültür Müzesi’nde bulunan on adet hesap işi çevre ürünleri
incelenerek iğne teknikleri, kumaş, iplik, renk ve kompozisyon
özellikleri, bezeme konuları, kenar temizleme tekniklerinin
ortaya çıkartılması, hesap işinin
değişmeden gelecek kuşaklara aktarılması ve
benzer çalışmalara
örnek oluşturması amaçlanmıştır. Hesap
işi çevre işlemelerinin özellikleri bilgi formlarına kaydedilerek belgelenmiş, bilgi
formlarından elde edilen veriler yorumlanmış, bu
ürünlerin desenleri corel draw programında çizilmiştir.

Anahtar Kelimeler

El sanatları, hesap işi, işleme, çevre, corel draw

CALCULATION CRAFT ENVIRONMENT PRODUCTS AVAILABLE IN THE TURKISH CULTURAL MUSEUM OF KEÇİÖREN MUNICIPALITY ESTERGON CASTLE

Öz

Mankind have always lived together with handicrafts
since existence. For centuries, the society’s life pleasure, story, emotions
and thoughts have become integrated with the sense of art and handicrafts and
people’s emotions and thoughts have been transferred to the works delicately.
Involved among handicrafts; embroidery is an old branch of art that had started
with sewing a long time ago. Embroidery is a type of handicraft reflecting the
inner beauty and talents of the Turkish society ideally.

Calculation craft which is a unique
type of our traditional embroideries is performed counting the weaving threads,
transferring a pattern to a millimetric paper by counting, processing on
fabrics tightened on a hoop and frame with threads, silver and a flat wire
using a needle and it appears the same both reversely and straightly. It is the transfer of embroidery
techniques of the Turkish society to new generations with their past
application styles according to today’s needs and modernity. Serious studies to
be conducted for this purpose will light the way for the development of
embroidery art, prevent corruption and enable us to look to the future more
confidently.

In
the study, ten calculation craft environment products available in the Turkish
Cultural Museum of Keçiören Municipality Estergon Castle were examined for the
purpose of revealing needle techniques, fabric, thread, color and composition
characteristics, adornment subjects and edging techniques, handing the
calculation craft down the next generations without changing it and setting an
example for similar studies. Characteristics of calculation craft environment
products were recorded and documented in information forms; the data obtained
from the information forms were interpreted and the patterns of these products were drawn in a
software, Corel
Draw.

Anahtar Kelimeler

Handicrafts, calculation craft, embroidery, environment, Estergon Castle, corel draw

Kaynakça

• BARIŞTA, H. Örcün (1995). Türk İşleme Sanatı Tarihi. Ankara: (İkinci Baskı). Gazi Üniversitesi Mesleki Yaygın Eğitim Fakültesi Yayın No: 1.
• BARIŞTA, H. Örcün (1997). Türk İşlemelerinden Teknikler. Ankara: Gazi Üniversitesi Mesleki Yaygın Eğitim Fakültesi Yayın No: 2.
• ÇELEBİLİK, Gülizar (1996). Konya İli Antikacılarından Bulunan Hesap İşi Ürünleri ve Özellikleri. Ankara: Gazi Üniversitesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• ÇIRAKOĞLU, H., ÇETİNKAYA, Z. (2008). “Gazi Üniversitesi Mesleki Eğitim Fakültesi Prof. Ülker Muncuk Müzesi’nde Bulunan Hesap İşlemeli Ürünler ve Özellikleri”. G. Ü. I. Ulusal El Sanatları Sempozyumu 24-26 Nisan 2008. Ankara: Gazi Üniversitesi.
• KÖKLÜ, H. (2002). El İşlemeleri. İstanbul: Ya-Pa Yayın Pazarlama San. ve Tic. A.Ş.
• ODABAŞI, E. (2011). Keçiören Belediyesi Estergon Kalesi Türk Kültür Müzesi’nde Bulunan Hesap İşi Ürünleri. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• ÖZBEL, K. (1945). El Sanatları Kılavuzu Kitapları. Ankara:
• ÖZCAN (TUĞTAŞ), F. (1994a). Türk Nakışları Öğretim Yaprakları. Ankara: Önder Matbaacılık Ltd. Şti.
• (Ocak 2000a). “Isparta ve Çesitli Yörelere Ait Geleneksel İşlemeler”. Ankara: .Gazi Üniversitesi Mesleki Eğitim Dergisi, Cilt:2 ( Sayı. 1). SAİN, B. (1975). Nakış. Ankar: Mektupla Yüksek Öğretim Merkezi. Pan Matbaacılık.
• SAİN, B. (1987). Hesap İşi El İşlemeleri. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. UŞAK, Y. (2008). Türk El Sanatları’ndaki Bitkisel Motifler ve Makine Halısı Baskı Desenlerinde Kullanımı. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü El Sanatları Eğitimi Anabilim Dalı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.