A REVIEW OF STEREOTYPES FOR PHYSICIANS AND THE JOKES RELATED TO THESE STEREOTYPES WITHIN THE SCOPE OF PROFESSIONAL FOLKLORE

Yıl 2018, Cilt: 11 Sayı: 24, 13 - 30, 12.12.2018

Aslı Büyükokutan Töret

https://doi.org/10.12981/mahder.474394

Öz

Cultural values such as
traditions and customs, beliefs, celebrations, entertainments, anecdotes,
jokes, and jests of the individuals performing the same profession are among
the subjects that professional folklore focuses on. The professional folklore, which
is expressed as “occupational folklore” or “occupational folklife” in the
folklore research in the west, should be investigated covering not only
folklore of traditional professions yields but also modern professions. In this
regard, physician folklore attracts attention as one of the areas that are not
very popular in the studies of professional folklore. As in other occupational
groups, some folklore works are created and transferred among these healthcare
workers in white aprons by human nature. Offering two basic fields: internal
and surgical sciences for those who want to specialize in the profession by
winning the specialization exam after medical education, this profession
divides its performers into two basic groups as internal and surgical branch
physicians. Assuming that particular traits exist in certain people,
stereotypes which express the mental structures that divide people into various
kinds and types have been formed as a result of this division. In other words,
the opinions, comments, and judgments of physicians about their colleagues, in
particular, internal or surgical branch physicians, have caused the emergence
of stereotypes related to physicians working in different branches. In this
academic paper, the stereotypes in the physician's folklore will be determined
based on the interviews with physicians of Balikesir Atatürk City Hospital.
Distinguishing qualities of physicians in different branches that emerges based
on these stereotypes and jokes made related to these stereotypes will be
handled. These assessments will also give information about the view of the
physicians, who are considered to be a high-status group in society, to the
sub-branches within themselves.

Anahtar Kelimeler

Balıkesir, occupational folklore, physician, stereotype, joke

MESLEK FOLKLORU KAPSAMINDA HEKİMLERLE İLGİLİ STEREOTİPLER VE BUNLARA BAĞLI ŞAKALAR ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Öz

Aynı mesleği icra eden
bireylerin, meslekle ilgili gelenek ve görenekleri, inanışları, kutlamaları, eğlenceleri,
fıkraları, şakaları, esprileri gibi kültürel değerleri, meslek folklorunun odaklandığı
konular arasındadır. Batıdaki folklor araştırmalarında “occupational folklore”
ya da “occupational folklife” şeklinde ifade edilen meslek folkloru, sadece geleneksel
değil, modern mesleklere dair folklor verimlerini kapsayacak şekilde araştırılmaktadır.
Bu bağlamda, hekim folkloru, meslek folkloru çalışmaları içinde az çalışılan alanlardan
biri olarak dikkat çekmektedir. Diğer meslek gruplarında olduğu gibi, beyaz
önlüklü bu sağlık görevlileri arasında da insan doğası gereği bazı folklor
ürünleri yaratılıp aktarılmaktadır. Tıp eğitiminin ardından uzmanlık sınavını
kazanarak meslekte uzmanlaşmak isteyenlere dahili ve cerrahi bilimler olmak
üzere iki temel alan sunan bu meslek, icracılarını dahili ve cerrahi branş
hekimleri olarak iki temel gruba ayırır. Belli özelliklerin muayyen insanlarda
bulunduğunu varsayarak, insanları birtakım türlere, tiplere bölen zihinsel
yapıları ifade eden stereotipler, bu ayrılmanın sonucunda oluşmuştur. Diğer bir
ifadeyle, hekimlerin, temelde meslektaşları, özelde dahili ya da cerrahi branş
hekimleriyle ilgili düşünceleri, yorumları, değer yargıları farklı branşlarda
çalışan hekimlerle ilgili stereotiplerin ortaya çıkmasına neden olmuştur.
Yazıda, Balıkesir Atatürk Şehir Hastanesi hekimleriyle yapılan görüşmelerden
yola çıkılarak, hekim folklorundaki stereotipler tespit edilmiştir. Bu stereotiplere
bağlı olarak ortaya çıkan, farklı branşlardaki hekimlerle ilgili ayırt edici
nitelikler ve stereotiplere bağlı olarak yapılan şakalar ele alınmıştır. Söz
konusu değerlendirmeler, toplumda yüksek statü sahibi bir grup olarak kabul
edilen hekimlerin, kendi içlerindeki alt dallara bakışı hakkında da bilgi
verecektir. 

