EDİK MAKING WITH TRADITIONAL METHODS IN KAHRAMANMARAŞ

Yıl 2018, Cilt: 11 Sayı: 24, 220 - 239, 12.12.2018

Cem Karakız Mitat Kandemir

https://doi.org/10.12981/mahder.468627

Öz

Leather and leather products have an
important place in the Turkish handicrafts which have a history of hundreds of
years. Reflecting rich examples of the Turkish culture; leather trade has
survived since the first years of humanity until the present day. Leather which
had been used for protecting from the nature conditions, covering and
sheltering in ancient times has developed, differentiated and been used in many
areas in the course of time. One of its most important utilization areas is
shoes. Due to the organic structure of leather, it is not possible to encounter
leather findings from ancient times. However, the shoes of a man in golden
suits in the Esik castle of Kazakhstan are an important leather antique proving
that shoes had been regarded. In the history of Turkish culture, shoe styles
have diversified starting from the Central Asia and been called by various
names. One of these names is “Edik”, formerly known as “Edük”. Made mainly of
buffalo and cattle leather; edik is highly important in regard to its
historical and cultural characteristics. It is known that edik is worn in
different regions of Anatolia and around Kahramanmaraş. It is still
manufactured in a few shoe workshops in Kahramanmaraş and commercialized at
home and abroad. In this study; it is aimed to document the materials and
production methods used in the manufacturing of edik, which has an important
place in the area of leather
handicrafts. Accordingly, an interview was conducted with Mehmet Kopar, a
sandal master in the province of Kahramanmaraş and the stages of
manufacturing were photographed and documented for the purpose of handing down
the next generations. 

Anahtar Kelimeler

Kahramanmaraş, edik, sandal, shoes, leather

KAHRAMANMARAŞ TA GELENEKSEL YÖNTEMLERLE EDİK YAPIMI

Öz

Türk
kültürünün zengin örneklerini yansıtan sanat dallarından biri olan dericilik insanoğlunun
var olduğu dönemden bugüne kadar varlığını sürdürmektedir. Deri birçok farklı alanda kullanılmıştır. En
önemli kullanım yerlerinden birisi ise ayakkabıdır. Esik kurganında bulunan altın elbiseli adamın
yanında bulunan ayakkabı, verilen önemin bir göstergesidir. Türk
kültür tarihinde ayakkabı biçimleri Orta Asya’dan başlayarak çeşitlenip değişik
adlarla anılmıştır. Bunlardan
biride eski adıyla “Edük”, günümüzdeki adıyla “Edik”tir. Daha çok manda ve
sığır derisinden üretilen edik, tarihi ve kültürel özellikleri açısından
oldukça önemlidir.  Edikin Anadolu’ nun farklı
yörelerinde ve Kahramanmaraş civarında giyildiği bilinmektedir. Halen
Kahramanmaraş'ta birkaç ayakkabı atölyesinde üretimi yapılmakta, yurtiçi ve
yurtdışına pazarlanmaktadır. Bu çalışmada, dericilik el sanatları alanında
önemli bir yeri olan edikin üretiminde kullanılan malzemeler ve üretim
yönteminin belgelendirilmesi amaçlanarak, Kahramanmaraş ilinde üretim yapan
çarık ustaları ile görüşülmüş, üretim aşamaları da fotoğraflanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kahramanmaraş, deri, edik, çarık, ayakkabı, deri

Kaynakça

• BİCİ, Esra (2007). Aynı Ürün İki Farklı Disiplin: Endüstri Ürünleri Tasarımcıları ve Moda Tasarımı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• BLAXTER, Loraine ve Diğerleri (1996). How To Research Second Edıtıon. Philadelphia: Open University Press Buckingham.
• KASTAN, Cengiz (2007). Modern Yöntemle Stampa Çıkarma. Bursa.
• NASKALİ, E. Gürsoy. (2003). Ayakkabı Kitabı . İstanbul: Kitabevi Yayınevi.
• ODABAŞI, Emine, ÖZDEMİR, Melda (2018). “Deri Yüzey Süslemede Kullanılan Dival İşi Tekniği İle Yapılmış Bazı Deri Ürünler”. Vocational Education (NWSAVE), 20016, 13 (3), 32-51.
• ÖGEL, Bahaeddin (1991). İslamiyetten Önce Türk Kültür Tarihi, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları. YELMEN, Hasan (2005). Türk Dericiliği 2400 Yaşında. Derimod. İstanbul: Kesişim Yayıncılık.
• PARLAKPINAR, Murat. (2013). “Derleme Sözlüğü’nde Ayakkabı ve Ayakkabıcılıkla İlgili Söz Varlığı”. ANEMON Muş Alpaslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2013, 1 (1), 139-154.