Anahtar Kelimeler

Balıkesir, meslek folkloru, hekim, stereotip, şaka

Kaynakça

• ______ (2009). Türkçe Sözlük. Onuncu Baskıdan Yapılan Tıpkıbasım. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.AÇA, Mustafa (2015). “Meslek Folkloru Araştırmaları Tarihine Bir Bakış”. Uluslararası Türk Dünyası Kültür Araştırmaları Dergisi, 1(1), 111-137.ARAZ, Rıfat (1995). Harput’ta Eski Türk İnançları ve Halk Hekimliği. Ankara: Atatürk Kültür Dil Ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Kültür Merkezi Yayını.ASSMANN, Jan (2018). Kültürel Bellek Eski Yüksek Kültürlerde Yazı, Hatırlama ve Politik Kimlik. (Çev.: Ayşe Tekin), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.CEYLAN, İbrahim (2012). Türklerde Cerrahinin Gelişimi. Ankara: Türk Cerrahi Derneği Yayınları. FREEDMAN, J. L. ve diğerleri (1998). Sosyal Psikoloji. (Çev.: Ali Dönmez), Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.GREEN, Archie (1978). “Industrial Lore: A Bibliographic-Semantic Query”. (Editör: Robert H. Byington), Working Amercans: Contemporary Approaches to Occupational Folklife, (pp. 71-102). Washington DC: Smithsonian Institution Press.KAÇAR, Alaattin ve YILMAZ, Özcan (2008). Alo Anne, Ben Doktor Burhan. İstanbul: Cinius Yayınları.KARATAŞ, Pınar (2017a). İnsanlar İkiye Ayrılır: Meslek Folkloru Bağlamında Hekimlik. Ankara: Grafiker Yayınları.KARATAŞ, Pınar (2017b). “Hekim Folklorunda Stereotiplerin Lakapları Şekillendirmesi ve Fıkralara Yansımaları”. Milli Folklor, 29 (116), 129-142.METİN, Ezgi (2006). “Kent Folkloruna Bir Örnek: Doktor Folkloru”. Milli Folklor, 18 (71), 34-38.McCARL, Robert (1978). “Occupational Folklife: A Theoretical Hypothesis”. (Editör: Robert H. Byington), Working Amercans: Contemporary Approaches to Occupational Folklife, (pp. 3-18). Washington DC: Smithsonian Institution Press.McCARL, Robert (1996). “Occupational Folklore”. (Editör: Jan Harold Brunvand), American Folklore An Encyclopedia, Chapter 2, (pp. 1089-1096). New Yok-London: Tylor & Francis.PORTER, Roy (2016). Kan Revan İçinde Tıbbın Kısa Tarihi. (Çev.: Gürol Koca), İstanbul: Metis Yayınları.ÖĞÜT EKER, Gülin (2014). İnsan Kültür Mizah. Ankara: Grafiker Yayınları.ÖZBUDUN, Sibel (2017). Antropoloji Gözüyle: Sınıf, Kültür ve Kimlik Yazıları. Ankara: Ütopya Yayınları. TEZCAN, Mahmut (1974). Türklerle İlgili Stereotipler (Kalıp Yargılar) ve Türk Değerleri Üzerine Bir Deneme. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları.